ویتامین سی یا اسکوربیک اسید (Ascorbic acid) جامدی سفید رنگ است که محلول در آب می باشد. این ترکیب در میوه ها مخصوصاً میوه‌های ترش و مرکبات و سبزیجات و صیفی جات وجود دارد. این ماده اگر مجاورت حرارت یا مواد قلیایی قرار گیرد از بین می رود. حتی اگر این ترکیب مدت زمان زیادی باقی بماند و مصرف نگردد، نیز از بین خواهد رفت. ویتامین سی در واکنش های شیمیایی بدن یک حمل کننده الکترون است. همچنین از مهم ترین آنتی اکسیدان هاست که نقش مهمی در سلامتی بدن و دستگاه ایمنی دارد.
تولید ویتامین سی
مواد اولیه تولید ویتامین سی، ذرت یا گندمی است که ابتدا به گلوکز و در ادامه به سوربیتول تبدیل می گردد. این ماده در کنار کاتالیزگر نیکل، اکسید شده و سپس شسته می شود. در نهایت با هیدروکلریک اسید واکنش داده و اسکوربیک اسید خالص به وجود خواهد آمد. در آخرین مرحله تولید، اسید حاصل را فیلتر و خرد می کنند.
فواید مصرف ویتامین سی
ویتامین سی آنتی‌اکسیدان است و از آسیب رادیکال آزاد به سلول ها و بافت های بدن جلوگیری کرده و باعث تقویت دستگاه ایمنی می شود. این ترکیب موجب محافظت پوست در مقابل آثار مخرب اشعه ماورای بنفش نور خورشید می گردد. همچنین ویتامین سی به افزایش استحکام لثه ها و دندان ها کمک می کند. این ماده باعث ساخت کلاژن می شود و در پیشگیری از بالا رفتن کلسترول خون و ایجاد لخته خونی در رگ مؤثر است. این ویتامین برخلاف تفکر عمومی، کمکی در پیشگیری از بروز سرماخوردگی نکرده و فقط طول دوره بیماری را کوتاه و عوارض آن را کمتر می کند. مصرف این ترکیب باعث جذب بهتر آهن در بدن می شود و به افرادی دارای کم خونی توصیه می گردد.
ویتامین سی احتمال بروز سکته مغزی در افراد غیر سیگاری را تا ۳۰٪ و در افراد سیگاری تا ۷۰٪ کاهش می دهد. به توصیه دانشمندان، اگر این ماده که از طریق مصرف طبیعی کسب شود، اثرش بسیار بیشتر است. محققان مصرف این ترکیب را به کسانی که از بیماری های قلبی رنج می برند نیز توصیه می کنند. زیرا کمبود این ماده باعث تصلب شرایین می شود. کمبود آن در بیماران قلبی همراه با خشکی و سفتی رگ هاست و سبب بروز درد در این افراد می شود. همچنین در دوران کرونا نیز استفاده از این ویتامین رواج بیشتری پیدا کرد. برای کسب اطلاعات جامع و کامل در خصوص تاثیر ویتامین سی در پیشگیری و درمان کرونا به مطلب آن مراجعه کنید.
نکات ایمنی در مورد ویتامین سی
معمولاً میزان اضافی ویتامین سی از راه ادرار دفع خواهد شد. مصرف بی رویه این ترکیب باعث تکرر ادرار، سنگ کلیه و اسهال می شود. همچنین مصرف زیاد این ماده به صورت دارو باعث بروز اختلالات گوارشی، خطر ابتلاء به سنگ اگزالات در مجاری ادراری و اعتیاد بدن به مقدار زیاد مصرف این دارو می شود.
سوالات متداول ویتامین سی
1- برای استفاده از فواید درمانی اسید اسکوربیک چه مدت باید از این محصول استفاده شود؟
به طور معمول مکملهای حاوی این ویتامین در عرض یک الی دو روز فواید مثبت خود را نشان می دهند. تحقیقات نشان داده برای بهره مندی از خواص درمانی این مکمل بهتر است به مدت سی روز از آن استفاده شود.
2- مقدار مجاز مصرف ویتامین سی چقدر است؟
استفاده از مکملهای خوراکی می تواند در برخی افراد به ایجاد سنگ کلیه منجر شود. مصرف طولانی مدت این ویتامین بیش از مقدار مجاز یعنی 2000 میلی گرم در روز برای بزرگسالان احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش خواهد داد.
3- پودر ویتامین سی بهتر است یا ویتامین سی مایع؟
بدن ویتامین سی مایع را بهتر جذب می کند، ولی در حالت جامد و به شکل پودر ماندگاری بالاتری دارد. بنابراین در صورتی که لازم است در طولانی مدت از آن استفاده شود، می توان از پودر این ویتامین به صورت محلول در آب استفاده کرد.
4- آیا ویتامین سی برای پوست مفید است؟
ویتامین سی خواص بسیاری برای پوست دارد. بسیاری از محصولات مراقبت از پوست حاوی این ویتامین هستند. رفع لکهای پوستی، روشن شدن پوست، رفع چین و چروک و درمان جوش و آکنه برخی از فوایدی است که با استفاده موضعی از فرآورده های حاوی این ویتامین حاصل می شود.
5- پودر ویتامین سی چه کاربردهایی در صنعت دارد؟
از این پودر به فراوانی در تولید مواد غذایی همچون نوشیدنیها، شیرینی جات، پاستیل، لبنیات و… استفاده می شود. از طرفی ویتامین سی یکی از ترکیبات مهم محصولات آرایشی و بهداشتی است. همچنین این محصول در تولید مکملهای دارویی و غذایی کاربرد دارد.