آلبومین چیست؟

در بدن انسان، مولکولهایی وجود دارند که هر کدام وظایف خاصی را برعهده دارند. یکی از این دسته مولکولها پروتئینها هستند. پروتئینها توسط اندامهای مختلفی تولید می ‌شوند. آلبومین پروتئینی است که عمدتا توسط سلولهای کبدی تولید می‌ شود. در این مقاله قصد داریم شما را به طور خلاصه با این پروتئین، کاربردها و اهمیت آن آشنا کنیم.

آلبومین چگونه پروتئینی است؟

آلبومین پروتئینی است که توسط سلولهای کبدی ساخته شده و وارد جریان خون می ‌شود. غلظت غیر طبیعی این پروتئین، نشانگر عملکرد غیر طبیعی کبد و کلیه می‌ باشد. به طور دقیق تر، غلظت این پروتئین خون در مواقعی که فرد دهیدراته یا به مدت طولانی اسهال باشد بالاتر از حد طبیعی است. به این معنا که افرادی که با کمبود آب در بدن مواجه هستند، غلظت بالاتری از این پروتئین را نسبت به سایر افراد دارند. کاهش سطح آلبومین نسبت به حد طبیعی نشانه‌ بیماریهای کبدی و کلیوی یا بیماریهای دیگر مانند بیماری کرون یا بیماری سلیاک می ‌باشد.

آلبومین در بدن انسان چه کارهایی می کند؟

آلبومین علاوه بر نقشی که در نشان دادن عملکرد صحیح کبد دارد، کارهای دیگری را نیز انجام می ‌دهد. این پروتئین بیش از 60 درصد پروتئینهای پلاسما را تشکیل می‌ دهد و یک پروتئین حمل کننده است. پروتئینهای حمل کننده به مولکولهای دیگر متصل می ‌شوند و آنها را از طریق خون به بافتهای هدف می‌ رسانند. برخی موادی که توسط این پروتئین حمل می ‌شوند عبارتند از: بیلی روبین (ماده ای که از تجزیه‌ هموگلوبین به دست می ‌آید)، کلسیم، هورمون پروژسترون و انواع مختلفی از داروها. این پروتئین در استحکام بافتی (به خصوص در دیواره‌ رگها) نیز نقش بسیار پر رنگی را ایفا می کند.

اندازه گیری سطح آلبومین

آلبومین پروتئینی است که در خون وجود دارد، بنابراین ساده ترین راه برای اندازه گیری سطح آن، آزمایش خون می ‌باشد. سطح طبیعی این پروتئین در خون 3.4 تا 5.4 گرم بر دسی لیتر در نظر گرفته می ‌شود. البته این پروتئین از طریق کلیه می ‌تواند دفع شود. بنابراین آزمایش ادراری مکمل با آزمایش خون نیز معمولاً به بیماران مشکوک به آسیب کبدی یا کلیوی تجویز می ‌شود. برای فهمیدن اینکه چرا سطح این پروتئین در بدن شما پایین است باید بتوانید آزمایش را تفسیر کنید که این کار توسط پزشک صورت می ‌گیرد. به بیان ساده اگر میزان این پروتئین در خون کم باشد ولی در ادرار در حد طبیعی باشد، عملکرد کبد شما مشکل دارد. اگر سطح این پروتئین در خون کم باشد و میزان دفع شده در ادرار زیاد باشد، شما آسیب کلیوی دارید و ممکن است به بیماریهای کبدی هم دچار باشید.

رابطه‌ بین سطح آلبومین و فشار خون

افزایش آلبومین در پلاسما می‌ تواند به علت دهیدراته بودن فرد باشد. در افراد دهیدراته، ماده ‌ای به نام وازوپرسین آزاد می ‌شود که این ماده باعث افزایش جذب آب در کلیه ‌ها و انقباض عروق می‌ شود. مجموعه این اعمال سبب افزایش فشار خون در این افراد خواهد شد. میزان افزایش فشار خون سیستولیک در افراد مختلف با توجه به سن و جنس از 5 تا 17 میلی متر جیوه متغیر است.

آزمایش آلبومین روی چه کسانی صورت می ‌گیرد؟

آزمایش آلبومین یک تست پزشکی است که برای بیماران خاص توسط پزشک معالج تجویز می ‌شود. در بیشتر مواقع این آزمایش برای کسانی که مشکوک به بیماریهای کبدی یا کلیوی هستند توصیه می ‌شود. علائم بیماریهای کبدی عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، خستگی مفرط، احساس ضعف، یرقان یا زردی پوست، التهاب و درد در ناحیه‌ شکمی، التهاب در پاها و ناحیه‌ قوزک پا، خارش پوست مکرر در نواحی مختلف بدن، ادرار تیره و مدفوع روشن.

علائم بیماریهای کلیوی عبارتند از: التهاب دستها و پاها، پف کردن پلک چشم، خشکی پوست، خارش پوست در نواحی مختلف، بی حسی پوست در نواحی مختلف، خستگی مفرط، افزایش یا کاهش ادرار، ادرار خونی، ادرار کف آلود، کاهش اشتها و کاهش وزن ناگهانی و غیر طبیعی، حالت تهوع و استفراغ، گرفتگی عضلانی، نفسهای کوتاه یا درد هنگام تنفس عمیق، مشکلات خواب و کاهش تمرکز. البته توجه داشته باشید در برخی از بیماریهای کلیوی علائم تا مدت طولانی قابل مشاهده نیستند. همچنین به خاطر داشته باشید که داشتن این علائم به معنای قطعی کاهش آلبومین خون شما نیست و تشخیص قطعی توسط پزشک و با بررسی نتیجه‌ آزمایش صورت می‌ گیرد.

آمادگی های لازم برای انجام تست آلبومین

پزشک معالج شرایط شما پیش از تست آلبومین مشخص می‌ کند. به شما گفته می شود برای انجام این تست باید برای چند ساعت قبل از آزمایش هیچ نوشیدنی یا خوراکی مصرف نکنید یا به اصطلاح ناشتا باشید. برخی داروها روی نتیجه‌ تست شما تاثیر می‌ گذارند. بنابراین اگر از داروهای خاصی استفاده می‌ کنید، بهتر است پیش از آزمایش پزشکتان را خبردار کنید. برخی از این داروها عبارتند از: انسولین، داروهای استروئیدی و هورمونها. همچنین در صورتی که از هرگونه قرصهای ویتامین، مکملها یا مواد مخدر استفاده می ‌کنید حتما پزشکتان را در جریان بگذارید. در صورتی که باردار هستید یا از داروهای ضد بارداری استفاده می‌ کنید ممکن است سطح این پروتئین در خون شما پایین تر از حد طبیعی باشد. پس حتما در این شرایط نیز به پزشک خود اطلاع دهید.

سوالات متداول آلبومین چیست؟

1- آیا آلبومین در خوراکیها هم وجود دارد؟

بله. این پروتئین علاوه بر تولید در کبد از طریق دستگاه گوارش هم جذب می ‌شود. غذاهای سرشار از آلبومین عبارتند از: گوشت گاو، شیر، پنیر، ماست، تخم مرغ و برخی ماهیها.

2- آیا آلبومین به طور طبیعی در ادرار یافت می ‌شود؟

بله. اما توجه کنید دیواره عروق کلیه به شکلی طراحی شده ‌اند که به مولکولهای بزرگ پروتئینی اجازه‌ عبور داده نشود. وجود داشتن این پروتئین در ادرار به مقدار بیش از 30 میلی گرم در هر گرم نشانه‌ بیماریهای کلیوی می ‌باشد.

3- سرم آلبومین چیست؟

در صورتی که کاهش سطح آلبومین شما به علت سوء تغذیه باشد به شما توصیه می شود از این سرم استفاده کنید. این سرم یک سرم شفاف و چسبناک است که بی رنگ یا کمی متمایل به زرد می ‌باشد.

4- آیا کاهش آلبومین می‌ تواند منجر به مرگ شود؟

تحقیقات اخیر نشان می دهند که کاهش شدید سطح این پروتئین در خون به خصوص در افراد مسن می تواند ریسک مرگ را به دلایل مختلف افزایش دهد.

5- آیا آلبومین می تواند به همه‌ داروها متصل شود؟

خیر. آلبومین یک پروتئین بر پایه‌ مواد قلیایی است. بنابراین این پروتئین می‌ تواند به راحتی به بیشتر داروهای اسیدی متصل شود. داروهای قلیایی معمولا به گلوبولینها متصل می ‌شوند.