هاردنر تتا یا تری اتیلن تترامین (triethylenetetramine) مایعی بدون رنگ مایل به زرد شفاف و روشن است که یک ترکیب آلی است. این ماده از رشته مولکول‌های تک راستا، شاخه‌ای و حلقوی تشکیل شده است. در واقع این محصول شیمیایی، یک مایع روغنی بی‌رنگ مشابه بسیاری از آمین‌ها است. هاردنر اپوکسی تتا در مجاورت هوا و ایجاد عمل اکسیداسیون به رنگ زرد در می‌آید. این ترکیب آلی در اثر اکسیداسیون با هوا و ورود ناخالصی‌ها به رنگ زرد در می‌آید و در حلال‌های قطبی محلول است.
واکنش‌پذیری و موارد استفاده این ترکیب شبیه به آمین‌هایی از قبیل اتیلن دی آمین و دی اتیلن تری آمین (دتا) است. در واقع جزئی از خانواده اتیلن آمین‌ها و پلی آمین است. نکته مهم دیگر مورد آن خاصیت بازی قوی است که دارد به‌طوری‌که در محدود pH 9 الی ۱۰ جای می‌گیرد و سبب به‌کارگیری آن در خنثی‌سازی اسیدها خواهد شد. هاردنر TETA در آب و حلال‌های آلی گوناگون مانند الکل‌ها و استون بسیار محلول است. این در حالی است که در بنزن که حلالی غیرقطبی است حلالیت بسیار اندک و محدودی دارد. از دیگر ویژگی‌های هاردنر تتا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویسکوزیته مناسب
- مقاوم در برابر حرارت
- مقاوم در محیط های فعال شیمیایی
- ویژگی های مکانیکی مطلوب
- قابل اجرا در محیط های تحت تاثیر فرآورده های نفتی
- عدم کاهش خواص مکانیکی در گذر زمان
- چسبندگی مطلوب به مواد مختلف
- مدت زمان استفاده طولانی در دمای محیط
هاردنرها، سخت‌کننده‌ها یا همان عوامل پخت، جزء جدانشدنی ساختار رزین اپوکسی را تشکیل می‌دهند که نقش اساسی در تشکیل فیلم سخت پوشش را دارند. هاردنرهای اپوکسی طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی را شامل می‌شوند و همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌نمایید، بیشترین هاردنرهای اپوکسی مصرفی در جهان متعلق به گروه آمینی یا آمیدی هستند.
ویژگی مولکولی
هاردنر تتا یا تری اتیلن تترامین یک لیگاند چهار دندانه‌ای در شیمی کوردینانس است که با نام تترین شناخته می‌شود. کمپلکس اکتاهدرال دارای چندین ساختار دیاستومریک است که بسیاری از آنها کایرال هستند. از جمله دیگر ویژگی‌های این ترکیب به فشار بخار 0/0035 hPa در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد و چگالی ۹۷۱ کیلوگرمی بر مترمکعب در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد می‌توان اشاره کرد. از لحاظ ساختاری نیز از چهار گروه آمین اولیه و دو گروه آمین ثانویه ساخته شده است. این ساختار آن را به یک تترا آمین تبدیل می‌سازد که این توانایی را دارد پیوندهای هیدروژنی متعددی را تشکیل و واکنش‌پذیری خود را افزایش دهد.
تولید هاردنر تتا
هاردنر تتا از حرارت دادن و واکنش بین دی اتانول آمین یا مونو اتانول آمین/ آمونیاک در حضور یک کاتالیزور اکسیدی بدست می آید. این فرایند آمین های مختلفی را تولید خواهد کرد.
کاربرد هاردنر تتا
هاردنر تتا باتوجه‌به ساختار شیمیایی که دارد، در بسیاری از فراورده‌های پتروشیمی به‌عنوان افزودنی مورداستفاده قرار می‌گیرد. ترکیبات این محصول در برابر خوردگی مقاوم بوده و در تولید رزین‌های پلی‌آمید کاربرد دارند. از این مواد در کارخانه‌ها تولید مواد شوینده به‌عنوان ماده اولیه بهره می‌برند. همچنین این ترکیب عمدتاً در تولید مواد افزودنی روغن، ترکیبات افزودنی به سوخت و عوامل اپوکسی استفاده می‌شود. این محصول همچنین به طور قابل‌ملاحظه در تولیدات و ترکیبات آسفالت کاربرد دارد. در صنعت نساجی نیز از هاردنر TETA تحت عنوان تثبیت‌کننده رنگ و نرم‌کننده پارچه بهره می‌برند.
به طور گسترده به‌عنوان یک عامل پخت و یا سخت‌کننده در رزین‌های اپوکسی، هاردنر تتا مورداستفاده قرار می‌گیرد. این کاربرد به سبب گروه‌های آمینی متعددی است که دارد و آن را قادر می‌سازد تا پیوندهای عرضی بین زنجیره‌های اپوکسی ایجاد کرده و ترکیبی قوی و بادوام را ایجاد سازد. این هاردنر اپوکسی به‌عنوان هاردنر ۱۰ درصد نیز در بازار معروف است. هاردنر تتا جزو هاردنرهای آمینی آلیفاتیک دسته‌بندی می‌شود که قابل‌استفاده با رزین‌های مختلف است. بعلاوه از دیگر کاربردهای آن می‌توان از صنایع کامپوزیت، چسب‌سازی، کف‌پوش‌ها و پوشش مخازن نام برد.
یکی دیگر از کاربردهای جالب هاردنر اپوکسی TETA، به‌کارگیری آن در فرایندهای تصفیه آب است. چرا که این محصول شیمیایی با یون‌های فلزی کمپلکس‌هایی را ایجاد می‌کند و از این طریق سبب حذف آلاینده‌های فلزی موجود در آب خواهد شد. همچنین ازآنجایی‌که می‌تواند لایه‌ای پایدار را بر روی سطح فلزات ایجاد کند و مانع از خوردگی آنها شود، در سیستم‌های مبتنی بر آب از جمله بویلرها بکار می‌رود. این ترکیب شگفت انگیز حتی کاربردهای دارویی هم دارد و از مشتقات آن برای درمان بیماری ویلسون که یک اختلال ژنتیکی سبب شونده برای تجمع مس در بدن است مورداستفاده قرار می‌گیرند.
فرآیند کیورینگ رزین اپوکسی
از واکنش بین رزین اپوکسی و هاردنر آمینی یک شبکه تشکیل می‌شود. این فرایند موجب واکنش و حذف واحدهای اپوکساید موجود در رزین می‌گردد. به‌علاوه واحدهای هیدروکسیل باقی‌مانده در شبکه موجب چسبندگی شبکه رزینی با سطح شده و به این فرایند کیورینگ رزین می‌گویند.
گروه آمین چیست؟
آمین‌های نوع اول و دوم دارای بیشترین سهم به‌عنوان هاردنر رزین اپوکسی هستند. این گروه‌های آمینی می‌توانند به شکل آروماتیک و آلیفاتیک با واحد اپوکساید واکنش نشان دهند. در ادامه به تفاوت نوع آروماتیک و آلیفاتیک خواهیم پرداخت.
تفاوت نوع آروماتیک و نوع آلیفاتیک
نوع آروماتیک خاصیت بازی کمتری نسبت به نوع آلیفاتیک دارد، درحالی‌که نوع آلیفاتیک در دمای معمولی و بدون شتاب‌دهنده پخت می‌شود. نوع آروماتیک نیاز به دمای بالاتری برای پخت دارد. تری اتیلن تترا آمین (Triethylenetetramine) که به‌صورت مخفف (TETA) نیز گفته می‌شود، یکی از ترکیبات به‌کاررفته در هاردنرهای رزین اپوکسی است.
نکات ایمنی در مورد هاردنر تتا
هر ترکیب شیمیایی از جمله هاردنر تتا به‌صورت بالقوه می‌تواند خطرآفرین باشد؛ پس لازم است که نکات ایمنی را در مورد آنها رعایت شوند. قرارگیری حاد در معرض و برخورد با هاردنر TETA سبب بروز مشکلات تنفسی، گوارشی و تحریک پوست و چشم خواهد شد. این در حالی است که مواجهه طولانی‌مدت با آن باعث ایجاد مشکلات کبدی و کلیوی و نیز حساسیت‌های آلرژیک می‌شود. به دلیل همین مشکلات ایجادکننده، لازم است در زمان کار با هاردنر TETA مراقبت‌های لازم را صورت داد و از وسایل حفاظت و ایمنی شخصی مانند ماسک، عینک و دستکش مناسب استفاده کرد.
احتمال آزادکردن گازهای آمونیاکی از این محصول وجود دارد که تنفس آنها خطرناک است؛ بنابراین محیط کار و نگهداری آن باید دارای سیستم تهویه هوایی مناسب و ایده‌آل باشد. نگهداری از هاردنر تتا باید در محیطی خشک و خنک و به‌دوراز مجاورت با هر گونه مواد اسیدی، اکسیدکننده و مرطوب صورت پذیرد. انتشار آن به آب‌های آزاد می‌تواند برای آبزیان خطرناک و سمی باشد پس توصیه می‌شود در صورت نشت از مواد بی‌اثری همچون شن و ماسه استفاده کنید.
خرید و فروش هاردنر تتا
خرید هاردنر تتا تولید تایوان و کره در بشکه‌های ۲۲۵ کیلوگرمی از شرکت کیمیا تجارت تات را پیشنهاد می‌کنیم. شرکت کیمیا تجارت تات این آمادگی را دارد که ضمن دریافت سفارش‌های مشتریان برای هاردنر TETA ، سایر محصولات شیمیایی موردنیاز را نیز با بهترین قیمت و کیفیت تأمین کند و دراسرع‌وقت به‌وسیله سیستم حمل‌ونقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال نماید. برای اطلاع از قیمت و خرید انواع محصولات شیمیایی با کارشناسان فروش ما از طریق شماره‌های ۰۲۱۶۶۴۳۸۶۴۷ – ۰۲۱۶۶۴۳۸۴۰۶ – ۰۲۱۶۶۵۶۷۱۵۸ تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول هاردنر تتا
۱- آیا هاردنر تتا خطرناک است؟
هاردنر تتا در تماس با پوست و چشم می‌تواند آسیب‌زا باشد. استنشاق بخار ناشی از ترکیب رزین و هاردنر به ریه‌ها صدمه می‌زند و در صورت کار طولانی‌مدت با این هاردنر احتمال بروز حساسیت‌های پوستی وجود دارد.
۲- آیا می‌توانیم از هاردنر تتا برای همه رزین‌ها استفاده کنیم؟
همه رزین‌ها با هر هاردنری سازگاری ندارند، بنابراین پیش از تهیه هاردنر باید به‌تناسب آن با رزین دقت کنید. ضمن اینکه لازم است از نحوه ترکیب هاردنر و رزین اطلاع داشته باشید.
۳- آیا می‌توان هاردنر تتا و رزین را به هر صورتی با یکدیگر ترکیب کرد؟
یک نکته مهم در ترکیب هاردنر و رزین روشی است که در ترکیب این دو ماده به کار می‌رود. لازم است که میزان هاردنر و رزین به طور دقیق اندازه‌گیری شده و این مواد مطابق با دستورالعمل‌های موجود ترکیب شوند. هرگونه اشتباه در ترکیب این مواد علاوه بر اینکه نتیجه کار را خراب می‌کند، می‌تواند موجب بروز حادثه شود.
۴- چگونه می‌توان از ترکیب هاردنر و رزین چند بار استفاده کرد؟
ترکیب هاردنر و رزین یک محصول یکبار مصرف است، بنابراین پس از مخلوط‌کردن این دو ماده امکان نگهداری آنها به مدت طولانی وجود ندارد. به همین دلیل باید ترکیب رزین و هاردنر به‌اندازه نیاز تهیه شود.
۵- چرا هاردنر گاهی عمل نمی‌کند؟
این اتفاق می‌تواند نشان‌دهنده اشتباه در اندازه‌گیری و ترکیب هاردنر و رزین باشد. درصورتی‌که میزان هاردنر به‌اشتباه محاسبه شود ممکن است ترکیب رزینی خشک نشده یا به‌جای سفت‌شدن حالتی چسبناک به خود بگیرد.