امروزه مواد مغذی زیادی توسط متخصصین تغذیه شناسایی شده اند که در سلامت بدن و عملکرد طبیعی آن نقش دارند. یکی از این مواد مغذی که نقش فعالی در همه عملکردهای ما دارد، اسید آمینه می باشد. گلوتامین یکی از مهمترین اسیدهای آمینه است که در بدن ما دارای نقشهای ساختاری و عملکردی می باشد. اگر قصد آشنایی با نقش گلوتامین در غذایی را دارید، با ادامه این مقاله همراه باشید.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
گلوتامین چیست؟
آمینو اسید گلوتامین یکی از 20 آمینو اسید کشف شده است که در ساختار و عملکرد بسیاری از پروتئینهای بدن نقش اساسی دارد. این اسید آمینه یک اسید آمینه غیر ضروری برای بدن می باشد. معنای این عبارت این نیست که شما به این اسید آمینه برای زندگی نیازی ندارید! بلکه این عبارت به این معناست که این آمینو اسید به صورت طبیعی در داخل بدن تولید می شود و تنها راه جذب آن، از طریق مصرف مواد غذایی نیست. تحقیقات دانشمندان بازگو می کند که این آمینواسید در تقویت سیستم ایمنی، بهبود هضم و افزایش سرعت ریکاوری عضلات مفید است. آمینو اسیدها مولکولهایی با نقشهای مهم در بدن هستند. ساختن واحدهای سازنده پروتئین از مهمترین نقشهای آنهاست.
منابع غذایی آمینو اسید گلوتامین
امروزه تامین گلوتامین به علت شناسایی منابع تامین آن یک چالش بزرگ به شمار نمی رود. بسیاری از منابع غذایی دارای این اسید آمینه می باشند و می توانند میزان آمینو اسید مورد نیاز بدن را تامین کنند. به طور کلی منابع غذایی گلوتامین را می توان به دو دسته گیاهی و جانوری تقسیم کرد. بنابراین در صورتی که گیاهخوار باشید نیز می توانید از منابع غذایی گیاهی، گلوتامین مورد نیاز خود را تامین کنید. در ادامه به شرح منابع گیاهی و جانوری گلوتامین خواهیم پرداخت.
منابع غذایی گیاهی آمینو اسید گلوتامین
آمینو اسید گلوتامین در برخی از منابع غذایی گیاهی از جمله انواع حبوبات، سبزیجات با برگ تیره مانند اسفناج، جعفری، کلم قرمز و انواع مغزها به خصوص گردو به فراوانی وجود دارد. البته توجه داشته باشید که میزان گلوتامین موجود در این مواد غذایی نسبت به منابع غذایی جانوری بسیار کمتر است و در صورتی که می توانید، بهتر است از منابع جانوری بیشتر استفاده کنید.
منابع غذایی جانوری آمینو اسید گلوتامین
همانطور که قبل تر نیز ذکر شد، آمینو اسید گلوتامین در منابع غذایی جانوری به مقدار فراوانی یافت می شود. مهم ترین منابع این آمینو اسید را در ادامه بررسی می کنیم.
شیر و برخی از لبنیات
شیر یکی از غنی ترین منابع تامین گلوتامین به شمار می رود. این نوشیدنی خوشمزه و محصولاتی مانند ماست و پنیر که از آن به دست می آیند، علاوه بر تامین گلوتامین دارای مقادیر فراوانی از کلسیم و سایر مواد مغذی نیز می باشند که برای رشد کودکان و نوجوانان ضروری است. لازم به ذکر است که این ماده غذایی و سایر لبنیات منبع مناسبی برای افراد دارای حساسیت به قند لاکتوز نیستند.
گوشت قرمز و سفید
گوشت قرمز یکی از بهترین منابع تامین گلوتامین به شمار می رود. مرغ یا گوشت سفید نیز یکی دیگر از منابع تامین گلوتامین مورد نیاز بدن می باشد. امروزه با توجه به قیمت بالای گوشت قرمز می توان از مرغ و حتی تخم مرغ به عنوان منبع غذایی جایگزین برای این ماده ارزشمند استفاده کرد. در صورتی که از بیماریهای قلبی عروقی و چربی خون بالا رنج می برید، بهتر است در مصرف گوشت قرمز محتاط باشید.
غذاهای دریایی
امروزه غذاهای دریایی زیادی شناخته شده اند که سرشار از آمینو اسید گلوتامین هستند. ماهی و میگو را می توان به روشهای متنوعی طبخ کرد. بهترین روش طبخ این مواد غذایی برای حفظ این ماده مغذی، بخار پز کردن، کبابی کردن و مصرف به صورت آب پز می باشد.
موارد مصرف گلوتامین
میزان آمینو اسید گلوتامین مورد نیاز بدن ما در شرایط مختلف می تواند افزایش داشته باشد. در این شرایط بهتر است که از منابع غذایی یا مکملهای دارویی استفاده نمایید تا بدن شما عملکرد صحیح خود را حفظ کند. برخی از این شرایط عبارتند از: استرس شدید، بدنسازی و افزایش توده عضلانی، تاخیر در ترمیم شدن زخمها، ضعف و بیماریهای سیستم ایمنی مانند سلیاک، ریکاوری پس از مصدومیتهای ورزشی، ابتلا به انواع سرطانها، اعتیاد به الکل و مصرف بالای قند و شکر.
مزایای مصرف آمینو اسید گلوتامین
استفاده از منابع سرشار از گلوتامین مزایای بسیار زیادی دارد. در ادامه به برخی از مهمترین این مزایا از جمله تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت روده و افزایش توده عضلانی خواهیم پرداخت.
تقویت سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن ما یکی از پیچیده ترین ساز و کارهای درون بدن ما را دارد. سلولهای ایمنی که شامل انواع گلبولهای سفید می شوند، نیاز به تولید انواع پروتئینهای دفاعی دارند. فرایند پروتئین سازی درون این سلولها با استفاده از انواع آمینو اسیدها از جمله گلوتامین صورت می پذیرد. به همین علت استفاده از گلوتامین در غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است.
حفظ سلامت روده
یکی دیگر از مهمترین عملکردهای آمینو اسید گلوتامین، نقش آن در سلامت روده می باشد. روده ما یکی از طویل ترین اندامهای بدن می باشد که وظیفه جذب مواد غذایی و دفع مواد دفعی را بر عهده دارد. به همین دلیل، حفظ سلامت و عملکرد صحیح روده نقش مهمی در سلامت بدن شما خواهد داشت.
افزایش توده عضلانی
یکی از مهمترین بخشهایی که آمینو اسید گلوتامین در آن ذخیره می شود، عضلات هستند. به همین علت در زمان بیماریهای شدید ممکن است با کاهش توده عضلانی روبرو شوید. یکی از مهم ترین مزایای مصرف گلوتامین در غذایی افزایش حجم عضلات می باشد. این اتفاق به علت افزایش حجم ذخیره شده این ماده درون عضلات رخ می دهد.
معایب مصرف آمینو اسید گلوتامین
زخم دهان، ضعف غیرطبیعی، تهوع، استفراغ، درد معده، گاز، سردرد، سرگیجه، احساس خستگی و ورم دست وپا نیز ازجمله عوارض مصرف گلوتامین می باشد. گلوتامین خطر بروز تشنج در افراد مبتلا به تشنج را افزایش می دهد. دانشمندان دریافتند که برخی از تومورها به وسیله گلوتامین تکثیر می شوند. بنابراین توصیه می شود افرادی که از بیماری سرطان رنج می برند از مصرف آن بپرهیزند. برخی از افراد نیز نسبت به این مکمل دچار آلرژی می شوند. آلرژی ناشی از مصرف مکمل گلوتامین به صورت نشانه های حالت تهوع، استفراغ، کهیر یا تاول پوستی ، درد ماهیچه ها و مفاصل بروز پیدا می کند. مکمل گلوتامین حساسیت به انسولین را در بیماران بدحال بهبود می بخشد و از چاقی در حیواناتی که از رژیم غذایی پرچرب تغذیه می شوند، جلوگیری می کند.
سوالات متداول گلوتامین در صنایع غذایی
1- چه کسانی باید در مصرف گلوتامین احتیاط لازم را داشته باشند؟
به طور کلی مصرف بیش از حد آمینو اسید گلوتامین به افرادی که دارای سابقه بیماریهای روانی می باشند توصیه نمی شود. همچنین مصرف مکملهای این آمینو اسید در افراد دارای سابقه تشنج باید تحت نظارت پزشک متخصص باشد.
2- بهترین راه مصرف مکمل آمینو اسید گلوتامین چیست؟
به طور کلی توصیه می شود که این ماده مغذی را از منابع سرشار از گلوتامین در مواد غذایی تامین نمایید. در صورت مصرف مکمل به دستورالعمل ذکر شده روی بسته بندی آن توجه کنید.
3- بهترین راه جذب آمینو اسید گلوتامین چیست؟
موثرترین و سریع ترین راه برای جذب آمینو اسید گلوتامین، مصرف مکملهای دارویی آن با شکم خالی و 1 الی 2 ساعت پیش از صرف وعده غذایی می باشد.
4- آیا آمینو اسید گلوتامین محلول در آب است؟
این آمینو اسید هم در آب و هم در چربی محلول می باشد و به همین علت مصرف گلوتامین درغذایی بسیار راحت است. با این وجود میزان حلالیت این ماده در آب بیشتر است.
5- آیا آمینو اسید گلوتامین یک ماده غذایی اسیدی است؟
خیر. آمینو اسید گلوتامین از نظر pH خنثی به شمار می رود. برخلاف تصور عموم، واژه اسید در آمینو اسید به معنای اسیدی بودن آن نمی باشد. هرچند که برخی از آمینو اسیدها خاصیت اسیدی دارند.
