نمک راشل (Rochelle salt) نمکی طبیعی به حالت پودری بی رنگ یا سفید است که دارای خواص پیزوالکتریکی می باشد. معمولاً از این ترکیب نمکی در دستگاه های ارتعاشی و صوتی استفاده می کنند. در حوزه مواد شیمیایی این نمک را با نام پتاسیم سدیم تارتارات (Potassium sodium tartrate) نیز می شناسند. این نمک را در حقیقت ترکیبی دوگانه از اسید تارتاریک می دانند که به شکل پودری با مزه نمکی و خنک می باشد. Pierre Seignette، داروساز فرانسوی، اولین کسی بود که آن را ساخت و به همین سبب به آن نمک Seignette نیز می گویند. به سبب وجود خاصیت پیزوالکتریکی نمک راشل، کاربردهای متنوعی در صنایع بخصوص در صنعت مواد غذایی و دارویی دارد.

مواد با خاصیت پیزوالکتریک هنگام قرارگیری در یک میدان الکتریکی دچار تضعیف می شوند. قرارگیری در میدان الکتریکی سبب تغییر شکل ترکیب می شود که این تغییر شکل بطور مستقیم با میدان در ارتباط است. این ترکیب بسیار جاذب رطوبت است و توصیه می گردد تا هرگز در محیط مرطوب نگهداری نشود.  نمک راشل در دماهای متوسط و به بالا و حدود 55 درجه سانتیگراد پتانسیل تخریب دارد. همه این ویژگی ها و خصوصیاتی که نام بردیم منجر به کاربرد نمک راشل در انواع مبدل های الکترومکانیکی و نیز تشدید کننده های الکترومکانیکی می گردد.

تولید نمک راشل

تولید نمک راشل به کمک ماده اولیه تارتار با حداقل مقدار اسید تارتاریک 68 درصد صورت می گیرد. بطوریکه ابتدا در مایعات مادر مانند آب حل می گردد و سپس همراه با سود سوز آور (هیدروکسید سدیم) داغ به pH حدود 8 می رسد. بعد از این مرحله به کمک زغال فعال، فعال می شود و پیش از فیلتراسیون شیمیایی تصفیه خواهد شد. پس از فیلتراسیون تبخیر و به دانه های برقی منتقل می گردد که نمک سیگنت در خنک کننده آهسته متبلور خواهد شد. به کمک انجام سانتریفیوژ، نمک از مایعات مادر جدا می شود و همراه با شستشوی گرانولها قبل از بسته بندی، الک و تفکیک می شود. اندازه و سایز دانه های تجاری در بازه 2000 میکرومتر تا کمتر 250 میکرومتر متغیر می باشد. کریستالهای بزرگ این نمک در شرایط همرفت و کاهش وزن بر روی صفحه Skylab رشد خواهند کرد.

کاربرد نمک راشل

کاربرد نمک راشل در صنایع گوناگون می باشد که در ادامه به چند مورد می پردازیم. از این نمک برای آماده سازی معرف و شناساگر بورت به جهت ارزیابی میزان غلظت پروتئینها بهره می برند. همچنین از پتاسیم سدیم تارتارات برای تهیه و تولید محلول فهلینگ (Fehling’s solution) استفاده می کنند. این محلول در واقع یک واکنش شیمیایی است که از آن به جهت جداسازی گروه های فعال کتونی و کربوهیدرات های محلول در اب استفاده می کنند. همچنین محلول فهلینگ نقش معرف هیدروکربنها را دارد.

پتاسیم سدیم تارتارات یک ترکیب پیزوالکتریک است که باعث ایجاد خروجی بالاتر می شود و به همین دلیل در میکروفون های کریستالی بکار می رود. همچنین از این ترکیب نمکی به عنوان بافری قلیایی و ملین در صنایع مواد غذایی و دارویی بکار می روند. بعلاوه از آن در صنعت آبکاری به عنوان ماده اولیه بهره می برند. کاربرد دیگر و جالب نمک راشل استفاده از آن به عنوان ماده اولیه و مشابه یک اکسید کننده و شتاب دهنده احتراق در کاغدهای سیگار است.

نکات ایمنی در مورد نمک راشل

انجام اقدامات و رعایت نکات ایمنی در مورد نمک راشل بهتر است صورت پذیرند. در پاسخ به این سوال که آیا نمک راشل خوراکی است یا خیر باید گفت با توجه به مطالعات پژوهشی انجام شده با اینکه این ترکیب سمی نیست اما خوشمزه هم نیست. این ترکیب اگر از طریق پوست جذب شود ممکن است مضر باشد. همچنین بلع این نمک طبیعی سبب تحریک دستگاه گوارش می گردد. استنشاق آن نیز می تواند برای مجاری تنفسی محرک باشد.

خرید و فروش نمک راشل

شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات نمک راشل تولید چین را در کیسه های 25 کیلوگرمی به فروش می رساند. شرکت کیمیا تجارت تات این افتخار را دارد که همواره محصولات تولید ایران و محصولات وارداتی با کیفیت را به متقاضیان آنها ارائه می دهد. شما می توانید برای استعلام قیمت نمک راشل و خرید آن با کارشناسان فروش شرکت کیمیا تجارت تات از طریق شماره های مندرج در سایت تماس حاصل فرمائید.

سوالات متداول نمک راشل

1- نمک راشل چیست؟

نمک راشل یا پتاسیم سدیم تارتارات یک ترکیب شیمیایی است که به شکل پودر سفید رنگ و نمک مانندی دیده می شود. در دمای اتاق به اندازه‌ی 66 گرم در 100 میلی لیتر آب حل می شود اما در اتانول نامحلول است.

2- نمک راشل چه کاربردهایی در صنایع مختلف دارد؟

از این ماده در صنعت آبکاری الکتریکی، پزشکی، داروسازی، نقره ای کردن آینه، کاغذ سیگار، در سنتز‌های آلی برای تجزیه امولسیون، صنایع غذایی، بافر، تبدیل‌کننده لرزش (صوت) به نیروی الکتریکی در میکروفون و … استفاده می شود.

3- چگونه می توان نمک راشل را سنتز کرد؟

تارتاریک اسید 68% و اسید کلریدریک را در مایعات مادر حل می کنند. سپس با سود سوز آور داغ، pH آن را به 8 می رسانند و قبل از فیلتر شدن، آن را با زغال فعال، فعال و تصفیه می‌کنند. پس از حرارت دادن، نمک سیگنت را در خنک‌کننده به آهستگی متبلور می کنند. سپس با استفاده از سانتریفیوژ، از محلول مادر جدا کرده و در یک کوره دوار خشک می کنند.

4- در هنگام کار با این نمک، چه نکات ایمنی را می بایست رعایت کرد؟

این ماده، می تواند به راحتی با پوست واکنش دهد و سبب ایجاد تاولهایی بر روی پوست شود. از آنجایی که از نظر ظاهری تشابه زیادی به نمک طعام دارد، ممکن است اشتباها بلعیده شود. در این حالت باید هرچه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کنید تا دچار مسمومیت نشوید.

5- نمک راشل چگونه در میکروفون عمل می کند؟

این ترکیب دارای مولکول آب در ساختار خود می باشد، از این رو در صورت ذخیره شدن در محیط مرطوب، هر ترانسفورماتوری که دارای این ماده باشد را تحت تاثیر ماهیت نمکی خود قرار می دهد