دی اکسید تیتانیوم (Titanium dioxide) یا تیتان یک ماده معدنی جامد و کریستالی با درخشندگی، مقاومت در برابر خوردگی و چگالی کم است. سنگ تیتان خاصیت شکنندگی دارد که به این دلیل از فرم پودری آن بیشتر از سایر فرم ها استفاده می‌شود. این ترکیب به فرم کریستالی عرضه و پس از انجام آماده‌سازی شیمیایی، به فرم پودر سفیدرنگ به فروش می‌رود که به دلیل همین سفیدی و درخشندگی بسیار مشهور است. این ترکیب دارای ضریب شکست بالایی است؛ بطوریکه یکی از بالاترین ضریب شکست‌ها را در بین مواد شناخته شده دارد که همین امر سبب می‌شود در پراکندگی نور بسیار مؤثر باشد. بعلاوه به علت ضریب شکست بالا، با سیلیکون کربنید و الماس در رقابت است.
دی اکسید تیتانیوم معمولاً در دو فرم روتیل و آناتاز به مصرف می‌رسد که هر کدام به‌منظور بهبود خواص فناوری محصول، با مقداری ناچیزی اکسید آلومینیوم یا دی اکسید سیلیسیم پوشش داده می‌شود. استفاده گسترده‌ای در پیگمنت‌ها و صنایع تولید رنگ‌دانه دارد. این محصول در فرم خالص، با آهن، هیدروژن، کربن و نیتروژن هم ترکیبات متفاوتی را ایجاد می‌کند. همچنین دی اکسید تیتانیوم می‌تواند نور ماورای‌بنفش را جذب کند که این ویژگی مقاومت در برابر اشعه ماورای‌بنفش، آن را برای محافظت از مواد و پوست انسان در برابر اشعه ماورای‌بنفش مفید می‌کند. از دیگر ویژگی‌های تیتان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- ایجاد پوشش انعکاسی و مقاومت در برابر پرتو نور
- ایجاد شفافیت یا سفیدی و یا کدر کنندگی
- سبب مقاومت در برابر حرارت
- پایداری شیمیایی بالا در برابر تغییر فرم با سختی
- دقت کربنی بین 5 تا 7
- خواص فوتوکاتالیستی
تولید تیتانیوم دی اکسید (تیتان)
تشکیل تیتان تحت‌فشار معادن و در پوسته زمین رخ می‌دهد. علاوه‌برآن می‌توان از شکست شیمیایی در مواد ترکیبی هم بهره برد. به‌عنوان‌مثال ترکیب FeTiO3 با یک شکست شیمیایی و جداسازی اکسید آهن از این ترکیب، به شکل‌گیری دی اکسید تیتانیوم یا تیتان می‌انجامد. باتوجه‌به مصارف عمده‌ای که این ماده دارد، اغلب با ترکیب طبیعی خود و در فرم همگن کریستالی، از معادن استخراج می‌شود.
کاربرد تیتانیوم دی اکسید (تیتان)
مهم‌ترین حیطه‌های کاربرد تیتان، صنعت رنگ و رزین، لاک‌الکل (لعاب)، کاغذ و پلاستیک هستند. حدود ۸۰ درصد از مصرف دی اکسید تیتانیوم جهان در این حیطه‌ها است. تیتان به سبب تیرگی و نیز درخشندگی که دارد می‌تواند تحت عنوان رنگ‌دانه سفید در رنگ‌ها و پوشش‌ها بکار رود. از دیگر کاربردهای آن می‌توان به صنعت چاپ پارچه، الیاف، لاستیک، محصولات آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی اشاره کرد. همچنین از تیتان در تولید تیتانیوم خالص، شیشه و سرامیک‌های شیشه‌ای، کاتالیزورها و هادی برق بهره می‌برند. بعلاوه این محصول در بسیاری آب‌نبات‌های قرمزرنگ نیز وجود دارد.
نکته جالب‌توجه به‌کارگیری آن در محصولات پلاستیکی و کاغذی است که به‌منظور ایجاد سفیدی، افزایش روشنایی و نیز شفافیت کاربرد دارد. شاید سؤال پیش آید که در محصولات آرایشی از تیتان چه استفاده‌ای خواهد شد؛ اما پاسخ روشن است؛ در محصولاتی مانند کرم ضدآفتاب به دلیل جلوگیری از اشعه ماورای‌بنفش کاربردی است. در علوم دارویی نیز در پوشش قرص‌ها و کپسول‌ها برای دادن رنگ سفید به آنها استفاده می‌شود. بااین‌حال شاید جالب‌ترین کاربرد تیتان در صنعت تصفیه آب‌وهوا باشد که از آن به سبب خاصیت فوتوکاتالیستی که دارد بهره می‌برند.
شرایط نگهداری از تیتانیوم دی اکسید (تیتان)
محفظه‌های نگهداری از تیتان را در صورت عدم استفاده کاملاً بسته نگه دارید. این ماده را از مجاورت مستقیم با رطوبت محافظت کنید. همچنین از تماس تصادفی دی اکسید تیتانیوم با مواد شیمیایی ناسازگار با آن جلوگیری کنید. محل نگهداری و حتی کار با دی اکسید تیتانیوم مجهز به دستگاه‌های تهویه مناسب باشد.
نکات ایمنی در مورد تیتانیوم دی اکسید (تیتان)
یکی از نکات مهمی که باید در مورد تیتان به آن توجه شود، این است که با وجود ماهیت غیرسمی و غیرخطرناک تیتان، هنگام لمس آن از دستکش و عینک ایمنی با محافظ جانبی و کفش ایمنی استفاده کنید. در صورت تماس با چشم، بلافاصله چشم را شستشو دهید. در صورت تماس با پوست، آن را پس از استفاده تمیز کنید. استنشاق گردوغبار آن در هنگام حمل‌ونقل ممکن است برای سلامتی مضر و مخرب باشد چرا که نگرانی‌هایی در مورد اثرات سرطان‌زا بالقوه آن در صورت استنشاق به شکل پودر در دوره‌های طولانی‌مدت وجود دارد. تیتان درصورتی‌که در مقادیر بسیار و جزئی بلعیده شود ایمن در نظر گرفته می‌شود؛ مانند میزانی که در مواد غذایی و دارویی بکار گرفته می‌شود.
خرید و فروش تیتانیوم دی اکسید
شرکت کیمیا تجارت تات تیتانیوم دی‌اکسید تولید چین با خلوص ۹۹ درصد را در کیسه‌های ۲۵ کیلوگرمی عرضه می‌کند. این محصول باکیفیت بالا و قیمت مناسب، گزینه‌ای عالی برای صنایع مختلف است. برای خرید تیتان و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این محصول، کافی است با ما کارشناسان فروش ما از طریق شماره‌های تلفن: ۰۲۱۶۶۴۳۸۶۴۷ – ۰۲۱۶۶۴۳۸۴۰۶ – ۰۲۱۶۶۵۶۷۱۵۸ تماس بگیرید.
سوالات متداول تیتانیوم دی اکسید (تیتان)
۱- نام‌های دیگر تیتانیوم دی اکسید (تیتان) چیست؟
نام‌های دیگر این ماده، اکسید تیتانیوم (IV)، تیتانیا، روتیل، آناتاز و بروکیت است.
۲- آیا دی اکسید تیتانیوم برای انسان مضر است؟
قرارگیری در معرض این ماده می‌تواند چشم، بینی و گلو را تحریک کند. مطالعات نشان می‌دهد استنشاق گردوغبار این ماده باعث سرطان ریه در حیوانات می‌شود. تماس مکرر با این ماده احتمال آسیب در دستگاه باروری در انسان را تشدید می‌کند. بااین‌وجود هیچ عوارض جانبی مشهودی از مصرف دی اکسید تیتانیوم وجود ندارد.
۳- آیا تیتانیوم دی اکسید در محصولات بهداشتی برای پوست مضر است؟
این ماده در انواع محصولات مراقبت شخصی، از جمله کرم‌های ضدآفتاب، پودرهای فشرده و مایع، به‌عنوان فیلتر UV یا عامل سفیدکننده استفاده می‌شود. این ماده برای همه انواع پوست از جمله پوست‌های مستعد آکنه ایمن است. در لوسیون‌ها و کرم‌ها اثرات نامطلوبی برای سلامتی ندارد. بااین‌وجود، کرم‌های ضدآفتاب حاوی اکسید روی جایگزین مطمئن‌تری برای ضد آفتاب‌های حاوی دی اکسید تیتانیوم هستند.
۴- رایج‌ترین کاربرد تیتانیوم دی اکسید چیست؟
این ماده به دلیل داشتن رنگ‌دانه سفید روشن، در محصولاتی مانند رنگ، کاغذ، جوهر، خمیردندان، پودر صورت و رنگ خوراکی استفاده می‌شود.
۵- چه نوع پیوندی در ساختار دی اکسید تیتانیوم وجود دارد؟
این ماده دارای فرمول TiO2 است. تیتانیوم یک فلز واسطه و اکسیژن یک غیرفلز است. مطالعات نشان می‌دهند که پیوند Ti-O دارای ویژگی یونی و کووالانسی است.