فسفریک اسید خوراکی (Phosphoric acid) یک اسید سه ظرفیتی با فرمول شیمیایی H3PO4 است که بطور معمول در دمای محیط بصورت غیرفعال می باشد. این اسید در کنار سایر ترکیبات موجود در کودهای شیمیایی مانند نیتریک اسید در تولید این کودها حائز اهمیت است. امروزه نیز با افزایش روز افزون جمعیت و متعاقب آن نیاز به مواد اولیه غذایی، استفاده از کودهای شیمیایی به جهت بهبود و افزایش کیفیت خاک و در نهایت تولید محصولات کشاورزی بیشتر و با کیفیت بهتر مورد توجه جوامع می باشد. اسید فسفریک با جرم مولی 98 گرم بر مول می تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد که بیشتر کاربرد این گرید، در تولید مواد اولیه دارویی و مواد اولیه غذایی و نیز مکمل های غذایی مورد نیاز دام و طیور است. نکته مهم اینکه نام آن بر روی بسته بندی مواد غذایی می بایست درج شود.
تولید فسفریک اسید
از آنجایی که کاربردهای مختلفی برای فسفریک اسید وجود دارد، بنابراین تولید فسفریک اسید باید با روش های گوناگونی صورت پذیرد تا نیاز بازار تامین شود. بر همین اساس دو روش رایج تولید آن روشهای حرارتی و تر یا مرطوب است. در روش تولید حرارتی اسید حاصل درجه خلوص بالاتری دارد. قیمت نهایی نیز به سبب همین خلوص بالا، بیشتر می باشد. روش تر یا مرطوب بیشتر برای تولید کودهای شیمیایی و در واقع در صنعت کود و کشاورزی استفاده می شود. البته می توان با تصفیه اسید فسفریک، این ترکیب را با گرید خوراکی برای تولید خوراک دام و طیور بکار می برند.
کاربرد فسفریک اسید خوراکی
همانطور که از نام این محصول پیداست، کاربرد فسفریک اسید خوراکی بیشتر و عمدتاً در صنایع غذایی و به عنوان مواد اولیه غذایی می باشد. از این ترکیب به منظور ایجاد طعمی بهتر در غذاها استفاده می کنند. همچنین از این اسید خوراکی می توان به عنوان ترکیبی جایگزین برای چاشنی هایی مانند سیتریک اسید یا زنجبیل که به ترتیب طعم هایی ترش و تند ایجاد می کنند، استفاده کرد. بنابراین فسفریک اسید خوراکی در خیلی از مواد غذایی که امروزه مصرف می کنیم حتی در نوشابه ها حضور دارد.
در محصولات لبنی یا بطور کلی لبنیات نیز فسفریک اسید خوراکی به جهت تنظیم میزان pH و نیز کنترل پروتئین ها استفاده می شود. همچنین در صورتیکه ترکیبات فسفاته مشتق شده از اسید فسفریک به محصولات لبنی افزوده شوند، می توانند ماندگاری و نیز کیفیت محصول را افزایش می دهند. در فراورده های گوشتی نیز به جهت ایجاد طعم بهتر و نیز حفظ رطوبت مورد نظر از ترکیبات حاوی اسید فسفریک بهره می برند. همچنین این اسید خوراکی به جهت تامین فسفر مورد نیاز دام و طیور برای تهیه در خوراک آنها استفاده می شود. برای مرحله تصفیه شربت حاصل از نیشکر در فرایند تولید شکر از نیشکر نیز از این اسید استفاده می کنند.
از اسید فسفریک خوراکی 85 درصد در مراحل فرایند تولید روغنهای نباتی به منظور تمیزسازی کاتالیزورها و جداسازی باقیمانده مواد حاصله از صمغ گیری با سود مایع بهره می برند. در شیرینی پزی نیز از ترکیب جوش شیرین با این اسید خوراکی بیکینگ پودر حاصل می شود که همانطور که می دانید پودری پرکاربرد در این حرفه است. در قهوه نیز بطور طبیعی اسید فسفریک تقریباً کمتر از 1٪ ماده خشک قهوه را تشکیل می دهد و اعتقاد بر این است که از هیدرولیز اسید فیتیک از خاک سرچشمه می گیرد.
فسفریک اسید در پزشکی و بخصوص داروسازی نیز کاربرد دارد. این ترکیب به سبب حضور یون هیدروژن در ساختار خود ونیز ایجاد آلایندگی کمتر، نسبت به سایر اسیدها گزینه مناسب تری در ساخت آسپرین ها می باشد. در دندانپزشکی نیز این اسید به عنوان عاملی تمیزکننده و زبر کننده سطح دندان به خصوص برای قسمتهایی از دندان که وسایل دندانپزشکی با آن در تماس است، بکار می رود.
نکات ایمنی در مورد فسفریک اسید خوراکی
فسفریک اسید خوراکی به سبب اینکه در صنایع غذایی کاربرد دارد می بایست نکات ایمنی را در مورد آن رعایت کرد. این اسید ترکیبی خورنده است و می تواند در صورت تماس با پوست سبب بروز سوزش و قرمزی آن ناحیه از پوست شود. این اسید همچنین این توانایی را دارد که سوختگی و قرمزی و در مراحل حادتر آسیبهای ماندگار بر چشم را ایجاد سازد. تنفس اسید فسفریک نیز سوزش و تحریک را در مجاری فوقانی تنفسی، بینی و گلو سبب خواهد شد. در صورت تنفس مداوم می تواند تنگی نفس و آسیب به ریه و نیز بیهوشی را ایجاد کند. در صورتی که این اسید توسط فردی و به تنهایی خورده شود، درد شکم و سوزش گلو و حالت تهوع را ایجاد می کند و در موارد حادتر احتمال شوک و حتی مرگ فرد نیز وجود دارد.
همانطور که گفتیم فسفر یکی از عناصر موجود در فسفریک اسید است. فسفر بیش از حد می تواند میزان کلسیم را در بدن کاهش دهد و منجر به تحلیل استخوان ها شود. همچنین می تواند توانایی بدن شما در استفاده از مواد معدنی دیگر مانند آهن، روی و منیزیم را مختل کند. پس می توان گفت بهتر است از ترکیبات دارای این اسید کمتر استفاده شود.
خرید و فروش فسفریک اسید خوراکی
شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات از عاملین فروش اسید فسفریک خوراکی در حوزه مواد شیمیایی است. اسید فسفریک خوراکی چینی در گالن های 35 کیلوگرمی و با خلوص 85 درصد به فروش می رسد. برای استعلام قیمت اسید فسفریک خوراکی و خرید آن و نیز سایر محصولات شیمیایی با کارشناسان واحد فروش شرکت کیمیا تجارت تات در ارتباط باشید. از آنجایی که این محصول وارداتی می باشد، همواره قیمت آن تحت تاثیر تغییرات موجود در بازار ارز دچار نوساناتی می شود. پس لازم است با ما در ارتباط مستقیم باشید. علاوه بر گرید خوراکی شما می توانید جهت خرید اسید فسفریک صنعتی نیز با کیمیا تجارت تات در تماس باشید و محصولی با کیفیت و قیمت مناسب خریداری کنید.
سوالات متداول فسفریک اسید خوراکی
1- دلیل افزودن فسفریک اسید خوراکی در محصولات غذایی چیست؟
این ماده شیمیایی امولسیون کننده است و در تهیه مواد غذایی مانند نوشیدنی ها و محصولات لبنی مورد استفاده قرار می گیرد. اسید فسفریک علاوه بر خاصیت امولسیون کنندگی، به عنوان یک طعم دهنده مجاز شناخته می شود.
2- روزانه میزان فسفریک اسید خوراکی مورد نیاز بدن چقدر است؟
کمبود فسفات در بدن مشکلات استخوانی ایجاد می کند. میزان مورد نیاز آن برای انسان روزانه بین 1 تا 2 گرم است. بدن این ماده را از طریق اسید فسفریک خوراکی که یک افزودنی مجاز در تهیه انواع نوشیدنی است تامین می کند. همچنین نوع طبیعی آن در انواع میوه ها یافت می شود.
3- مصرف چه مقدار اسید فسفریک برای بدن مضر نخواهد بود؟
تحقیقات نشان داده است که امکان افزودن مقدار کمی اسید فسفریک به محصولات غذایی وجود دارد. بنابراین مصرف 0.01 الی 0.02 درصد آن، به عنوان یک ترکیب آنتی اکسیدان و طعم دهنده هیچ خطری برای سلامتی نخواهد داشت.
4- مصرف زیاد فسفریک اسید خوراکی چه تاثیری بر بدن می گذارد؟
مصرف زیاد فسفات بر توزیع کلسیم در بدن تاثیرگذار است. استفراغ شدید، اسهال، بیماریهای کبدی، آسیب کلیه، کلسیفیکاسیون و سایر اثرات استخوانی از جمله مواردی هستند که در صورت مصرف زیاد فسفات ممکن است رخ دهند.
5- فسفریک اسید خوراکی در صنایع داروسازی چه کاربردی دارد؟
اسید فسفریک یکی از مواد تشکیل دهنده داروهای ضد تهوع بدون نسخه است. این ترکیب در دندانپزشکی به عنوان محلولی برای تمیز کردن پلاک دندانی و زبری سطوح مواد پرکننده دندان استفاده می شود.