نیترات کلسیم (Calcium Nitrate) یکی ترکیب معدنی محلول در آب و الکل و حاوی کلسیم و نیتروژن است. کود نیترات کلسیم حاوی مواد مغذی موردنیاز گیاه برای ادامه بقای آن است. نیترات کلسیم، نیتروژن و کلسیم را به طور هم‌زمان برای افزایش کیفیت میوه و جلوگیری از پوسیدگی انتهای شکوفه فراهم می‌کند. این ترکیب شیمیایی نمک نیترات معدنی کلسیم است که معمولاً به‌عنوان کود کشاورزی بکار می‌رود. این محصول که نیترات نروژی و یا نیترات آهک نیز نام دارد، ترکیبی به‌صورت گرانول‌های خاکستری کم‌رنگ است.
نیترات کلسیم بسیار جاذب رطوبت است و معمولاً به‌صورت تترا هیدرات یافت می‌شود؛ زیرا به‌راحتی رطوبت هوا را جذب می‌کند. این خاصیت که جاذب رطوبت هوا نیز است، درصورتی‌که به‌درستی نگهداری و ذخیره نشود می‌تواند سبب کلوخه‌شدن این محصول گردد. این ماده معمولاً به‌عنوان یک عنصر در کودها مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما کاربردهای دیگری از جمله کاربردهای صنعتی نیز دارد. میزان pH آن در محدوده خنثی تا کمی قلیایی است. بعلاوه به‌صورت تجاری از تیمار سنگ‌آهک با اسید نیتریک ضعیف حاصل می‌شود. این ترکیب همچنین طی روند جذب اکسید نیتروژن توسط شیرآهک تشکیل می‌شود. نیترات نروژی در دو حالت یافت می‌شود:
- نیترات کلسیم خشک
- نیترات کلسیم 4 آبه
اهمیت نیترات کلسیم در کشاورزی
یکی از اصلی‌ترین دلایل باغدارانی که از نیترات کلسیم استفاده می‌کنند، محافظت از گیاهان و محصولات زراعی در برابر بیماری‌ها است. پوسیدگی انتهای اندام گیاه، لکه چوب‌پنبه و تورفتگی‌های تلخ در سیب‌ها با استفاده از این کود درمان و یا از آن‌ها جلوگیری می‌شود. این ترکیب دارای اثر طراوت بخشی بر خاک است و نیز ماده مغذی خوبی برای گیاهان به شمار می‌رود. این محصول جذب سایر مواد مغذی که به مینرال‌های رسی در خاک پیوند شده‌اند را افزایش می‌دهد. ذرات رس ممکن است در انواع خاک که حاوی کلسیم خیلی کم یا سدیم فراوان هستند به هم فشرده‌تر شوند. در نتیجه حرکت آب و اکسیژن در این خاک‌ها کندتر و رشد گیاه دچار مشکل می‌شود. کلسیم محلول در آب به جداسازی ذرات رس کمک کرده و ساختار متخلخل خاک را حفظ می‌نماید.
مزایای نیترات کلسیم
نیترات کلسیم کودی چندمنظوره است که می‌تواند مصارف گسترده و مفیدی داشته باشد. می‌توان از آن در تغذیه گیاهان و همچنین در درمان یا جلوگیری از بیماری به‌خصوص در میان درختان میوه استفاده کرد. این ترکیب یک منبع نیتروژن سریع را به همراه کلسیم برای بهبود کیفیت میوه و سبزی‌ها فراهم می‌آورد. این کود حاوی نیتروژن آمونیاکی و نیترات است که منجر به جذب سریع و واکنش سریع رشد می‌شود. نیترات همچنین جذب پتاسیم، کلسیم و منیزیم توسط گیاه را بهبود می‌بخشد.
این کود برای کشت گوجه‌فرنگی و فلفل به‌خوبی عمل کرده و پوسیدگی انتهای شکوفه را کاهش می‌دهد. همچنین به جلوگیری از سوختگی نوک کاهو و لکه زنگ در سیب‌زمینی‌ها که هر دو ناشی از کمبود کلسیم هستند، کمک می‌کند. با تأمین سطح کافی کلسیم باعث کاهش پوسیدگی ساقه در کلم‌بروکلی و ایجاد سرهای بزرگ‌تر می‌شود.
کلسیم فواید مهم بسیار دیگری نیز برای گیاهان دارد. این عنصر با افزایش مقاومت دیواره سلولی منجر به تولید میوه‌هایی باکیفیت بالاتر و ماندگاری بیشتر می‌شود. بعلاوه، با افزایش مقاومت دیواره سلولی باعث افزایش توانایی گیاهان برای مقابله با آفات و بیماری می‌شود. کلسیم همچنین تحمل گیاه نسبت به گرما را افزایش می‌دهد و به کاهش میزان استرس گرمایی گیاهان در آب‌وهوای گرم کمک می‌کند.
کاربرد نیترات کلسیم
نیترات کلسیم کاربردهای مهمی دارد و این کود کشاورزی می‌تواند به روش‌های مختلفی استفاده شود. برای میوه‌هایی که به بیماری مانند پوسیدگی انتهای شکوفه مبتلا هستند، اسپری‌کردن بر شاخ‌وبرگ بهترین روش برای درمان گیاه خواهد بود. این روش تضمین می‌کند که کلسیم در سریع‌ترین زمان ممکن توسط گیاه جذب شود. برای بهترین نتیجه در این روش، این روند را دو یا سه بار در هفته در طول فصل رشد باید تکرار کرد. همچنین می‌توان از اسپری شاخ‌وبرگ این کود برای درمان کمبود کلسیم یا کمبود نیتروژن در گیاهان استفاده کرد. پاشیدن کود بر روی شاخ‌وبرگ برای درمان گیاهانی که از قبل نشانه‌هایی از کمبود مواد مغذی را نشان می‌دهند، ترجیح داده می‌شود. این سریع‌ترین راه برای ورود مواد مغذی به ساختار گیاه است.
برای بارورسازی و پیشگیری از بیماری، از کود نیترات کلسیم جامد روی خاک برای جذب آهسته‌تر استفاده می‌شود. کود را بالای خاک اطراف گیاه ریخته و از تماس آن با هر یک از برگ‌های گیاه جلوگیری شود. بعدازاین کار برای عبور مواد مغذی به عمق خاک به مقصد ریشه، خاک را باید آبیاری کرد. نوع گلخانه‌ای این کود از خلوص بالایی دارد. به‌صورت دانه‌ای بدون پوشش بوده و به‌راحتی در آب حل می‌شود. این کود از طریق آبپاشی و سیستم‌های آبیاری مانند باران، روی گیاهان گلخانه‌ای و گیاهان در فضای باز استفاده می‌شود. کود نیترات کلسیم هنگامی که از طریق آبپاش‌ها یا سیستم‌های آبیاری استفاده می‌شود، باید به‌تنهایی استفاده شود. بعلاوه از این کود می‌توان برای اصلاح pH خاک استفاده کرد؛ خصوصاً در خاک‌هایی که اسیدی شده‌اند تا pH را افزایش داد و از اسیدیته آن کاهش یابد.
از نیترات کلسیم در صنعت آب و فاضلاب و به‌منظور کنترل بوها در تصفیه فاضلاب‌ها با جلوگیری از تشکیل گاز هیدروژن سولفید بهره می‌برند. این ماده معدنی همچنین می‌تواند به حذف ترکیبات نیتروژنی از طریق فرایندهای بیولوژیکی کمک کند. در صنعت ساختمان نیز در بتن برای تسریع فرایند گیرش بخصوص در شرایط آب‌وهوایی سرد استفاده می‌شود. بعلاوه نیترات کلسیم می‌تواند به محافظت از آرماتورهای فولادی در بتن در برابر خوردگی کمک‌کننده باشد. این محصول یک اکسیدکننده است و از احتراق پشتیبانی می‌کند که به همین دلیل است گاهی اوقات از آن در مواد آتش‌نشانی استفاده می‌شود.
مقدار و زمان استفاده از نیترات کلسیم
محلول‌پاشی با کود نیترات کلسیم در هر هکتار باغ بایستی بین ۲ تا ۳ لیتر در اواسط فصل صورت گیرد. برای محلول‌پاشی در ۱۰۰۰ لیتر آب حداقل ۱.۵ و حداکثر ۲ کیلوگرم از کود را حل شود. در هنگام استفاده از این ترکیب به همراه سموم و دیگر کودها نباید از محلول‌پاشی استفاده کنید. در صورت استفاده از این کود به همراه آبیاری باید ۲۰ کیلوگرم از آن را در یک هکتار مورداستفاده قرار گیرد.
نکات ایمنی در مورد نیترات کلسیم
نیترات کلسیم به‌گونه‌ای تولید می‌شود که توسط دست یا تجهیزات قابل‌استفاده باشد. همچنین این کود باید به‌دوراز رطوبت هوا و در مکانی خشک و خنک و به‌دوراز مواد ناسازگار و قابل‌احتراق نگهداری شود. سیستم تهویه هوایی محل نگهداری نیز باید مناسب باشد. در زمان کار نیز باید از وسایل محافظت شخصی همچون دستکش و عینک حتماً استفاده کرد. بعلاوه لازم است که توجه کرد که استنشاق این ترکیب می‌تواند تحریک‌کننده مجاری تنفسی باشد، پس در زمان کار از ماسک مناسب استفاده شود. از ورود نیترات نروژی به آبراه‌ها جلوگیری شود چرا که می‌تواند باعث آلودگی مواد مغذی، شکوفایی جلبک‌ها و سایر مشکلات زیست‌محیطی شود.
خرید و فروش نیترات کلسیم
خرید نیترات کلسیم تولید ایران در کیسه‌های ۲۵ کیلوگرمی و با درصد خلوص ۲۴ درصد و بهترین و سریع‌ترین حمل‌ونقل را با شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات تجربه کنید. شرکت کیمیا تجارت تات آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش مشتریان برای این محصول، سایر محصولات موردنیاز را نیز با بهترین قیمت و کیفیت تأمین کند و دراسرع‌وقت به‌وسیله سیستم حمل‌ونقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال نماید. برای اطلاع از قیمت و خرید این محصول با کارشناسان فروش ما تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول نیترات کلسیم
۱- نیترات کلسیم در کدام مواد شیمیایی حل می‌شود؟
این محصول بسیار محلول در آب است و حلالیت آن در دمای اتاق حدود ۱۲۰۰ گرم در لیتر است. البته تترا هیدرات‌های این ترکیب نیز در آب حل می‌شوند. این ماده در آمونیاک، اتانول و متانول هم به‌صورت محلول در می‌آید.
۲- علت استفاده از نیترات کلسیم در سازه‌های بتنی چیست؟
اگر چه طبق تحقیقات انجام شده این ترکیب به‌تنهایی ضد یخ مناسبی برای بتن ساختمان‌ها نیست. اما به‌عنوان ماده اولیه در ترکیبات ضد یخ به کار می‌رود و به همراه سایر مواد شیمیایی، موجب جلوگیری از یخ‌زدن بتن می‌شود.
۳- آیا نیترات کلسیم بی‌خطر است؟
خیر. اکثر مواد شیمیایی مضر مانند این محصول در صورت تماس با پوست باعث ایجاد قرمزی و خارش می‌شوند. استنشاق این ترکیب برای انسان‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد و عوارض اولیه آن سرفه و گلودرد است. عوارض دیگر این ماده شیمیایی حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه است.
۴- نیترات کلسیم چه کاربردی دارد؟
ترکیب نیترات کلسیم برای تصفیه فاضلاب و کم‌خطر کردن دفع آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب به‌صورت کود برای رشد گیاهان ضروری است. همچنین در سازه‌های بتنی نیز از این ماده شیمیایی استفاده می‌شود.
۵- در صنعت نیترات کلسیم چگونه تهیه می‌شود؟
این ترکیب را می‌توان به شیوه‌های مختلفی تهیه کرد. متداول‌ترین روش این است که از تجزیه سنگ‌آهک با اسید نیتریک به دست می‌آید. این ترکیب به‌عنوان واسطه در طی فرایند نیترو فسفات نیز تولید می‌شود.