صمغ گوار یا گوارگام، یک ماده شیمیایی کشاورزی جدید است که از لوبیا خوشه ای به دست می آید. یکی از کاربردهای مهم گوارگام در صنعت کاغذ سازی می باشد.استفاده از گوارگام در کاغذ سازی سبب ایجاد انقلابی عظیم در بسیاری از صنایع گردید. صمغ گوار یا گواران که اساسا پلی ساکاریدی بنام گالاکتومانان می باشد. در آب، غیر یونی است و هیدروکلوئید تشکیل می دهد. برای تهیه و خرید گوارگام جهت استفاده در صنایعی نظیر کاغذ سازی یا صنایع غذایی به صفحه خرید ماده مراجعه کنید
گوارگام چیست؟
استفاده از گوارگام در کاغذ سازی یکی از منحصر به فرد ترین کاربرد این ماده گرانبها است. صمغ گوار که آن را با نامهای گوارگام (guar gum)، گاما یا گواران (guaran) نیز می شناسند، مصارف گوناگونی در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، داروسازی و … دارد. این فیبر اعجاب انگیز دارای خاصیت غلیظ کنندگی و تثبیت کنندگی است. توسط بوراکس و کلسیم حالت ژله ای پیدا می کند و تنها در 7-5=pH پایدار است. تیکسوتروپیک گواران در غلظت بالای 1٪ بسیار است، اما در غلظتهای زیر 0.3٪، تیکسوتروپی خفیف ایجاد می کند.
صمغ گوار یا گوارگام، از لوبیای گوار در جنوب آسیا به دست می آید و دارای پلی ساکارید اسفنجی به نام گالاکتومانان است. این صمغ، غلیظ کننده و امولسیون دهنده طبیعی است و از واحدهای گالاکتوپیرانوز و مانوپیرانوز تشکیل شده است. هیدراتاسیون دانه ها به آزادشدن صمغ کمک می کند و این ماده برای مصرف انسان ایمن در نظر گرفته می شود. علاوه بر مصرف گوآرگام در غذای حیوانات این ترکیب دارای مصارف صنعتی، دارویی و غذایی مختلفی نیز است.
کاربرد گوارگام در کاغذ سازی
پودر صمغ گوارگام ماده ای است که به آسانی با سایر مواد صنعتی مخلوط می شود. این خاصیت برای صنعت کاغذ سازی بسیار مهم است. صمغ گوار یکی از مواد اولیه ای است که امروزه به عنوان عامل تثبیت کننده در ساخت انواع ورق کاغذ مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، گوارگام می تواند با از بین بردن الیاف و همچنین استحکام و خشکی که ایجاد می کنند، سبب به دست آمدن کاغذی انعطاف پذیر شود.
قدرت بهبود دهندگی گوارگام در کاغذ سازی
یکی از ویژگیهایی که بسیاری از تولید کنندگان کاغذ را مجذوب کرد، تاثیر اعجاب انگیز گوارگام در بهبود کیفیت کاغذ است. از آنجایی که گواران با بسیاری از ترکیبات سازگار است و سبب تقویت آنها می گردد، اگر در حین ساخت، آن را به خمیر کاغذ اضافه کنید کیفیت مواد اولیه را بهبود خواهد بخشید. حتی جالب تر آنکه افزودن گواروگام در این فرآیند موجب پایداری مواد مورد استفاده در ساخت کاغذ نیز می شود.
همگن سازی بافت کاغذ به کمک گوارگام
یکی دیگر از مزیتهای استفاده از گوارگام در کاغذ سازی، تولید کاغذهایی است که ظاهری جذاب و یک دست دارند. این محصولات علاوه بر اینکه بافت یکپارچه تری دارند، از استحکام و انعطاف پذیری بیشتری برخوردار هستند. استفاده عمده از گوارگام در کاغذ سازی به علت قابلیت ژله کنندگی بالای این ماده در نهایت به افزایش کیفیت محصولات کمک می کند. زمانی که گواران را به خمیر کاغذ اضافه می کنید همزمان با تثبیت سایر مواد اولیه، با جلوگیری از ایجاد فعل و انفعالات میان آنها، خمیر کاغذ را همگن می سازید.
سهولت استفاده از گوارگام در کاغذ سازی
پودر سفید رنگ صمغ گوار در مدت بسیار کوتاهی آب می شود. از این رو، گزینه ایده آلی برای فرآوری کاغذ به حساب می آید و کار را برای تولید کنندگان کاغذ آسان می کند. همچنین این ماده سطح متراکم تری برای چاپ بر روی کاغذ فراهم می کند. به همین علت، کاغذهایی که در بافت خود دارای گوارگام هستند، سطح ایده آل تری برای چاپ با انواع رنگها و همچنین انواع روشهای چاپ فراهم می کنند.
کاهش آلودگیهای صنعتی با استفاده از گواران
یکی از مشکلاتی که در گذشته بسیاری از کارخانجات تولید کاغذ با آن رو بودند، ایجاد آلودگیهای محیطی بود که در هنگام ساخت کاغذ به وجود می آمد. چرا که ذرات معلقی که طی فرآیند ساخت کاغذ تولید می شدند، مشکلات فراوانی در طبیعت ایجاد می کردند. اما امروزه با استفاده از گوارگام، این مشکل حل شد. گواران به علت بالا بودن قدرت چسبندگی خود، موجب حفظ بافت مواد تشکیل‌دهنده کاغذ و همچنین کاهش خاکه یا گرد و غبار می شود.
مزایای زیست محیطی استفاده از گوارگام در کاغذ سازی
ساخت کاغذ به وسیله گوارگام نه تنها مزیتهای فراوانی برای صاحبان سرمایه و کارآفرینان دارد، بلکه به علت سازگاری فراوان با محیط زیست، دارای ایمنی بالایی نیز هست. از آنجایی که به صورت طبیعی ساخته می شود، تجزیه پذیری آن در طبیعت مشکلات زیست محیطی ایجاد نمی کند. به علت اینکه از منابع تجدید پذیر به دست می آید، پس از تهیه و ساخت، آثار مخرب و جبران ناپذیر بر جای نمی گذارد. هرچند که سبب افزایش پایداری کاغذ می گردد، اما نسبت به مواد مصنوعی گزینه سازگارتری برای طبیعت به شمار می رود. به همین علت، در سالهای اخیر توانسته است از محبوب فراوانی برخوردار شود.
کاربرد گوارگام در غذای حیوانات
گوارگام یا صمغ گوار در صنایع غذایی به عنوان غلیظ کننده و امولسیون دهنده استفاده می شود. همچنین در صنایع دارویی به عنوان ماده تثبیت کننده مورد استفاده قرار می گیرد. صنایع آرایشی و بهداشتی از آن برای تولید محصولات مراقبتی استفاده می کنند. در نساجی به عنوان پلیمر طبیعی در رنگرزی پارچه ها به کار می رود. همچنین در محصولات پزشکی مثل عینکهای تماسی کاربرد دارد.
مزایای گوارگام در غذای حیوانات
گوارگام در غذای حیوانات یک ماده مفید است و می تواند برای حیوانات دامی و طیور مزایای متعددی داشته باشد. برخی از مزایای استفاده از گوآرگام در غذای حیوانات عبارتند از:
افزایش وزن و رشد حیوان: گوارگام در غذای حیوانات می تواند بهبود رشد و افزایش وزن آنها را تسهیل کند که در دامهای پرورشی و تولید گوشت اهمیت دارد.
بهبود ترکیبات غذایی: گوارگام می تواند به تعادل ترکیبات غذایی در جیره حیوانات کمک کند و مواد مغذی مانند پروتئین، چربی، و کربوهیدرات را در بهترین نسبت تأمین کند.
افزایش تخم گذاری در طیور: در مورد طیور، گوارگام ممکن است بهبود تخم گذاری را تحت‌تأثیر قرار دهد و باعث افزایش تولید تخم شود.
تقویت سیستم گوارشی: این ماده می تواند به بهبود سلامت و عملکرد سیستم گوارشی حیوانات نیز کمک کند.
پایداری غذا: گوارگام به عنوان یک ماده پایدارکننده می تواند طول عمر غذاهای حیوانات را افزایش دهد و از ضایعات غذایی جلوگیری کند.
معایب گوارگام در غذای حیوانات
معایب گوارگام در غذای حیوانات شامل مسائل مرتبط با استفاده نادرست یا بی توجهی به دستورالعمل تولید کننده می شود. استفاده بیش از حد یا نادرست از این پروبیوتیک ممکن است منجر به مشکلات گوارشی حیوانات شود. از جمله اختلالات گوارشی نظیر اسهال یا یبوست. همچنین، اگر گوارگام از منابع نامعتبر یا فاقد کیفیت تهیه شود، ممکن است منجر به بروز مشکلات بهداشتی در حیوانات شود، بنابراین، توصیه می شود که همیشه با دامپزشک متخصص مشورت کنید. همچنین دستورالعمل تولیدکننده را رعایت کنید تا از مزایا و معایب این ماده بهره برداری بهینه را تجربه کنید.
نقش گوارگام درغذای حیوانات
گوارگام در غذای حیوانات به عنوان مکمل غذایی استفاده می شود. این ماده می تواند به سلامت گوارش حیوانات کمک کند و سیستم گوارشی آنها را بهبود بخشد. همچنین ممکن است در بهبود سلامت پوست و موی حیوانات نیز مؤثر باشد. گوارگام به عنوان منبع انرژی طبیعی مورداستفاده قرار می گیرد. بااین‌حال، مشورت با دامپزشک یا متخصص تغذیه حیوانات ضروری است و مصرف آن باید بادقت و به میزان مناسب انجام شود.
نقش گوارگام در غذای گربه
گوارگام یک ماده طبیعی و مفید است که به طور گسترده در صنعت تغذیه گربه ها به کار می رود. این ترکیب معمولاً در محصولات غذایی کنسروی گربه ها به عنوان یک افزودنی ارزشمند حضور دارد. از آنجا که گربه ها به عنوان حیوانات خانگی در بیشتر موارد از غذاهای کنسروی تغذیه می کنند، اضافه کردن این ماده به محصولات می تواند به بهبود کیفیت و مزه غذا کمک کند. گوارگام به عنوان یک افزودنی طبیعی در ترکیب غذایی کنسروی، وظیفه مهمی را ایفا می کند. این ماده با افزایش رطوبت محصول، به غذا کمک می کند تا به یک بافت یکنواخت تبدیل شود. این تبدیل غذا به یک مخلوط یکدست، علاوه بر بهبود طعم و بافت غذا، به گربه ها کمک می کند تا غذا را بهتر بخورند. در نتیجه گربه ها در مواجهه با مشکلات یبوستی عملکرد بهتری خواهند داشت. در واقع با تسهیل عبور مدفوع از دستگاه گوارش، این ماده می تواند به نرم شدن مدفوع و بهبود وضعیت گربه در مواجهه با این مشکلات کمک کند.
نقش گوارگام در غذای سگ
گوارگام یک ماده شیمیایی است که به عنوان یک نوع محرک و افزودنی غذایی برای سگها استفاده می شود. این ماده اغلب به عنوان یک افزودنی غذایی در غذاهای خشک سگها به کار می رود تا بهبود عملکرد معده سگها کمک کند. اصولاً گوارگام به عنوان یک ماده محرک برای سیستم گوارشی سگها عمل می کند و میتواند به تعادل میکروبیوم گوارشی کمک کند. این ماده معمولاً از باکتریهای مفید تشکیل شده است و ممکن است به عنوان یک تغذیه ای پیشرفته برای حفظ سلامت معده و متعادل کننده گوارشی در سگها مورداستفاده قرار گیرد.
گوارگام در صنعت شیلات
گوارگام در آبزیان نقشهای متعددی دارد. این ماده به تنوع غذایی آبزیان کمک می کند و برای رشد آنها اساسی است. همچنین، این ترکیب می تواند به پایداری زیست محیطی کمک کند و در تصفیه و بهبود کیفیت آب نیز مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، این ماده مغذی می تواند به بهره وری منابع طبیعی کمک کند و به کنترل تراکم نیتروژن در محیطهای آبی کمک کند. این ماده مهم در محیطهای آبی و تغذیه آبزیان نقش حیاتی دارد و به حفظ تعادل اکوسیستمهای آبی کمک می کند.
کاربرد گوارگام در صنعت غذايی
گوارگام در صنعت مواد غذايی، افزودنی E412 نامیده می شود. محصول گوارگام اساساً گیاهی از خانواده نخودها است که به طور مؤثر در خاکهای شنی و با بارندگی تا حدی همراه با آفتاب زیاد رشد می کند. اين ماده در حلالهای آلی حل نمی شود اما در آب سرد یا گرم حل می شود و محلولی چسبناک را تشکیل می دهد. گوارگام دارای ظرفیت بافر بسیار بالا اما پایدار در محدوده pH بین 4.0 و 10.5 است. همچنین صمغ گوار به شکل پودر سفید نسبتاً ریز و آرد مانند است. از اين ماده به عنوان تثبیت کننده، امولسیفایر و نگهدارنده در محصولات غذايی استفاده می شود. خاصیت غليظ کنندگی اين ماده بسیار بیشتر از ساير تركيبات مشابه است، لذا در بهبود بافت محصولات و حفظ آنها بهتر کمک می کند.
صمغ گوار ظرفیت جذب آب بالایی دارد و می تواند به سرعت مخلوط مایع را غلیظ کند. به دلیل عدم وجود گلوتن در ترکیب آن، در چندین فرآورده بدون گلوتن جایگاه مهمی دارد. البته خواص بیولوژیکی گوار گالاکتومانان و سایر پلی ساکاریدهای به رفتار آنها در محیط آبی بستگی دارد. صمغ گوار در هنگام پراکندگی در حلال قطبی متورم و یا حل می شود و پیوندهای هیدروژنی قوی تشکیل می دهد. در حلالهای غیرقطبی فقط پیوندهای هیدروژنی ضعیفی تشکیل می دهد. به طور کلی سرعت انحلال صمغ گوار و ایجاد ویسکوزیته با کاهش اندازه ذرات، کاهش pH و افزایش دما افزایش می یابد. سرعت هیدراتاسیون در حضور نمکهای محلول و سایر عوامل اتصال دهنده به آب مانند ساکارز کاهش می یابد.
گوارگام درجه غذايی به عنوان سفت کننده در بستنی، تثبیت کننده در پنیرها، پودینگهای فوری و خامه ها استفاده می شود. در نوشيدنیها به دليل خاصيت مقاومت آن در برابر تجزیه در شرایط pH پایین و محلول در آب سرد كاربرد دارد. همچنين اين ماده عمر مفید نوشیدنیها را میتواند افزايش دهد. صمغ گوارگام برای افزایش غلظت سسها نيز كاربرد دارد. اين صمغ میتواند جایگزین نشاسته یا آرد در سسها شود. از آنجایی که اين ماده هیچ طعمی ندارد، از آن می توان در اکثر دستور العملها استفاده کرد. مزیت آن نسبت به سایر غليظ کننده ها در سسها و اسموتیها این است که در برابر حرارت مقاوم است. صمغ گوار در پنیرهای فرآوری شده، محصولات لبنی (بستنی، خامه)، گوشتهای فرآوری شده، در خمیر کیک و بیسکویت، انواع نان، انواع سس سالاد، مربا، ژله و مارمالاد كاربرد دارد.
مزايا و معايب گوارگام در محصولات غذايی
گوارگام در محصولات غذايی دو برابر آرد و تقریباً هشت برابر پودر نشاسته ذرت، ظرفیت غلیظ شدن دارد. گوارگام از تشکیل توده جلوگیری می کند و مانند نشاسته ذرت به راحتی تجزیه نمی گردد. اين ماده نیاز به گرما برای غلیظ شدن را ندارد و می تواند خیلی سریع هیدراته شود. از مزاياي ديگر آن اين است كه صمغ گوار در مقایسه با سایر ضخیم کننده ها و تثبیت کننده ها نسبتاً مقرون به صرفه است. گوارگام سرشار از پروتئین، ویتامین و سایر فیبرهای غذایی است، به همین دلیل فواید متعددی برای سلامتی دارد. اين ماده برای کاهش وزن، درمان دیابت و یبوست نيز مفید است. گوارگام در غذایی به عنوان غلیظ کننده بدون کالری استفاده می شود. همچنین می تواند به تعادل باکتریهای خوب روده کمک کند و به عنوان یک درمان مکمل به كار رود. خرید و استعلام قیمت گوارگام را با شرکت کیمیا تجارت تات تجربه کنید.
با اين وجود مصرف بیش از حد صمغ گوار ممكن است ناراحتی روده (تهوع، اثر ملین، نفخ، نفخ شکم)، تداخل مربوط به جذب مواد معدنی و ویتامینها، انسداد روده، اگزما، واکنشهای آلرژیک، انسداد اندامهای حیاتی در افراد ايجاد نمايد. چون كه اين ماده به جای معده در مری متورم شود و باعث انسداد آن می شود. این ماده به احتمال زیاد خطری برای مصرف کنندگان و كودكان بالاتر از 8 سال ندارد. با اين وجود برای اطمینان بخشیدن به مصرف کنندگان، روی برچسب محصولات مصرف آن بايستی ذکر شود.
ساير كاربردهای گوارگام
علاوه بر مصرف گوارگام در صنایع غذایی، اين ماده در تهيه خوراک ماهی استفاده می شود. اين ماده از متلاشی شدن گرانولهای خوراک ماهی هنگام قرارگیری در آب جلوگیری می کند و مصرف غذای ماهی در استخرهای پرورش را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. در استخراج فلزات مختلف از اين ماده به عنوان کاهش دهنده استفاده می شود. اين ماده در پزشکی و لوازم آرایشی و بهداشتی نظير لوسیونها و خمیر دندانها به عنوان یک عامل غلیظ کننده و چسبنده نیز به كار می رود. اين ماده در صنایع نساجی، کاغذ، مواد منفجره، معدن، نانو ذرات و صنعت نفت نيز كاربرد دارد.
سوالات متداول
1- ساختار شیمیایی گوارگام به چه صورت است؟
پلی ساکارید گالاکتومانان یا همان گوارگام دارای یک ستون فقرات زنجیره ای خطی مانوز با شاخه های جانبی کوتاه گالاکتوز است. مانوزهای این اگزو پلی ساکارید به وسیله پیوندهای بتا 1 و 4 به یکدیگر و از طریق پیوندهای 1 و 6 به دومین مانوز متصل می شوند.
2- صمغ گوارگام تا چه دمایی را می تواند تحمل کند؟
حداکثر دمای قابل تحمل برای گواران 80 درجه سانتیگراد و یا 176 درجه فارنهایت است. این ماده تنها می تواند 5 دقیقه در این دما پایدار بماند. البته با تغییر pH(افزایش یا کاهش شدید اسیدیته محیط) حتی در دمای 50 درجه سانتیگراد نیز تخریب خواهد شد.
3- استفاده از گوارگام در صنایع مختلف چگونه است؟
از این ماده در صنایع نساجی برای بهبود چاپ پذیری و اندازه ها و در کاغذ سازی نیز برای بهبود تراکم کاغذ، شکل و تاشوندگی آن استفاده می شود. در داروسازی به عنوان پر کننده قرصها، در صنایع غذایی به عنوان قوام دهنده و افزودنی و در صنایع مواد منفجره به عنوان عامل ضد آب استفاده می شود.
4- محلولهای اسیدی و بازی چگونه بر گوارگام تاثیر می گذارند؟
محلولهای اسیدی و قلیایی به شیوه ای مشابه گوارگام را تحت تاثیر قرار می دهند. به طوری که افزودن این محلولها در ابتدا سبب هیدرولیز گوارگام و سپس از دست رفتن ویسکوزیته ایجاد شده توسط این ماده می شود.
5- آیا گوارگام می تواند برای انسان خطر آفرین باشد؟
در تعدادی از افراد که در محیطهای صنعتی کار می کنند که دارای غلظتهایی از این ماده در هوا است حساسیت آلرژیک به صمغ گوار ایجاد می گردد. استنشاق ذرات معلق گوارگام همچنین سبب رینیت شغلی و آسم می‌شود.
