هیپوکلریت سدیم (Sodium hypochlorite) محلولی شفاف با بویی تند است که معمولاً به‌عنوان سفیدکننده و با نام تجاری آب‌ژاول عرضه می‌شود. این ترکیب را با نام‌هایی از جمله وایتکس بلیچ، واروکینا و آموکینا نیز می‌شناسند. عامل اکسیدکننده: هیپوکلریت سدیم یک ماده ناپایدار و اکسیدکننده قوی است، به این معنی که می‌تواند به‌راحتی اکسیژن را به مواد دیگر منتقل کند و در ازبین‌بردن لکه‌ها، ضدعفونی‌کردن سطوح و تصفیه آب که از عملکردهای اصلی آن است مؤثر باشد. این محلول معمولاً به‌صورت مایع زرد مایل‌به‌سبز کم‌رنگ در غلظت‌های مختلف یافت می‌شود.
هیپوکلریت سدیم به نسبت ناپایدار است و به‌مرورزمان تجزیه می‌شود. در این مورد گفتنی است که این ترکیب شیمیایی به‌خصوص در تماس با نور، گرما و برخی فلزات خاص، گاز کلر آزاد می‌کند. سدیم هیپوکلریت در حذف باکتری‌ها و قارچ‌ها و ویروس‌ها و سایر عوامل ایجادکننده بیماری تأثیرگذار است. میزان pH آن نیز در محدود قلیایی و بین ۱۱ الی ۱۳ قرار دارد.
تولید هیپوکلریت سدیم
هیپوکلریت سدیم به دو روش زیر قابل تولید است؛
- در روش اول با حل کردن نمک در آب نرم، محلول آب نمک غلیظ حاصل می شود. محلول الکترولیز می شود و محلول این ترکیب در آب را تشکیل می دهد. این محلول حاوی 150 گرم کلر فعال (Cl2) در هر لیتر است. در طی این واکنش گاز منفجره هیدروژن نیز تشکیل خواهد شد.
- در روش دوم با افزودن گاز کلر (Cl2) به سود سوز آور (NaOH) طی واکنشی، این ترکیب ، آب (H2O) و نمک (NaCl) تولید می شوند.
کاربرد هیپوکلریت سدیم
هیپوکلریت سدیم کاربردهای فراوانی دارد از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛ ماده اصلی صنایع شوینده مانند سفیدکننده لباس، سفیدکننده در صنایع نساجی و صنایع کاغذ و خمیرکاغذ، اکسیدکننده برای محصولات ارگانیک، در پتروشیمی برای پالایش محصولات نفتی، ماده ضدعفونی‌کننده در تصفیه آب و فاضلاب و تجهیزات بهداشتی و بیمارستان‌ها، در فراوری مواد غذایی برای ضدعفونی‌کردن تجهیزات آماده‌سازی مواد غذایی، در فراوری میوه و سبزی‌ها و تولید قارچ، تولید شربت افرا و فراوری ماهی. همچنین از این ماده در درمان ریشه دندان جهت شستشوی کانال دندان نیز استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای جالب آن در استخرهای شنا است که به کنترل جلبک‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند. همچنین با تجزیه مواد مضر و کنترل بوها برای تصفیه فاضلاب و بازیافت زباله‌ها نیز بکار گرفته می‌شود.
نکات ایمنی در مورد هیپوکلریت سدیم
هیپوکلریت سدیم و آمونیاک نباید با هم مخلوط شوند؛ زیرا گازی خطرناک را تولید خواهند کرد که باعث خفگی و مشکل تنفسی می‌شود. درصورتی‌که فردی این ماده را خورد، فوراً به مراکز درمانی مراجعه شود و اگر فرد مبتلا هوشیار است، شیر یا آب باید بنوشد. در صورت تماس این ترکیب شیمیایی با پوست یا چشم، باید محل تماس بایستی فوراً شست. این ترکیب برای فلزات، پوست و غشاهای مخاطی خورنده است که به همین دلیل باید بااحتیاط از آن استفاده کرد؛ بنابراین لازم است تا حین کار با این ترکیب شیمیایی به نسبت خطرناک از تجهیزات مراقبت شخصی مانند دستکش، ماسک و عینک مناسب استفاده شود. همچنین می‌بایست محیط کار با هیپوکلریت سدیم دارای تهویه هوایی عالی باشد چرا که استنشاق گاز کلر متصاعد شده از آن خطرآفرین است. علاوه بر این ترجیحاً محل نگهداری و انبار آن جایی تاریک و خنک باشد.
خرید و فروش هیپوکلریت سدیم
شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات بهترین گزینه برای خرید هیپوکلریت سدیم ایرانی با خلوص ۵۰ درصد است. این ماده شیمیایی تولید داخل و باکیفیت بالا، متناسب برای انواع کاربردهای این ترکیب شیمیایی از جمله به‌عنوان ضدعفونی‌کننده است. همین حالا برای استعلام قیمت و خرید سدیم هیپوکلریت با کارشناسان مجرب و کاردان کیمیا تجارت تات تماس بگیرید و محصول خود را با بهترین قیمت و حمل‌ونقلی ایمن دریافت کنید.
سوالات متداول هیپوکلریت سدیم
۱- نحوه فعالیت هیپوکلریت سدیم در واکنش شیمیایی چگونه است؟
هیپوکلریت سدیم باید مورد واکنش قرار بگیرد تا تأثیر خود را در آب و فاضلاب و یا قسمت‌های مختلف دیگر به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده برجای بگذارد. این ماده در کنار آب واکنش می‌دهد و اسید هیپوکلورز تولید می‌کند. این ماده در نهایت به اکسیژن و HCl تبدیل خواهد شد. در این زمان اثر خود را بر روی باکتری‌ها و مواد دیگر اعمال خواهد کرد.
۲- آیا هیپوکلریت سدیم در pH آب تأثیری را ایجاد خواهد کرد؟
سود سوزآور یا همان ماده هیپوکلریت سدیم وقتی که با آب ترکیب می‌شود می‌تواند به دلیل واکنش‌های موجود میزان pH محیط را افزایش دهد. به‌عبارت‌دیگر این ماده با وجود خاصیت افزایش میزان pH روی انواع عوامل بیماری‌زا و ریز مولکول‌ها تأثیر خواهد گذاشت.
۳- زمانی که در معرض هیپوکلریت سدیم و ترکیب آن با آمونیاک قرار می‌گیرید باید چه کنید؟
در صورت پاشش این ترکیب به چشم یا پوست باید به‌سرعت با آب سرد محل مدنظر را شستشو دهید. درصورتی‌که بوی این ماده را استشمام کردید نیز می‌توانید به‌سرعت محل موردنظر را ترک نموده و به محیطی که دارای اکسیژن بیشتری است، انتقال پیدا کنید.
۴- علائم افرادی که هیپوکلریت سدیم را بلعیده‌اند چیست؟
علائمی مانند احساس سوزش در معده و احساس درد در آن، سرفه، سرگیجه و حالت تهوع، استفراغ، قرمزی در نواحی مختلف پوست و همچنین سوزش در ناحیه گلو و درد در آن ناحیه را می‌توانیم مشاهده کنیم. در این حالت باید سریعاً برای درمان از طریق مراکز بهداشتی اقدام کنید.
۵- آب‌ژاول در چه تاریخی و توسط چه کسی تهیه و تولید شد؟
در فرانسه توسط کلود لوی برتوله پزشکی فرانسوی در محله به نام ژاول در پاریس تولید شد. به همین منظور این ماده را به نام آب‌ژاول نیز می‌شناسند و برای پاک‌سازی و سفید نمودن انواع محیط‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند.