رنگ در تمام شئونات زندگی بشر وجود دارد. از خانه ها گرفته تا مواد غذایی، پوشاک، صنایع مختلف و … در همه جا از رنگ ها استفاده شده است. از این رو صنعت رنگ جزء صنایع مهم و اساسی می باشد. گاهی برای تزیین کردن و زیباتر شدن و گاهی نیز به منظور حفاظت در برابر خوردگی و فرسایش از انواع مختلف رنگها استفاده می شود.
رنگ از دو جزء اساسی رنگدانه (پیگمنت) و حلال تشکیل شده است. با توجه به نوع حلال مورد استفاده؛ رنگها به دو گروه رنگهای روغنی و پلاستیک تقسیم بندی می شوند. در واقع حلالها از غلظت و دانسیته رنگ کاسته و کار با آن را راحت تر می کنند. حلالهای روغنی را با توجه به نوع کاربرد رنگ، معمولا از هیدروکربنهای آلیفاتیک، هیدروکربنهای معطر، الکلها، تینرها، کلریدها و کتونها انتخاب می کنند. رنگدانه ها نیز انواع مختلفی دارند و از مواد معدنی یا آلی تشکیل شده اند. به عنوان مثال می توان اکسیدهای آهن دو و سه را نام برد. اکسید تیتانیوم، اکسید روی، اکسید سرب، سولفید روی و … نیز به عنوان رنگدانه معدنی به کار برده می شوند.
رزین چیست؟
رزینها ترکیبات چسبناکی هستند است که هم به صورت طبیعی و هم مصنوعی یافت می شوند. این ترکیبات در شرایط خاصی سخت می شوند. رزینهای سخت شده در آب محلول نیستند ولی اغلب در الکلها حل می گردند. با توجه به موارد استفاده و همچنین ترکیب شیمیایی، رزینهای به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند.
شیره‌ی درخت کاج یک نمونه رزین طبیعی است که در ابتدا مایع و سپس سخت و جامد می شود. در گذشته، برای درزگیری و آب بندی قایقها، ساخت انواع ظروف غذا، مومیایی کردن اجساد و مردگان و … از رزین درخت کاج استفاده می کردند. لازم به ذکر است که رزینهای طبیعی معمولا قابل اشتعال هستند و در زمان استفاده از آنها باید کاملا مراقب بود.
کاج تنها گیاهی نیست که رزین ترشح می کند. یکی دیگر از رزینهای طبیعی که منشاء گیاهی دارد؛ کهربا است. این رزین به رنگ طلایی بوده و از آن در ساخت زیور آلات استفاده می شود. البته در موارد خیلی کمیاب، کهربا به رنگ آبی نیز دیده می شود. بسیاری از گیاهان شیره ای به نام صمغ تولید می کنند. البته با این تفاوت که صمغ انعطاف پذیرتر از رزین است. همچنین صمغ به طور کامل سخت نمی شود.
بشر توانست با استفاده از علم و تکنولوژی رزین را به پلیمر تبدیل کند و با این روش رزینهای مصنوعی را تهیه کند. قیمت رزینهای مصنوعی خیلی کمتر از رزینهای طبیعی است و روش تهیه آنها نیز ساده و راحت است. در ضمن این دسته از رزینها از پایداری و یکنواختی بیشتری برخوردار هستند. برای ساخت انواع پلاستیکها، رنگها، زیورآلات رزینی، لوازم تزیینی و دکوری، پوششهای ضد آب و … از انواع مختلف رزینها استفاده می شود. از جمله این رزینها می توان به پلی‌استر، فنولیک، وینیل‌استر، اپوکسی و … اشاره کرد.
استفاده از رزین در ساختار رنگهای صنعتی
در صنعت رنگ و رزین، برای تولید رنگهای صنعتی علاوه بر رنگدانه و حلال از رزین نیز استفاده می شود. چرا که رزین باعث می شود رنگ خاصیت چسبندگی پیدا کند و به راحتی به سطوح بچسبد. به علاوه پس از خشک شدن یک لایه سخت و نامحلول به وجود می آورد. این ویژگی به افزایش دوام و طول عمر رنگ کمک می کند. به علاوه از تماس قطعات صنعتی با هوا و مواد شیمیایی جلوگیری کرده و مانع از خوردگی آنها می شود.
در مواردی که رنگ صنعتی به عنوان پوشش تزئینی مورد استفاده قرار می گیرد؛ رزین باعث می شود سطح پوشش براق تر و زیباتر باشد. به این منظور در صنعت رنگ و رزین، از رزینهای با وزن مولکولی کم استفاده می شود. ویژگی عمده این نوع رزینها این است که به راحتی با اکسیژن موجود در هوا واکنش می دهد و فرآیند پلیمریزاسیون اتفاق می افتد. این واکنش به طور زنجیره ای ادامه می یابد و تمام سطح به صورت یک دست سخت و محکم می شود.
سوالات متداول صنعت رنگ و رزین
1- منظور از صنایع رنگ چیست؟
صنایع رنگ که به عنوان صنایع رنگ و پوشش نیز معروف هستند، به مجموعه ای از تولیدکنندگان، عمده فروشان و خرده فروشانی گویند که در صنعت رنگ و سایر پوششها فعالیت می کنند.
2- کاربرد رزین در صنایع رنگ چیست؟
رزینها نوعی پلیمر هستند که در صنایع رنگ به عنوان چسب برای نگهداری رنگدانه ها در جای خود استفاده می شوند. از رزین برای بهبود چسبندگی در صنایع رنگ استفاده می شود.
3- دلیل اهمیت صنایع رنگ در چیست؟
رنگها و پوششها یک امر ضروری در صنایع مختلف دنیا هستند. برای بسیاری از مواد مختلف مورد استفاده در صنایع، لازم است تا از رنگ به عنوان پوشش استفاده شود تا کارایی و عملکرد آنها افزایش یابد. رنگها می توانند خواص ماده ها را بهبود بدهند و مقاومت آنها را در برابر خوردگی افزایش دهند.
4- رزین مصنوعی چیست؟
رزین مصنوعی یک ترکیب آلی شیمیایی است که عمدتا از اتمهایی مانند کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و گوگرد تولید می شود. رزین مصنوعی به عنوان چسب و عامل اتصال در پلاستیک استفاده می شود.
5- آیا اپوکسی و رزین یکی است؟
اپوکسی نوعی خاص از رزینهای دو جزئی است. با توجه به اینکه اندازه گیری و مخلوط سازی اپوکسی ها نسبت به رزین ساده تر است، به افراد مبتدی توصیه می شود که از آن به جای رزین استفاده کنند.
