تگزاپون یکی از رایج ترین و پرکاربردترین سورفکتانتهای آنیونی است که به طور گسترده در صنایع مختلف به خصوص صنایع شوینده استفاده می شود. در این محتوا تلاش شده است تا به معرفی تگزاپون، خواص و ویژگیها، روش تولید، انواع تگزاپون، کاربرد تگزاپون در رنگ (صنعتی و ساختمانی) و مزایای تگزاپون در رنگ پرداخته شده است. یکی از کاربردهای صنعتی تگزاپون در رنگ است. برخی از خواص و ویژگیهای این ماده از جمله پوشش دهی و pH خنثی آن علت استفاده تگزاپون در رنگ است. این ماده در فرمولاسیون رنگهای جدید به خصوص رنگهای خارجی مصرف می شود.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
تگزاپون چیست؟
سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری تگزاپون یک ترکیب آلی مصنوعی با فرمول شیمیایی CH3(CH2)10CH2(OCH2CH2)nOSO3Na می باشد. این ماده یک سورفکتانت آلی است كه در غلظتهای 30 و 70 درصد در بازار در دسترس است. اين ماده سورفکتانت آنیونی، از خانواده سولفاتهای آلکیل اتر می باشد. خانواده سولفاتهای آلکیل اتر یک گروه سر قطبی دارند که از دو یا سه واحد اکسی اتیلن و یک گروه سولفات تشکیل شده است. از طرف دیگر، بخش آبگریز آنها معمولاً یک زنجیره کربنی تشکیل می دهند که از یک الکل چرب مشتق شده است.
خواص و ویژگیهای تگزاپون
تگزاپون با بوی ملایم، به رنگ سفید یا زرد است و شكل ظاهری آن با توجه به غلظت آن خميری تا پودری است. این ماده ویسکوزیته نسبتا بالایی دارد و به راحتی در آب حل می شود. همچنين این ماده در آب سخت، از پایداری نسبتا بالایی برخوردار است. تگزاپون دارای pH 7- 9 و جرم مولکولی 288.38 گرم بر مول است. این ماده وقتی به آب اضافه شود، یونیزه می شود و بار منفی آن با مولکولهای آب قطبی می چسبد. انتهای غیر قطبی این ماده به روغن و سایر آلاینده ها متصل می شود. این ماده با ساختن ساختارهای کروی به نام میسل به حذف چربیها کمک می کند. برای همین به طور عمده در صنایع شوینده كاربرد دارد.
روش تولید تگزاپون
تگزاپون از روش اتوکسیلاسیون دودسیل الکل به طور صنعتی از روغنهای طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن پالم (درخت خرما) تهيه می شود. اتوکسیلات نهایی به نیم استر اسید سولفوریک تبدیل می شود. سپس با تبدیل آن به نمک سدیم خنثی می شوند. بسته به میزان آب موجود در ترکیب این ماده به صورت غلظتهای 70 و 30 درصد در دسترس است. اولی در حالت خمیری و دومی به حالت چسبناک می باشد. البته تگزاپون را می توان به اشکال مختلف مانند مایعات چسبناک، خمیر، پودر یا حتی به صورت پودر ریز تولید کرد که بی رنگ یا زرد کم رنگ، کرم یا سفید به نظر می رسد.
انواع تگزاپون
تگزاپون به دو صورت تگزاپون N70 و تگزاپون صدفی ( Snow-White Texapon ) موجود است. Snow-White Texapon خلوص کمتری نسبت به N70 دارد و در تولید محصولات شوینده مات مانند شامپوها استفاده می شود. در حالی كه تگزاپون N70 شفافیت بالایی دارد و هنگامی که با آب رقیق شود، ساختار ژلی نشان می دهد. همچنین تگزاپون N70 به صورت تگزاپون 40 و تگزاپون 5 به بازار عرضه می شود. تفاوتهای این تگزاپونها در غلظت و نوع مصرف آنها است. به طوری كه تگزاپون 40 در مواد آرایشی روی پوست و تگزاپون 5 در خمیر دندانها کاربرد دارد.
کاربرد تگزاپون در رنگهای صنعتی و ساختمانی
تگزاپون ترکیبی از مواد فعال سطحی بسیار موثر دارد كه به عنوان عامل مرطوب کننده و پخش کننده بسیار فعال برای رنگهای امولسیونی مبتنی بر PVAc، پلی آکریلاتها و کوپلیمرهای استفاده می شود. تگزاپون در رنگ چسبندگی رنگهای امولسیونی را بهبود می بخشد و نفوذ پوششهای چوبی را افزایش می دهد. این ماده در آب سنگین پایدار است و تاثیر چندانی بر ویسکوزیته رنگ ندارد. عملکرد فوق العاده تگزاپون در رنگ به خاطر تشکیل میسل است كه به آن اجازه می دهد تا به عنوان یک امولسیفایر عمل کند.
در نتیجه، سدیم لوریل اتر سولفات به دلیل کارایی آن به عنوان یک جزء ضروری امولسیونها شناخته می شود. بنابراین این ماده در ساخت خمیرهای رنگی استفاده شود تا منجر به پراکندگی آسان و یکنواخت در رنگهای امولسیونی شود. همچنین این ماده در رنگهای پلاستیکی ساختمانی بدون نیاز به نرم كننده، توانایی بهبود رش قلم و روانی قلم را مهیا می کند. از این ماده در فرمول جدید تهیه رنگهای پلاستیکي، برای حركت روان قلم استفاده می شود. این ماده سازگار با محیط زیست است و استفاده آن در صنایع و مصالح ساختمانی خطر زیست محیطی ندارد.
مزایای تگزاپون در رنگ
تگزاپون در رنگ دارای حلالیت خوب، مقاومت مطلوب در برابر آب سخت و تجزیه زیستی بالایی برخوردار است. همچنین سهولت فرمولاسیون و تولید آن ساده است. علاوه بر این، با درجاتی از ضخیم شدن منجر بهتر شدن فرمول نهایی محصول می شود. از مزایای عمده تگزاپون در رنگ هیچ تاثیری بر خواص و ویژگیهای رنگ از جمله ویسکوزیته آن ندارد. از مزایای دیگر تگزاپون در رنگ pH خنثی آن است كه تاثیری در ترکیب شیمیایی رنگ ایجاد نمی کند.
سوالات متداول تگزاپون در رنگ
1- کاربردهای تگزاپون چیست؟
تگزاپون به عنوان تثبیت کننده کف، مواد شوینده، عامل کف کننده، عامل مرطوب کننده، مواد چسبناک برای مواد شوینده، لوازم آرایشی و بهداشتی، امولسیفایر برای پلیمریزاسیون امولسیونی، برای پوششهای کاغذی، پوششهای نساجی، چسبها، پوششهای صنعتی، محصولات دارویی موضعی، امولسیفایر در ساخت اقلام تماس با مواد غذایی کاربردهای وسیعی دارد.
2- سورفکتانت تگزاپون در كدام شوینده ها كاربرد دارد؟
تگزاپن به عنوان پاک کننده رایج در اکثر محصولات بهداشتی مانند شامپو، مایع ظرفشویی، خمیر دندان، صابون مایع، کرم پوست و مو، ژل دوش، مایع و پودر لباسشویی، کارواش و فوم نمکی استفاده می شود.
3- مضرات تگزاپون در شوینده ها چیست؟
تگزاپن و سایر سورفکتانتهای آنیونی خواص تحریک کننده پوست را دارند. این مواد در مواد بهداشتي نظير شامپوها به چربيهای طبيعی پوست آسیب می زنند و منجر به خشکی بيش از اندازه پوست می شوند. نگرانیهایی در مورد مصرف آن در مواد شوینده ها وجود دارد.
4- جایگزینی برای تگزاپون چیست؟
جایگزینهای بدون سولفات یا جایگزینهای تگزاپن، دسیل گلوکوزید، سدیم کوکویل ایزوتیونات، کوکو سولفات سدیم و لوریل گلوکوزید می باشد. برای خرید اننواع تگزاپون و همچنین جایگزینهای آن با شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات تماس حاصل فرمائید.
5- نامهای دیگر تگزاپون چیست؟
نامهای دیگر تگزاپن، سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) و سدیم لورت سولفات می باشد. نام آیوپاک ( IUPAC) آن α-سولفو-ω-( دودسیلوکسی) -پلی (اکسی اتان-1،2-دییل)، نمک سدیم است.
