سولفات مس (Copper (II) sulfate) نمکی است که آن را با نام کات کبود یا زاج کبود با فرمول شیمیایی CuSO₄ می‌شناسند. این ترکیب شیمیایی بی بو چند نوع مختلف دارد که آنها در میزان آب پوشیدگی با هم متفاوت‌اند. شکل بی آب این ترکیب، پودر سبز کم‌رنگ یا سفید مایل به خاکستری است. سولفات مس پنج آبه با فرمول شیمیایی CuSO₄·5H₂O که مرسوم‌ترین شکل این ماده است، به‌سهولت در آب حل می‌شود. همچنین در متانول و گلیسرول و تا حدی در اتانول قابل‌حل است. زمانی که کریستال‌های آبی این ترکیب در شعله باز گرما داده می‌شوند، دچار کم‌آبی می‌شوند و به رنگ سفید خاکستری در می‌آیند.
تولید سولفات مس
سولفات مس به‌صورت صنعتی از طریق الکترولیز فلز مس با سولفوریک اسید غلیظ یا اکسید مس (I) با سولفوریک اسید رقیق تهیه می‌شود.
کاربرد سولفات مس
کاربردهای متنوعی برای سولفات مس مطرح است که در ادامه به چند مورد از کاربردهای شاخص این ترکیب خواهیم پرداخت.
سولفات مس در کشاورزی
از متداول‌ترین کودهای مؤثر برای تأمین میکرو مغذی مس در گیاهان می‌توان به این کود اشاره کرد. این ترکیب کاربردهای مختلفی در زمینه کشاورزی، صنعتی، شیمی و طبی دارد. این ترکیب به‌عنوان ریزمغذی کشاورزی در صنعت کود و کشاورزی اهمیت دارد. سولفات مس پنج آبه به طور متداول در بخش کشاورزی به‌عنوان آفت‌کش، قارچ‌کش بکار می‌رود. به‌طورکلی این ترکیب برای کنترل ویروس‌ها، باکتری‌ها و بیماری‌های قارچی محصولات میوه‌ها و سبزی‌ها و محصولات زراعی مانند زنگ گیاه، لکه برداشتن برگ‌ها، آفت‌ها و زخم پوست سیب، کپک، تاول‌ها به‌صورت گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرد مخلوط این ترکیب با آلومینیوم برای معالجه بیماری‌های قارچی بر روی انگورها، هندوانه‌ها و میوه‌های هسته‌دار استفاده می‌شود. این محصول نیز به‌عنوان ضد جلبک برای جلوگیری از رشد جلبک‌ها استفاده می‌شود از این ترکیب به‌عنوان علف‌کش نیز یاد می‌شود و به کمک آن، علف‌های هرز را از بین می‌بردند.
سایر کاربردهای سولفات مس
عمده‌ترین کاربرد سولفات مس در صنعت کود و کشاورزی است که پیش‌تر به آن پرداخته شد. بااین‌حال گاهی به‌عنوان یک مکمل غذایی در خوراک دام برای تأمین مس ضروری استفاده می‌شود. همچنین در صنعت آبکاری و در فرایندهای آبکاری برای پوشش فلزات با مس و نیز در باتری‌ها به سبب خاصیت رسانایی از آن بهره می‌برند. در صنعت آب و فاضلاب نیز به‌منظور کنترل جلبک‌ها این ترکیب شیمیایی کاربرد دارد.
مصرف سولفات مس
سولفات مس به دو صورت خاکی و محلول‌پاشی مورداستفاده قرار می‌گیرد. مخلوط این ترکیب و آمونیوم کربنات به‌عنوان یک ترکیب در پرورش گل برای جلوگیری از پژمرده شدن گیاهان جوان استفاده می‌شود. کات کبود در کشاورزی به‌عنوان میکرو مغذی نقش کلیدی در فعالیت‌های آنزیمی، فتوسنتز، تنفس، متابولیسم کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها داشته و کمبود آن به تلقیح، تولید میوه و دانه صدمه زده و باعث سر خشکیدگی درختان، افزایش حساسیت غلات به خوابیدگی و باد زدگی خوشه‌ها می‌شود.
مزیت سولفات مس برای گیاهان
مهم‌ترین مزایایی که می‌توان برای سولفات مس در کشاورزی بر شمرد شامل موارد زیر می‌باشند:
- غنی سازی خاک کشاورزی
- حفاظت از گیاهان در برابر آفت هایی نظیر قارچ ها
- کمک به حفظ خواص میوه ها نظیر میزان قند، طعم و مزه آن ها
این ترکیب بر طعم و میزان قند گیاهان بوته‌ای اثر دارد؛ اثر این ماده بر زغال‌اخته، گوجه‌فرنگی، هندوانه، پیاز، زعفران، کاهو، چغندر، هویج، کلم، بادمجان، کرفس و اسفناج بیشتر است. هرچه میزان انباشتگی آب در میوه کمتر باشد، طعم آن شیرین‌تر است؛ بنابراین اگر قصد دارید میوه‌هایی شیرین که آبدار نیستند را تولید کنید، نیازی نیست از این ترکیب برای غنی‌کردن آنها استفاده نمایید.
تاثیرات مس
نقش متابولیکی مس در چندین سیستم آنزیمی مشخص شده است و نیز نقش مهمی در بیوسنتز و فعالیت اتیلن به‌عنوان هورمون رسیدگی میوه‌ها داراست. فرم قابل‌جذب مس در خاک کاتیون دوظرفیتی آن است. فرایند جذب مخصوص، قابلیت دسترسی مس را تحت‌تأثیر قرار داده است. این فلز در اسیدیته بالا به‌سختی جذب می‌شود که استفاده از ترکیبات سولفاته در حل این مشکل مؤثر است.
برای رفع کمبود مس می‌توان کودهای حاوی آن یا سولفات مس محلول در آب را به خاک اضافه یا محلول‌پاشی نمود. استفاده از این ترکیب در حد ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ گرم در ۱۰۰۰ لیتر آب در اوایل بهار نیز مفید است. در غلظت زیاد، مس نیز باعث مسموم‌شدن گیاه، ترک‌خوردن میوه و ایجاد رنگ سیاه در میوه می‌شود. بر روی برگ‌ها نیز نقاط نکروزه ریز با رنگ قهوه‌ای قابل‌مشاهده است.
نکات ایمنی در مورد سولفات مس
سولفات مس باوجوداینکه ترکیبی با مزایای بسیار است؛ اما در صورت عدم رعایت نکات ایمنی در مورد آن می‌تواند که خطرناک محسوب شود. بلع این ترکیب می‌تواند سبب بروز ناراحتی در دستگاه گوارشی مانند تهوع، استفراغ و درد معده شود. همچنین استنشاق غبارها یا بخار آن نیز می‌تواند منجر به تحریک مجاری تنفسی شود. تماس مستقیم سولفات مس با پوست و چشم نیز باعث تحریک یا سوختگی می‌گردد. بااین‌حال در صورت تماس با پوست، محل را کاملاً با آب و صابون بشویید و یا در صورت بلعیده‌شدن، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. باتوجه‌به آنچه که گفته شد پس لازم است در زمان کار با آن از دستکش و عینک و نیز ماسک تنفسی مناسب استفاده کرد. بعلاوه محیط کار و نگهداری از سولفات مس بایستی علاوه بر اینکه خشک و خنک باشد، دارای سیستم تهویه هوایی مناسبی باشد تا هوا به‌خوبی در محیط جریان پیدا کند.
خرید و فروش سولفات مس
شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات سولفات مس تولید ایران و روسیه را با خلوص ۲۴ درصد در بسته‌های ۲۵ کیلوگرمی با بهترین کیفیت به فروش می‌رساند. این ترکیب یکی از کودهای شیمیایی پرکاربرد در کشاورزی است که می‌بایست از مراکز معتبر آن را خریداری کرد. اگر که شما به دنبال خرید سولفات مس مرغوب با قیمت مناسب هستید، ما در کیمیا تجارت تات آماده‌ایم تا سفارش‌ها شما را به‌صورت عمده و جزئی تأمین کنیم. برای اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش، همین حالا با ما از طریق شماره‌های ۰۲۱۶۶۴۳۸۶۴۷ – ۰۲۱۶۶۴۳۸۴۰۶ – ۰۲۱۶۶۵۶۷۱۵۸ تماس بگیرید.
سوالات متداول سولفات مس
۱- کاربردهای سولفات مس چیست؟
این ماده به طور گسترده در صنعت کود به‌عنوان قارچ‌کش و علف‌کش، جلبک‌کش در استخرها، به‌عنوان یک ضد میکروب و کشتن نرم‌تن‌ها استفاده می‌شود.
۲- آیا سولفات مس بی‌ضرر است؟
پنتا هیدرات سولفات مس، رایج‌ترین شکل آن است که در فرمولاسیون‌های مختلف کاربرد دارد. از راه خوراکی نسبتاً سمی و از راه پوستی و استنشاقی دارای سمیت کم است. این ماده ممکن است باعث تحریک شدید چشم شود. مطالعات حیوانی نشان داده است که مصرف طولانی‌مدت مس از طریق غذا می‌تواند باعث کاهش وزن بدن و افزایش غلظت مس در کبد شود. در صورت تماس با پوست می‌تواند باعث خارش و تغییر رنگ پوست و زردی دائمی پوست شود.
۳- سولفات مس چیست؟
این ماده نمکی است که از تصفیه اکسید مس با اسید سولفوریک به دست می‌آید. این کریستال‌ها بزرگ و آبی روشن هستند که حاوی پنج مولکول آب (CuSO4∙5H2O) هستند و به‌عنوان ویتریول آبی نیز شناخته می‌شوند.
۴- کاربرد سولفات مس در حیوانات چیست؟
این ماده خاصیت ضدمیکروبی دارد و در گیاهان و حیوانات به‌عنوان قارچ‌کش کاربرد دارد. در حیوانات محلول ۵ تا ۱۰ درصد آن به‌عنوان حمام پا برای کنترل پوسیدگی در گاوها و گوسفندان استفاده می‌شود.
۵- آیا سولفات مس برای حیوانات خطرناک است؟
خوردن مقادیر زیاد این ماده منجر به تهوع، آسیب به بافت‌ها و سلول‌های بدن، سمیت کبد و کلیه‌ها می‌شود. قرارگرفتن در معرض شدید این ماده منجر به مرگ در حیوانات می‌شود. سمیت این ماده بر انسان‌ها مشابه حیوانات است؛ بنابراین در هنگام استفاده از این ماده بایستی نکات ایمنی را رعایت نمود.