پتاسیم استات چیست؟

پتاسیم استات با فرمول شیمیایی CH3CO2K یک ترکیب به شکل پودرهای کریستالی سفید رنگ می ‌باشد. در برخی موارد ممکن است طی واکنشهای شیمیایی کریستالهای آن به صورت بی رنگ هم ظاهر شوند. از طریق واکنش اسید استیک با مواد پتاسیم دار این ماده شیمیایی به وجود می ‌آید و در  صنایع مختلف کاربرد دارد. اصلی‌ ترین کاربرد استات پتاسیم جلوگیری از تشکیل یخ و حذف کامل آن می ‌باشد. در ادامه بیشتر به چیستی پتاسیم استات و کاربردهای این ترکیب خواهیم پرداخت.

معرفی پتاسیم استات

پتاسیم استات از نمکهای مهم استیک اسید تشکیل می شود و دارای خواص بازی می ‌باشد. این ماده به صورت جامد و کریستالی بوده و گریدهای مختلفی دارد. این ماده شیمیایی در آب و بسیاری از حلالهای دیگر به غیر از استون و اتر به صورت محلول بوده و این موضوع یکی از مزایای آن محسوب می ‌شود. در ادامه توضیحات بیشتری درباره مشخصات و کاربرد استات پتاسیم عنوان می کنیم. این ماده شیمیایی کاربرد فراوانی در صنایع غذایی، صنعت دارویی و بسیاری از صنایع دیگر دارد. به دلیل کاربردهای متنوعی که استات پتاسیم در صنایع دارد در گریدهای مختلف تولید می ‌شود. برای خرید و استفاده از این ماده شیمیایی باید گرید مناسب با کارایی آن را تهیه نماید.

نحوه تولید پتاسیم استات

پتاسیم استات از ترکیب یک واکنش اسید و بازی تشکیل می شود. برای انجام این واکنش از اسید استیک و پتاسیم کربنات و یا پتاسیم هیدروکسید استفاده می گردد. جالب است بدانید که استات پتاسیم خاصیت یخ‌زدایی عمیق دارد و کاربرد فراوانی برای مسیر باند فرودگاه ها و خیابانها دارد. در‌واقع این ماده شیمیایی جایگزین نمکهای کلرید بوده و در عدم تشکیل یخ در خیابانها خیلی بهتر از این نوع نمکها عمل می کند. زمانی که تعداد مساوی از یون پتاسیم و یون استات در کنار هم قرار می گیرند، استات پتاسیم به وجود می آید. برای تشکیل این ماده شیمیایی به دمایی معادل 50 تا 100 درجه سانتیگراد نیاز است.

کاربرد پتاسیم استات در صنایع

پتاسیم استات در صنایع غذایی، کشاورزی، پزشکی، بیوشیمی و زیست شناسی، داروسازی و به عنوان ضد‌یخ در دیگر صنایع کاربرد دارد.

پتاسیم استات در صنعت غذایی

بیشترین کاربرد استات پتاسیم مربوط به بخش صنایع غذایی است و در‌واقع این ماده به عنوان نگهدارنده مواد‌غذایی مختلف استفاده می ‌شود. در ترکیباتی که حاوی استات هستند این ماده به عنوان بافر عمل می کند به همین دلیل در مواد‌غذایی مانند، ترشیهای مختلف و یا سسها استات پتاسیم باعث تنظیم pH آنها می ‌شود. استفاده از این ماده نگهدارنده مواد‌ غذایی یک حد مجازی دارد و نحوه محاسبه آن به این صورت است که به ازای 0.25 درصد از وزن کلی محصول مقدار معینی استات پتاسیم اضافه می ‌شود.

استات پتاسیم در کود و کشاورزی

استات پتاسیم در گریدهای مختلفی تولید می‌ شود و این موضوع به نوع کاربرد آن بستگی دارد. از این ماده شیمیایی در صنایع کشاورزی به عنوان کود محصولات گیاهی مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. عموما منابعی که پتاسیم دارند دارای pH مختلفی هستند اما pH استات پتاسیم خنثی است. این ویژگی باعث عدم خوردگی و ایجاد سوزانندگی از سوی این محصول می ‌شود و در‌واقع آسیبی به گیاه وارد نمی کند. این ماده شیمیایی گیاه را از تنشها دور می‌ کند و به این صورت در رشد بهتر و بیشتر گیاه بسیار موثر است.

پتاسیم استات بعنوان ضدیخ

پتاسیم استات جایگزین مناسبی برای نمکهای کلرید مانند، کلرید منیزیم و کلرید سدیم هستند. عمده مصرف این ماده شیمیایی برای از بین بردن یخ در جاده‌ ها و باند فرودگاه ها است.

کاربرد پتاسیم استات در پزشکی و بیوشیمی

پتاسیم استات کاربردهای زیادی در صنعت پزشکی و داروسازی و شاخه های وابسته به پزشکی و علوم پایه پزشکی مانند بیوشیمی و زیست مولکولی دارد که در ادامه آنها را بررسی می‌ کنیم.

کاربرد پتاسیم استات در پزشکی

برای درمان هیپوکلسمی یا کمبود پتاسیم نیاز به مصرف داروهای دارای پتاسیم است. به همین منظور دیگر کاربرد استات پتاسیم در صنعت پزشکی و داروسازی است. در‌واقع پتاسیم برای تثبیت و تعادل مایعات و الکترولیت بدن کاربرد دارد. کتواسیدوز دیابتی یکی دیگر از بیماریهای نسبتا شایع در افراد است که استات پتاسیم برای کنترل و درمان آن موثر می‌ باشد. در‌واقع این ماده شیمیایی زمانی که وارد بدن می‌ شود به پتاسیم بی کربنات تجزیه می شود و به خنثی سازی حالت اسیدی کمک بسیاری می کند. همچنین این ماده در حفظ تونیک داخل سلولی هم نقش موثری دارد.

کاربرد پتاسیم استات در داروسازی

برای ساخت محلولهای دیالیز، بسیاری از آنتی بیوتیکها همچنین انسولین و پنی‌سیلین از این ماده شیمیایی استفاده می ‌شود.

کاربرد پتاسیم استات در بیوشیمی و زیست مولکولی

از این محصول در صنعت بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی برای استخراج DNA استفاده می‌ شود. خاصیت این ماده شیمیایی در این آزمایش رسوب پروتئین و دودسیل سولفات است.

دیگر کاربردهای پتاسیم استات

پتاسیم استات در کپسولهای آتش نشانی کلاس K وجود دارد به همین منظور خاموش کردن آتش از دیگر کاربردهای این ماده شیمیایی محسوب می‌ شود. زمانی که روغنها در‌حال سوختن هستند با استفاده از این کپسولها لایه ‌ای از ماده بر روی روغن داغ قرار می‌ گیرد و آن را سرد و خنک می کند. در برخی از موزه ‌ها برای حفظ بافت و مومی ‌سازی از روش فرمالدئیدی استفاده می ‌شود و در این شرایط استات پتاسیم پرکاربرد است. استات پتاسیم یک کاتالیزور برای ساخت شیشه و پلی اورتان است. علاو‌ه ‌بر آن این ماده در نساجی، کاغذ‌سازی، تنظیم‌کننده اسیدیته و… هم استفاده می ‌شود.

مزایا و معایب استات پتاسیم

پتاسیم استات صدمه ‌ای به سطوح مختلف مانند، پوششهای گیاهی، چوبهای طبیعی، چمنها و حتی بتن و فلز وارد نمی کند. خطری برای گیاهان و حیوانات ندارد و کاملا غیر‌سمی است. فاقد فسفات و اوره بوده و تقاضای اکسیژن بیولوژی بسیار محدودی دارد. این ماده در صورتی که بلعیده شود سمی است و با عوارضی مانند تحریک پوست و چشم همراه می‌ باشد. در موارد شدیدتر دستگاه تنفسی را هم دچار مشکل می کند.

سوالات متداول پتاسیم استات چیست؟

1- استات پتاسیم چه عملکردی در غذا دارد؟

در‌واقع این ماده شیمیایی به عنوان تنظیم کننده اسید و نگهدارنده مواد‌غذایی عمل می کند. با خاصیت تنظیم کنندگی باعث حفظ و یا تغییر اسیدیته مواد‌غذایی می ‌شود. همچنین با جلوگیری از رشد میکروارگانیسمها بهترین نگهدارنده برای مواد ‌غذایی مختلف می ‌باشد.

2- استات پتاسیم به عنوان یخ زدا چه خاصیت و ویژگی دارد؟

یخ زدایی به روش شیمیایی جهت پخش شدن برف و یخ و شکسته شدن بارشهای یخ زده در باند فرودگاه انجام می شود. البته اگر از چسبیدن بارشهای یخ زده به مسیر باند جلوگیری شود امکان استفاده از محلول یخ زدا وجود دارد. این محصول کاربرد زیادی در یخ زداییهای عمیق دارد.

3- مزایای استفاده از کود استات پتاسیم در کشاورزی چیست؟

با کاهش املاح و مواد مغذی در خاک برای تامین نیازهای گیاه از کودهای غنی و مفید استفاده می ‌شود. پتاسیم استات باعث تحریک رشد اولیه گیاه می ‌شود و با فعال کردن سیستم آنزیمی و هورمونی آن در افزایش تولید پروتئین و رشد بهتر آن نقش موثری دارد.

4- استات پتاسیم چه تفاوتی با کلرید پتاسیم دارد؟

این دو ترکیب از آنیون و کاتیون تشکیل شده ‌اند اما تفاوتهای کلیدی با یکدیگر دارند. استات پتاسیم در‌واقع از نمکهای پتاسیم از اسید استیک تشکیل می شود. این در حالی است که کلرید پتاسیم نمک هالید فلزی بوده و پتاسیم و کلرید آن را تشکیل می ‌دهند.

5- آیا پتاسیم استات ماده شیمیایی ایمنی است؟

استنشاق این ماده باعث خشک شدن ناحیه تنفسی می‌ شود. همچنین تماس آن با پوست و چشم، خشکی و حساسیت این دو عضو صورت را در پی دارد. آسیب جدی که استات پتاسیم ایجاد می کند زمانی است که بلعیده شود.