تری اتیلن گلایکول (TEG) مایعی ویسکوز، بی رنگ و بی بو است که غیر قابل اشتعال، کمی سمی و غیر خطرناک محسوب می شود. همچنین این ترکیب جزو مواد شبیه به دی هیدروکسی الکل ها می باشد. این ماده حلالیت زیادی در آب، اتانول، استون، اسید استیک، گلیسیرین و همچنین آلدهید ها دارد. بعلاوه در محلول هایی مانند دی اتیل اتر حلالیت کمی دارد و به طور کلی در نفت، چربی و اکثر هیدروکربن ها نامحلول است. این ماده معمولا به عنوان پلاستیک سایزر برای پلیمرهای وینیل کاربرد دارد. همچنین در محصولات ضد عفونی کننده هوا و خشک کن مایع برای گاز طبیعی در سیستم تهویه هوا استفاده می شود. تری اتیلن گلایکول را معمولا به عنوان بهبود دهنده کیفیت سنسور های تهویه هوا و خشک کردن مایع درون هوا یا گاز ها نیز بکار می رود.
تولید تری اتیلن گلایکول
تری اتیلن گلایکول از اکسیداسیون اتیلن در دمای بالا با حضور کاتالیزور اکسید نقره تولید می شود. این روش، روش تجاری برای تولید این ترکیب محسوب می شود.
کاربرد تری اتیلن گلایکول
تری اتیلن گلایکول کاربردهای گوناگونی دارد که در صنایع مختلف مهم هستند. از این ماده در صنایع پتروشیمی به عنوان حلال استخراجی ، تولدی کردن برخی از پلاستیک ها و سورفکتانت ها استفاده می شود. یکی از مهم ترین کاربرد های این محصول، استفاده در تولید ضد یخ است. دیگر کاربرد های صنعتی آن در جاذب ها، خشک شویی، روان کننده ها، جوهر و تولیدات رنگی، الکترونیک و مواد الکترونیکی، چسب ها و پرکننده های شیمیایی، سوخت و افزودنی های سوختی و نیز افزایش دهنده خاصیت پلاستیکی در پلیمرهای ونیلی می باشد.
تری اتیلن گلایکول در تولید رزین های پلی استر غیر اشباع و پلی استر های پلی اورتان نیز استفاده می شود. همچنین در صنعت نساجی به عنوان عامل تهویه مطبوع و روان کننده برای تهیه بسیاری از الیاف مصنوعی و طبیعی بکار می رود. در فرآیند های پتروشیمی به عنوان حلال استخراجی و در فرآیند های گازی عامل خشک کننده و تولید بعضی از پلاستیک ها و سورفکتانت ها نقش مهمی را ایفا می کند. همچنین این محصول به عنوان واکنشگر در تولید رزین های پلی استری استفاده می شوند. بعضی از شرکت ها این مواد را با کیفیت مشخص برای استفاده در تولید فایبر پلی استر، رزین پلی اتیلن ترفتالات و همچنین رزین های آلکیدی در نقاشی، طراحی و تولید می کنند. کاربرد های رزین های پلی استری بسیار گسترده است.
گلایکول ها معمولا در هیدراسیون گاز طبیعی و حذف آب و ناخالصی کاربرد دارند. به خاطر داشتن نقطه انجماد پایین و نقطه‌جوش بالا در انتقال حرارت سیالات نیز بکار می روند. این خانواده دارای خواص حلالیت بسیار خوبی هستند که از آنها در جداسازی هیدروکربن های آروماتیک و پارافینی، مواد پاک کننده و تمیز کردن تجهیزات تولید استفاده می گردد. علاوه بر این، سهولت واکنش شیمیایی آنها، به دلیل گروه های انتهایی الکل، باعث می شود که در شکل گیری استرهای متعددی واسطه های مقبولی باشند.
تری اتیلن گلایکول در صنعت نفت و گاز برای دهیدراسیون کردن گاز طبیعی و همچنین دیگر گاز های حاوی CO2 و H2S کاربرد دارد. در نتیجه در طی این عملیات، آب از جریان گاز طبیعی حذف می گردد و گاز به استاندارد های لازم برای انتقال در خط لوله می رسد. این فرایند برای جلوگیری از تشکیل هیدرات ها در دما های پایین و مشکلات خوردگی به دلیل حضور کربن دی اکسید و هیدروژن سولفید ضروری است.
نگهداری از تری اتیلن گلایکول
تری اتیلن گلایکول ماده ای خطرناک با کلاس 4 و شماره 3 می باشد. این ماده غیر خورنده و پایدار است و نقطه فلش بالایی دارد. اگر این ماده در دمای بالا نگهداری شود، گلایکول ها دچار تخریب می گردند. بنابراین بایستی دمای محیط نگهداری بطور مداوم کنترل شود. در صورت نگهداری در دمای مورد نظر، به خوبی از آن حدود 2 سال می توان نگهداری کرد. توصیه می شود که دمای محیط بالاتر از 49 درجه سانتیگراد نباشد. جنس ظروف ذخیره سازی این ماده نیز معمولا آلومینیومی است.
سوالات متداول در مورد تری اتیلن گلایکول
1- تری اتیلن گلایکول چيست؟
مایعی بی رنگ، چسبناک و غیر فرار با فرمول HOCH2CH2OCH2CH2OCH2CH2OH است. این ماده به دلیل کیفیت و خواص رطوبت سنجی، در رطوبت زدایی مایعات شناخته می شود.
2- نامهای ديگر تری اتیلن گلیکول چيست؟
نام ديگر تری اتیلن گلیکول (TEG)، تری گلیکول و تریژن است.
3- آیا تری اتیلن گلایکول سرطان زا است؟
اثرات قرارگیری در معرض تری اتیلن گلیکول به صورت طولانی یا مکرر برای انسان سرطان زا نيست. اما مطالعاتی برای قرارگیری در معرض تری اتیلن گلیکول به صورت طولانی یا مکرر برای سيستم تولید مثل و باروری صورت نگرفته است.
4- كاربردهای تری اتیلن گلایکول چيست؟
تری اتیلن گلیکول کاربردهای مختلفی دارد. كاربردهاي اين ماده عبارتند از نرم کننده در الیاف پلیمری، در صنعت نفت و گاز، خنک کننده در ضد یخ خودرو، استفاده در چسبها، جوهرهای چاپ، چرم و سلفون، تولید کننده دود مصنوعی، در ساخت یا تهیه غذاها یا داروها و یخ زدایی هواپیما است.
5- ذخیره و حمل تری اتیلن گلیکول چگونه است؟
اين ماده توسط کامیون مخزن دار، واگن ریلی و کشتی حمل می شود. برای محموله های کوچکتر، براي شرکتهای شیمیایی یا توزیع کنندگان، این محصولات را در ظروف ایزو یا ظرف استوانه شکل بسته بندی می شود.