کربنات سدیم سبک پودری سفید رنگ است که در دسته مواد شیمیایی صنعتی دسته بندی می شود. سدیم کربناتها در کل در دو فرم سبک و سنگین عرضه می گردند. این پودر سفید، فاقد بو یا خاصیت سمی است و همچنین به عنوان ترکیبی پایدار و غیر قابل اشتعال از آن یاد می شود. از نام های معروف این ترکیب، کربنات سدیم بی آب و همچنین خاکستر سودا می باشد. آنها در بعضی ویژگی ها بخصوص ویژگی های فیزیکی تفاوت هایی دارند. همین تفاوت ها سبب انحصار کاربرد آنها در صنایع گوناگون به شکل های مختلف می شود. نکته مهمی که وجود دارد این است که ایران نیز جزو کشورهای تولید کننده کربنات سدیم سبک می باشد.
تولید کربنات سدیم سبک طبیعی
تولید خاکستر سودای طبیعی به کمک استخراج سنگ معدن طبیعی ترونا میسر می باشد. سپس با فرآوری آن از طریق فرآیند ساده فیلتر کردن، تغلیط کردن، کریستالیزاسیون و در نهایت خشک کردن این ترکیب بوجود می آید. این روش تولید حدود 30 درصد از میزان تولید جهانی این محصول را تشکیل می دهد.
تفاوت کربنات سدیم سبک و سنگین
علاوه بر شباهت های فیزیکی متعدد مانند وزن مولکولی و حلالیت، تفاوت هایی میان کربنات سدیم سبک و فرم سنگین آن وجود دارد. آنها در صورت انحلال در آب، محلولی با میزان pH مساوی و یکسان را تولید می کنند. یکی از تفاوت های موجود چگالی و نیز اندازه کریستال های این دو فرم است. بر این اساس می توان عنوان کرد که فرم سبک و سنگین عمده ترین تفاوت های خود را در همین ویژگی های فیزیکی و مهم ترین آنها چگالی است.
چگالی فرم سبک در حدود 500 الی 600 کیلوگرم بر مترمکعب است اما چگالی فرم سنگین تقریبا 1000 الی 1200 کیلوگرم بر مترمکعب می باشد. برای مثال فرم سنگین علاوه بر ذرات درشت تر دارای چگالی بیشتری نیز نسبت به فرم سبک می باشد. اندازه دانه های این دو فرم محصول حتی با چشم غیر مسلح نیز قابل ملاحظه می باشد. بنابراین در ظاهر فرم سبک دارای ذراتی کوچک تر و در واقع پودری یکدست تر و نرم تر خواهد بود.
کاربرد کربنات سدیم سبک
کاربرد کربنات سدیم بیشتر و بطور عمده به فرم سنگین آن و در صنعت شیشه و محصولات وابسته به آن مربوط است. سایر کاربردهای این محصول به فرم سبک آن اختصاص دارد. بطور کلی در بخش هایی مانند صنایع غذایی و دارویی، صنایع شوینده و نیز در رفع سختی آب و در واقع صنعت آب و فاضلاب بکار می رود. بر همین اساس فرم سبک را به عنوان گرید خوراکی این ترکیب نیز می شناسند. پس بنابراین فرم سبک برخلاف فرم سنگین کاربردهای متنوع تری در صنایع گوناگون دارد.
همچنین این ترکیب در تولید سدیم بی کربنات یا جوش شیرین که از اجزای اصلی و مهم خاموش کننده های آتش است، کاربرد دارد. نکته ای که وجود دارد تولید جوش شیرین به عنوان محصول فرعی در طی انجام فرآیند تولید فرم سبک به روش سلوی (Solvay process) است. چرا که در این فرآیند به سبب حذف ناخالصی های آمونیاک، محصول نهایی را حرارت می دهند. در نتیجه مقداری سدیم بی کربنات ایجاد می شود. همچنین از این ترکیب با فرم سبک در تولید بوراکس و بی سولفیت سدیم و نیز خنثی سازی سولفوریک اسید در تولید پنبه بکار می رود.
در صنایع شوینده، تولید کنندگان مواد شوینده از جمله بزرگترین متقاضیان خرید این محصول می باشند. چرا که آنها از این ترکیب به شکل گسترده در تولیدات خود بهره می برند. علت استفاده از این ترکیب خاصیت عالی پاک کنندگی آن در شوینده های لباس است. حضور سدیم کربنات در شوینده سبب حذف لکه های روغنی و آلودگی های پارچه می شود. زیرا که این ترکیب دارای خاصیت امولسیون کنندگی نیز می باشد. علاوه بر آنچه گفتیم، حضور آن سبب نرمی آب سخت می شود و به این ترتیب شوینده ها با سرعت و سهولت در آب حل و کف ایجاد می کنند. همانطور که در ابتدا اشاره شد، از این ترکیب به عنوان یک عامل تنظیم کننده pH استفاده می کنند. از جمله محصولات دیگری که حاوی این محصول هستند می توان به شامپوها و خمیردندان اشاره کرد.
یکی دیگر از کاربردها که اشاره شد برای مقابله با سختی آب است. چرا که آب سخت دارای ترکیباتی مانند کلسیم و منیزیم است و تنها با روش سختی گیری از آب این یونها حذف می شوند. این محصول ترکیبی است که با حذف سختی آب در ایجاد آب نرم نقش دارد. دو ترکیب کربنات کلسیم و کربنات منیزیم برخلاف کربنات سدیم در آب نامحلول هستند. پس برای ایجاد نرمی و حذف یونهای سخت کننده می توان از فرم سبک کربنات سدیم بهره مند شد. در انتهای این فرایند می توان این فاکتورهای سخت کننده آب را به شکل رسوبات جامد و ترکیباتی نامحلول از آب استخراج کرد.
نکات ایمنی در مورد کربنات سدیم سبک
انجام اقدامات و اصول ایمنی در مورد کربنات سدیم مانند هر ماده در حوزه مواد شیمیایی لازم می باشد. البته که بر اساس مطالعات پژوهشگران، این ترکیب خطرآفرین نیست اما می تواند در شرایطی خطرساز باشد. این محصول فقط در محلولهای بسیار غلیظ مضر است. تماس مستقیم با پوست یا چشم، یا استنشاق پودر یا کریستالهای آن می تواند باعث تحریک، بثورات پوستی و گاهی اوقات سوختگی شود. همچنین بلع آن امکان بروز ناراحتی برای معده سبب می شود.
خرید و فروش کربنات سدیم سبک
فروش کربنات سدیم سبک ساخت ایران در کیسه های 50 کیلوگرمی انجام می شود. شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات یکی از فروشندگان این محصول تولید ایران است. برای استعلام قیمت کربنات سدیم سبک و همچنین خرید آن می توانید با کارشناسان فروش شرکت کیمیا تجارت تات و یا با شماره های 02166438606 و 02166438647 بطور مستقیم تماس حاصل فرمائید. پس از ثبت سفارش محصول مورد نظر شما در سریع ترین زمان ممکن و در حمل و نقلی ایمن در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
سوالات متداول کربنات سدیم سبک
1- آیا کربنات سدیم با هوا واکنش نشان می دهد؟
کربنات سدیم در حقیقت یک پودر جامد با دانه های کریستالی است. این ماده در مجاورت با هوا آب خود را از دست می دهد و به صورت پودری مات و سفید در می آید.
2- شرایط نگهداری از کربنات سدیم سبک چیست؟
این ماده را باید در مکانی خشک و به دور از رطوبت نگهداری کنید. بهتر است محل مورد نظر از تجهیزات لازم برای تهویه هوا برخوردار باشد. از نگهداری کربنات سدیم در مجاورت مواد اسیدی اکیدا خودداری کنید.
3- کربنات سدیم چه کاربردی در اطفای حریق دارد؟
از کربنات سدیم در تولید پودر اطفای حریق موسوم به پودر BC استفاده می شود. این پودر در طی واکنش با آتش، گاز دی اکسید کربن آزاد و آتش را خاموش می کند.
4- در هنگام آسیب دیدگی با کربنات سدیم چه باید کرد؟
احتمال آسیب دیدگی با کربنات سدیم بسیار اندک است. با این حال اگر این ماده در تماس با چشم یا پوست موجب صدمه شود، باید از آب فراوان برای شستشو و رفع آن استفاده کرد.
5- کربنات سدیم با جوش شیرین چه تفاوتی دارد؟
کربنات سدیم ماده فعال موجود در جوش شیرین یا بی کربنات سدیم است. فرمول شیمیایی کربنات سدیم Na2CO3 و فرمول شیمیایی جوش شیرین NaHCO3 است.