تیلوز (Tylose)، غلظت دهنده سلولزی و یا هیدروکسی پروپیل متیل سلولز می باشد که پلیمری نیمه سوزنی، ویسکوالاستیک و غیر سمی است. این ترکیب پلیمری طبیعی است که هر حلقه آن دارای سه گروه هیدروکسیلی می باشد. تیلوز به طور کلی به شکل جامد و پودری سفید یا بژ روشن است اما گاهی به صورت گرانولی نیز یافت می گردد. این ترکیب در هنگام انحلال در آب، کلوئید تشکیل می دهد که ترکیبی غیرسمی اما قابل احتراق می باشد و می تواند با عواملی که اکسید کننده هستند واکنش دهد. هیدروکسی پروپیل متیل سلولز با گرم شدن محلول تا دمای بحرانی به شکل یک توده غیرقابل جریان و نیمه انعطاف پذیر تبدیل می شود. بطوریکه هر چه غلظت بالاتر رود، توده چسبندگی و یا انعطلاف پذیری کمتر خواهد شد. همین ویژگیهای خاص و منحصر به فرد است که سبب کاربردهای متعدد این ترکیب در صنایع پایین دست می شود.
تولید تیلوز
تولید تیلوز به کمک پنبه خام و یا پالپ تصفیه ای صورت می پذیرد. بطوریکه در روند تولید آن ابتدا پنبه خام و یا پالم تصفیه ای در آبی با خاصیت قلیایی خیسانده می شود. سپس این مجموعه را وارد راکتوری با دمای 25 درجه سانتیگراد خواهند کرد. این دما در طول واکنش ثابت است و با گذشت زمانی در حدود دو ساعت الکل و اسید به شکلی جدید ایجاد می شوند. ترکیب حاصل پس از خروج از راکتور بوسیله آب شستشو خواهد شد.
کاربرد تیلوز
کاربردهای متعددی از تیلوز در صنایع گوناگون شاهد هستیم که از مهمترین آنها بکارگیری این ترکیب به عنوان تقویت کننده ویسکوزیته، پایدار کننده و بایندر است. تیلوز در صنعت آرایشی و بهداشتی مکملی بی ضرر در محصولات آرایشی است که به جهت بهبود ثبات در کف اصلاح، بهبود چسبندگی کرم و اتصال دهنده در پودرهای آرایشی جهت توزیع یکنواخت در محصولاتی مانند رنگ مو بکار می رود. در صنعت نفت و گاز و در مجموع پتروشیمی، از تیلوز در مایعات حفاری و جهت تکمیل چاه های نفت و گاز طبیعی بهره می برند.
تیلوز در صنعت رنگ و رزین برای تولید امولسیونهای پلیمری آبی که بر پایه ترکیبات مشتق شده از اتیلن هستند کارکرد دارد. همچنین در بسپارش وینیل استات، لاکتیکهای کوپلیمر با وینیل اکریلیک و رنگ و روکش مورد استفاده قرار می گیرد. بعلاوه تیلوز در چسب و بتن به عنوان بایندر رنگ مصرف دارد. همانطور که گفته شد کاربردهای گسترده این ترکیب اهمیت آن را در صنایعی چون ساختمان نیز سبب شده است. از آن در لایه گذاری کاشی ها با استفاده از فرایند بستر نازک، ساخت ملات ماشین آلات گچ کاری و همچنین جهت ترمیم قطعات بهره مند می شوند. از تیلوز در حلال های آلی به عنوان قوام دهنده، ضخیم کننده یا ویسکوز کننده استفاده می شود. بعلاوه تیلوز در صنایع غذایی و داروسازی نیز به عنوان یک افزودنی غذایی در نان سبوس دار و ضخیم کننده و جایگزین برای ژلاتین حیوانات در داروسازی کاربرد دارد..
شرایط نگهداری تیلوز
شرایط نگهداری تیلوز بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا که این محصول همانند تمام مواد آلی حاوی ذرات ریز می تواند خطر انفجار گرد و غبار را ایجاد کند. بطوریکه تشکیل گرد و غبار و رسوبات باید به حداقل برسد، تا ترکیبات گرد و غبار آتش زا ایجاد نگردد. این ترکیب باید از شعله های آتش، سطوح داغ، حرارت، نور مستقیم خورشید، جرقه ها و الکتریسیته ساکن به دور باشد. این ماده در دمای حدود 200 درجه سانتی گراد شروع به تجزیه می کند و دمای احتراق آن بیش از 360 درجه سانتیگراد است. بنابراین تیلوز به راحتی می سوزد و می تواند آتش بگیرد.
تیلوز در صورتی می تواند برای مدت طولانی نگهداری شود که در ظروف بسته و یا در بسته بندی اصلی خود در یک محل خشک و در دمای اتاق قرار گیرد. در گریدهای دارای ویسکوزیته بالا، پس از ذخیره سازی طولانی مدت، افت ویسکوزیته اتفاق می افتد. پس از باز شدن بسته بندی این محصول، درب آن باید کاملا محکم بسته شود تا رطوبت هوا را جذب نکند.
سوالات متداول تیلوز
1- تیلوز از چه چیزی ساخته شده است؟
تیلوز در مجاورت برآمدگی سلولهای پارانشیم گیاه قرار دارد. بنابراین می توان منشا این ماده را گیاهی دانست. در هنگام خشکسالی، تایلوز بافت آوندی را مسدود می کند تا به گیاه آسیب نرسد.
2- ماندگاری پودر تیلوز چقدر است؟
ماندگاری این پودر در شرایط مطلوب 3 الی 4 هفته است. می توانید مواد حاوی این ترکیب را به قسمتهای کوچک برش دهید، خوب بپیچید و فریز کنید. این محصول را در یخچال نگهداری نکنید.
3- آیا تیلوز و خمیر آدامس یکی هستند؟
این ترکیب را می توان نوعی صمغ و یا خمیر آدامس دانست با این تفاوت که سریع تر عمل می کند. استفاده از این ترکیب به اندازه خمیر آدامس آسان و ارزان است.
4- آیا پودر تایلو و تیلوز یکسان است؟
CMC یک جایگزین شیمیایی است که معمولاً به نام پودر Tylose یا Tylo نامیده می شود که نام تجاری تولید کنندگان CMC است. بنابراین می تواند گفت که یکسان هستند.
5- میزان مصرف تیلوز چقدر است؟
برای استفاده از قدرت چسبندگی این ترکیب، باید یک چهارم قاشق چایخوری از پودر تیلوز را با 50 میلی لیتر آب مخلوط کرد.