نقش شیمی در بهداشت و پزشکی بسیار مهم و کاربردی است. بیشتر علم پزشکی و درمان مدرن به پیشرفت‌های مختلف در شیمی و زمینه‌های مربوط به آن وابسته است. افزایش چشمگیر چالش‌های بهداشتی و شیوع بیماری‌های غیرعفونی، باعث سرمایه‌گذاری در تحقیقات شیمیایی اساسی شد. بدون شک شیمیدانان نقش مهمی در توسعه داروها و پزشکی مدرن دارند. آنها از دانش شیمی خود برای مطالعه سلول‌ها، ارزیابی میکروب‌ها، بررسی بافت‌ها و موارد دیگر استفاده می‌کنند.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
نقش شیمیدانان در بهداشت و پزشکی
شیمیدانان باعث توسعه و ایفای بهتر نقش شیمی در بهداشت و پزشکی می‌شوند. شیمیدانان در تحقیق، توسعه و آزمایش روش‌ها و ابزارهای مختلف پزشکی برای نظارت و تشخیص بیماری‌ها مشارکت دارند. باتوجه‌به افزایش نیاز به تشخیص و پیشگیری زودهنگام، شیمیدانان مسئول فعال‌سازی روش‌های تشخیص سریع‌تر و اجرای روش‌های تشخیص حساس در آزمایشگاه‌ها برای نظارت یا ردیابی دقیق‌تر بیماری‌ها هستند. تلاش آنها برای تولید روش‌های شیمیایی مؤثر و کم تهاجمی برای درمان بیماری‌ها به ارائه مراقبت بهتر از بیمار و بهبود چارچوب کلی مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند. یکی از نقش‌های اصلی شیمی‌دان‌ها کمک به توسعه و تحقیق دارو است. بیشتر تمرکز آنها بر توسعه و آزمایش داروهای جدید و همچنین ایجاد تغییرات در فرایندهای تولیدی دارو است. تحقیقاتی که توسط شیمیدانان انجام گرفت شامل تولید خلاقانه ترکیبات و محلول‌ها، تجزیه‌وتحلیل مواد شیمیایی و تهیه گزارش‌های فنی بر اساس یافته‌های آنها است.
شرکت‌های داروسازی برای توسعه درمان‌های دارویی جدید و اجرای طیف گسترده‌ای از رویکردهای درمانی برای توسعه دارویی خود، بر گزارش‌های شیمیدانان تکیه می‌کنند بسیاری از تحقیقات توسعه دارو امروزه مبتنی بر دانش مصنوعی، بیولوژیکی و شیمی پیشرفته که با درک کامل فرایندهای مولکولی همراه است. گنجاندن شیمی مصنوعی نوآورانه، پایدار و پیشرفته در فرایند تحقیق و توسعه داروها، چیزی است که در عصر مدرن وجود دارد. شیمیدانان این امر را با رساندن تحقیقات و توسعه پزشکی به سطح جدیدی ممکن می‌سازند. توسعه رویکردهای جدید برای درمان بیماری‌ها و روش‌های نوآورانه تحویل دارو می‌تواند به کاهش هزینه کلی مراقبت‌های بهداشتی و افزایش دسترسی جهانی به داروها از طریق بهبود درمان‌های بیولوژیکی کمک کند. ارزش عظیم علوم شیمی و اهمیت حیاتی آن در کمک به مراقبت‌های بهداشتی آینده قابل‌انکار نیست.
تاثیر شیمی در بهداشت و پزشکی
شیمی در بهداشت و پزشکی و زندگی انسان نقش بسیار مهمی دارد. هنگامی که افراد بیمار یا مجروح هستند، اغلب مجبورند دارو مصرف کنند. این دارو از مواد شیمیایی تشکیل می‌شود که به بهبود آنها کمک می‌کند. به‌عنوان‌مثال، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند را از بین می‌برند و مسکن‌هایی مانند مورفین درد را کاهش می‌دهند. بسیاری از بیماری‌های ناشی از مواد شیمیایی باعث آسیب رساندن به بدن و عملکرد ضعیف آن می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، مونوکسید کربن به ریه‌ها و الکل به کبد و مغز آسیب می‌رساند. سرب باعث جنون و استرانسیوم پرتوزا باعث درد استخوان می‌شود. شیمیدانان بر روی این مواد شیمیایی مضر مطالعه می‌کنند راه‌هایی بیابند که آنها را کم‌خطرتر کنند یا به‌طورکلی انسان‌ها از آنها دوری کنند.
شیمی از روش‌ها و ابزارهای دقیق برای بررسی دستگاه‌های شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می‌کند. شیمی اغلب برای حفظ کنترل کیفیت و تضمین در شاخه‌های مختلف علم استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای آن در فرایند تولید مواد دارویی یافت می‌شود. در پزشکی، شیمی به پزشکان در تشخیص و درک بیماری‌ها و تجزیه‌وتحلیل نمونه‌های بیولوژیکی مانند آنزیم‌ها، باکتری‌ها و خون کمک می‌کند. شیمی از ابزاردقیق، روش‌های شیمی مرطوب و آماری برای درک نمونه‌های پزشکی و بیماری‌های خاص استفاده که به تحقیقات پزشکی و توسعه دارویی نیز کمک می‌کند.
فرصتهای علوم شیمیایی برای بهبود سلامت جهانی
نقش شیمی در بهداشت و پزشکی و فرصتهای علوم شیمیایی برای بهبود سلامت جهانی عبارت‌اند از: صنایع شیمیایی تا حد زیادی به تولید پروتزهایی کمک کرد که برای جراحی زیبایی مانند پروتز سینه استفاده می‌شود. جایگزینی اندام‌های ازدست‌رفته در بیمار با استفاده از ماده‌ای شیمیایی (تیتانیوم) که از بدن رد نمی‌شود، بادقت انجام می‌شود. بااین‌حال، شیمیدانان صنعتی ماده مصنوعی بهتری را پیدا کردند که شبیه مرجان است.
داروها با بیان یک ژن و مهار یک آنزیم خاص درگیر هستند. این مهارکننده‌های آنزیم برای غیرفعال‌کردن عملکرد آنزیمی در بدن به طور خاص طراحی شدند. باتوجه‌به اینکه کشف و توسعه هر دارویی یکی از پرهزینه‌ترین و پیچیده‌ترین فعالیت‌ها در صنعت داروسازی است، شیمیدانان از طریق توسعه علم شیمی، کارایی داروها از ARV (ضد رتروویروس) تا آسپرین را مورد تحقیق و بررسی قرار دادند. علم شیمی در بهداشت و پزشکی مواد شیمیایی بسیاری مانند فنل‌ها، الکل، آلدئیدها و اسیدها را به وجود آورد که برای ضدعفونی و استریل کردن کاربرد دارند. دانش شیمی در بهداشت و پزشکی به درک چگونگی کشتن میکروب‌ها توسط این مواد کمک کرده است.
سوالات متداول نقش شیمی در بهداشت و پزشکی
۱- چرا شیمی در سلامت و پزشکی مهم است؟
شیمی در بهداشت و پزشکی برای دانستن ترکیبات واقعی دارو ضروری است. برچسب روی بسته‌بندی قرص‌ها یا سایر داروها به ما در مورد مواد تشکیل‌دهنده غیرفعال دارو می‌گوید کارکنان پزشکی با دانش شیمی باید بدانند که آن ترکیبات چه نقشی دارند.
۲- نقش شیمی در سلامت انسان چیست؟
شیمی در بهداشت و پزشکی به تهیه و استفاده از مواد برای جراحی کمک می‌کند. بخیه‌هایی که امروزه در بسیاری از جراحی‌ها استفاده می‌شوند نیازی به برداشتن ندارند، زیرا به‌سادگی پس از مدتی در بدن حل می‌شوند.
۳- پرمصرف‌ترین ماده شیمیایی در پزشکی کدام است؟
برخی از رایج‌ترین و مورداستفاده‌ترین مواد شیمی در بهداشت و پزشکی عبارت‌اند از استون، اسید هیدروکلریک، انیدرید استیک، بنزیل کلرید و دی اتیل اتر که ممکن است به‌عنوان مواد فعال و حلال به کار روند.
۴- مراحل شیمی دارویی چیست؟
نقش شیمی در بهداشت و پزشکی و توسعه دارو در سه مرحله کشف، بهینه‌سازی و توسعه بسیار برجسته‌تر است. راه ورود دارو به بدن و خروج مجدد آن را می‌توان به سه مرحله مکانیکی متمایز تقسیم کرد که مرحله دوم و سوم تا حدی هم‌زمان هستند.
۵- نمونه‌ای از شیمی در بهداشت و پزشکی چیست؟
زیرمجموعه‌ای از تحقیقات شیمی در بهداشت و پزشکی فعلی، شیمی معدنی است که ترکیبات فلزات معدنی را برای استفاده دارویی مطالعه می‌کنند. چند نمونه از این نوع شیمی در پزشکی، فلزات کیلیت تزریقی برای اسکن MRI و داروهای متالو برای درمان سرطان، مانند سیس پلاتین هستند.
