هیدروکسید پتاسیم به دلیل خاصیت سوزاننده، سفید کنندگی و خشک کنندگی به طور گسترده در صنایع مواد شوینده، خودروسازی، دارویی، غذایی و صنایع آرایشی استفاده می شود. هیدروکسید پتاسیم ترکیب معدنی با کاربردهای صنعتی وسیع است. این ترکیب به عنوان یک ماده ضروری در تولید مواد پاک کننده و صابونها مصرف می شود. در این محتوا هدف بررسی کاربرد هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها می باشد که به معرفی هیدروکسید پتاسیم، مزایا و معایب هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها و مواد جایگزین آن پرداخته شده است.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
هیدروکسید پتاسیم چیست؟
هیدروکسید پتاسیم ترکیب معدنی با فرمول KOH می باشد. این ماده را پتاس سوز آور یا پتاس خورنده، پتاس کاستیک، هیدروکسید پتاس، هیدرات پتاسیم و محلول آبی آن را پتاسیم لیمو نیز می گویند. هیدروکسید پتاسیم ماده قلیایی قوی، بسیار خورنده و رطوبت گیر است و شکل ظاهری آن به صورت کریستالهای سفید رنگ است. این ماده در آب حل می شود، در دمای 360 درجه سانتی گراد ذوب می شود و در دمای 1320 درجه سانتی گراد می جوشد. هیدروکسید پتاسیم پایداری حرارتی بالایی را نشان می دهد. این ماده به دلیل پایداری بالا و نقطه ذوب نسبتا پایین، به صورت گلوله ای و تكه تكه عرضه می شود.
هیدروکسید پتاسیم در هوا چسبناک می شود؛ زیرا پتاس سوزآور رطوبت سنجی بالایی دارد. خلوص خالص آن تقریبا 90 درصد است و بقیه ترکیبات آن، آب و کربنات می باشد. هیدروکسید پتاسیم در آب، اتانول و متانول بیشتر از هیدروکسید سدیم محلول است. انحلال آن در آب به شدت گرمازا است. هیدروکسید پتاسیم را می توان به صورت مصنوعی با الکترولیز محلول کلرید پتاسیم تولید كرد. این ماده بسیار سمی است و باعث تحریک پوست، مخاط چشم و بینی می شود. مصرف خوراکی مقدار بسیار کمی از هیدروکسید پتاسیم موجب مسمومیت حاد می شود و حتی تهدید کننده زندگی نیز می باشد.
چرا هیدروکسید پتاسیم در مواد شوینده استفاده می شود؟
هیدروکسید پتاسیم به دلیل خاصیت رطوبت سنجی در شوینده ها و تولید صابونها یا پاک کننده های فاضلاب استفاده می شود. هیدروکسید پتاسیم در صنعت صابون سازی برای تهیه صابونهای نرم یا مایع که ملایم تر از صابونهای معمولی هستند، كاربرد دارد. صابونهای پتاسیم دار به دلیل ملایم بودن و حلالیت بیشتر، به آب کمتری برای مایع شدن نیاز دارند. بنابراین این صابونها، حاوی مواد پاک کننده بیشتری نسبت به صابونهای سدیم دار مایع می باشند. هیدروکسید پتاسیم به دلیل خاصیت خورندگی كاربرد وسیع دارد. خاصیت خورندگی هیدروکسید پتاسیم را به یک ماده مفید و کارایی بالا در تهیه مواد شوینده تبدیل می کند. این ماده، سطوح و موادی را که در برابر حذف شدن مقاومت می کنند، تمیز و ضد عفونی می کند.
فواید هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها
هیدروکسید پتاسیم، محلولهای قلیایی قوی در آب و دیگر حلالهای قطبی تشکیل می دهد. در حالی که استفاده از هیدروکسید سدیم برای صابون متداول تر است اما صابونهای هیدروکسید پتاسیم در در آب محلول تر هستند. به این معنی که از نظر حجم مایع، محتوای بالاتری از ماده تمیز کننده دارد، برای همین این ماده به طور معمول برای تهیه صابونهای مایع استفاده می شود. علاوه بر این هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها برای محیط زیست سازگاری بیشتری نسبت هیدروكسید سدیم دارد. صابونهای هیدروکسید پتاسیم به عنوان صابونهای نرم نامیده می شوند. هیدروکسید پتاسیم قادر به حذف بسیاری از آلاینده ها از طیف گسترده ای از سطوح می باشد. این ماده حذف بسیاری از آلاینده ها را با پایین آوردن تنش سطحی محلول و با تشکیل امولسیون انجام می دهد. از آنجا که سورفکتانتها در آب، آبگریز و در روغن، آبگریز هستند، هیدروکسید پتاسیم امولسیون آب روغن ایجاد می کند و به راحتی آلاینده ها از بین می برد.
مضرات هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها
هیدروکسید پتاسیم برای چندین فلز مانند آلومینیوم خورنده می باشد. بنابراین غلظت این ماده در هر محصول تمیز کننده با توجه به تمیز کردن سطح مورد نظر، بایستی متغیر باشد. به عنوان مثال فولاد، چدن و سطوح فولادی از جنس استنلس استیل غلظت هیدروکسید پتاسیم بسیار بالاتر را راحت تر از سطوح آلیاژ نرم مانند برنج، مس و آلومینیوم تحمل می کنند. هیدروکسید پتاسیم در شوینده در غلظتهای بالاتر، می تواند پوست را تحریك كند. همچنین هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها با تماس مکرر یا طولانی مدت در پوست می تواند باعث درماتیت شود. برای همین توصیه می شود در هنگام استفاده از شوینده ها حتما دستكش استفاده نماید.
مواد جایگزین هیدروکسید پتاسیم در شوینده ها
هیدروکسید سدیم (NaOH) و هیدروکسید پتاسیم (KOH) تقریباً قابل جایگزین با هم در تولید مواد شوینده هستند. این دو ماده از نظر شیمیایی مشابه عمل می کنند. هر دو قلیایی قوی، جامد خورنده، سفید رنگ و پودری شكل هستند. البته در صنعت،هیدروکسید سدیم به دلیل هزینه کمتر و مقرون به صرفه بودن ترجیح داده می شود.
سوالات متداول هیدروکسید پتاسیم در شوینده
1- کاربرد هیدروکسید پتاسیم در صنایع غذایی چیست؟
در صنایع غذایی، گرانولهای هیدروکسید پتاسیم به عنوان تنظیم کننده اسیدیته و تثبیت کننده با نام E525 استفاده می شود. این ماده به انواع محصولات فرآوری شده مانند شیرینی، کنسرو، کاکائو یا مکمل غذایی اضافه می شود.
2- کاربرد هیدروکسید پتاسیم در شناسایی گوشت تازه چیست؟
محلول آبی 3 تا 5 درصد هیدروکسید پتاسیم برای شناسایی گونه های خاصی از قارچها در گوشت استفاده می شود. برخی از گونه های قارچهای بولتوس، پلی‌پورها و گلسنگها با این واکنش، با تغییر رنگ قابل شناسایی هستند.
3- قیمت هیدروکسید پتاسیم به چه چیز بستگی دارد ؟
قیمت هیدروکسید پتاسیم به درجه خلوص، کیفیت، استفاده مورد نظر و اندازه آن بستگی دارد. هیدروکسید پتاسیم در درجه های متفاوت برای صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی و غیره تولید می شود. برای خرید هیدروکسید پتاسیم با قیمت مناسب با شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات تماس بگیرید.
4- کاربردهای متفرقه هیدروکسید پتاسیم چیست؟
هیدروکسید پتاسیم به عنوان عامل دفع کننده در فرآیند تولید کاغذ، کود صنعتی، قارچ کش، علف کش و در ساخت برخی از دستگاههای میکرو الکترونیکی به كار می رود.
5- آیا هیدروکسید پتاسیم در پاک کننده های صورت بی ضرر است؟
در غلظتهای بالا، هیدروکسید پتاسیم پوست را تحریک می کند، حتی اگر در محصولات شستشو مانند صابون یا پاک کننده ها استفاده شود. استفاده پاک کننده های قلیایی، حتی یک بار در روز می تواند آسیب قابل توجهی به پوست صورت وارد کند.
