چطور در خانه ضد عفونی کننده طبیعی بسازیم؟

ضدعفونی‌کننده‌ها (antiseptic) به اشکالی از زیست کش‌ها اطلاق می‌شود که دارای انواع ضد عفونی کننده طبیعی و ضدعفونی‌کننده سنتتیک هستند. این مواد به سبب ایجاد یک محیط تهاجمی موجب حذف باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها می‌شوند. این مواد همچنین از رشد میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کنند. مواد ضدعفونی‌کننده به شیوه‌ای متفاوت نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها و گندزداها عمل می‌کنند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

ضد عفونی کننده ها و انواع آنها

ضد عفونی کننده طبیعی به دو شیوه متفاوت سبب ازبین‌بردن میکروارگانیسم‌ها می‌شود. در دسته اول، ماده ضد عفونی کننده با ازبین‌بردن میکروارگانیسم سبب پاک‌سازی سطح موردنظر می‌گردد. حال‌آنکه دسته دوم با جلوگیری از فعالیت و تکثیر میکروارگانیسم‌ها محیط را پاک می‌کنند. ضد عفونی کننده‌ها نمی‌توانند سبب استریلیزاسیون محیط شوند! زیرا که قادر به ازبین‌بردن اسپور، هاگ و پریون نیستند. از سوی دیگر نیز همانند آنتی بیوتیکها عمل نمی‌کنند. آنتی بیوتیکها موادی هستند که با ایجاد مداخلات سلولی سبب نابودی میکروارگانیسم می‌شوند. در وهله دوم نیز یک ایمنی کوتاه‌مدت یا بلندمدت در بدن موجود میزبان ایجاد می‌کنند. به همین سبب، ضد عفونی کننده‌ها جزء هیچ یک از گروه‌های یاد شده نیستند.

ضد عفونی کننده طبیعی و مصنوعی به علت کاربرد و سطحی که مورد ضد عفونی قرار می‌دهند دارای تنوع بسیاری هستند. از جمله ضد عفونی کننده‌های مصنوعی می‌توان به الکل، بتادین (پوویدون آیوداین)، ساولن، ید (دارای انواع ید، تنتور ید و محلول یددار لوگول)، هیدروژن پروکساید یا آب‌اکسیژنه و کلرهگزیدین گلوکونات اشاره کرد. البته الکل جزء ضد عفونی کننده‌های طبیعی نیز به شمار می‌آید! زیرا که الکل به‌صورت طبیعی و به‌عنوان محصول جانبی سلول در برخی مسیرهای متابولیسمی تولید می‌شود. از ضد عفونی کننده‌های طبیعی نیز می‌توان به پیاز، سیر، زنجبیل، زردچوبه، عسل، آب‌لیمو، سرکه، دارچین، فلفل سیاه، فلفل کاین، گلاب، روغن‌زیتون و… اشاره کرد. راه­‌های فراوانی وجود دارد تا شما عزیزان بتوانید واریته متنوعی از ضد عفونی کننده‌های طبیعی و خانگی را بسازید.

نحوه ساخت ضد عفونی کننده طبیعی

یکی از موضوعاتی که بسیاری از عزیزان کنجکاو به امتحان‌کردن آن هستند، ساخت ضد عفونی کننده طبیعی در منزل است! زیرا که به علت مشکلات فراوان استفاده بیش از حد از ضدعفونی‌کننده‌های مصنوعی، استفاده از ضد عفونی کننده‌های طبیعی طرف‌داران بسیاری پیدا کرده است. دررابطه‌با موادی که ذاتاً به‌عنوان ضد عفونی کننده عمل می‌کنند (مثل سیر، پیاز و…) توجه داشته باشید که پس از قرارگیری در معرض هوا و بعد از گذشت مدت‌زمان خاصی نه‌تنها نمی‌توانند سطح موردنظر را ضد عفونی کنند، بلکه به علت رشد برخی باکتری‌ها به عاملی غیربهداشتی تبدیل خواهند شد. درحالی‌که سایر ضد عفونی کننده‌های طبیعی طول عمر بالاتری دارند.

برای ساخت یکی از ضد عفونی کننده‌های طبیعی با پایه آب می‌توانید یک پیمانه اتانول ۹۹% گرید دارویی (ایزوپروپانول)، ۱ قاشق چای‌خوری گلیسیرین ۹۸% گرید خوراکی یا دارویی و ۸۵ میلی‌لیتر آب مقطر یا آب جوشیده و سرد شده را با یکدیگر مخلوط کنید. در ساخت یک ضد عفونی کننده پایه روغن نیز می‌توانید از برخی روغن‌های رایج استفاده نمایید. برای این منظور ۵ قطره روغن ویتامین ای، ۲ قاشق غذاخوری فندق جادوگر با آلوئه‌ورا، ۵ قطره روغن پرتقال، ۵ قطره روغن لیمو، ۵ قطره روغن درخت چای را با یکدیگر مخلوط کنید و ۶۰ میلی‌لیتر آب مقطر به آنها بیفزایید.

مزایا و معایب استفاده از ضد عفونی کننده طبیعی

استفاده از ضد عفونی کننده طبیعی مزایا و معایبی را به دنبال دارد. اولین مزیت، کم‌خطر بودن آنها نسبت به انواع شیمیایی است. ازآنجایی‌که خودتان این ضد عفونی کننده‌ها را تهیه می‌کنید دیگر خبری از افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های شیمیایی نیست. در نتیجه، این عوامل سرطان‌زا و تحریک‌کننده پوست و مخاط به‌صورت خودبه‌خود از ضد عفونی کننده شما حذف خواهند شد. این ضد عفونی کننده‌ها آسیب کمتری در درازمدت ایجاد می‌کنند! همچنین اگر به شیوه‌ای صحیح و استریلیزه تهیه شوند، شما را با مشکلات پوستی و تنفسی کمتری مواجه خواهند کرد.

در کنار این مزیت‌ها نیاز است تا با خطرات و معایب استفاده از این ضد عفونی کننده‌های طبیعی نیز آشنا شوید. ازآنجایی‌که ضد عفونی کننده‌های مصنوعی پیش از عرضه به بازار در آزمایشگاه‌های تخصصی مورد بررسی قرار می‌گیرند، احتمال خطر آفرینی آنها از ضد عفونی کننده‌های طبیعی کمتر است! زیرا که در صورت یک اشتباه کوچک در ساخت ضد عفونی کننده‌های طبیعی، این مواد بجای حفظ سلامت شما بسیار خطرآفرین خواهند بود. از سوی دیگر، ضد عفونی کننده‌های طبیعی به علت اینکه از فیلتر این آزمایشگاه‌های تخصصی عبور نمی‌کنند، افراد را به مشکلات پوستی، تنفسی و بینایی فراوانی دچار می‌کنند.

خطرات استفاده بی رویه از ضد عفونی کننده های طبیعی و سنتتیک

درست است که استفاده از انواع ضد عفونی کننده طبیعی و مصنوعی می‌تواند از انتشار آلودگی و بیماری‌ها جلوگیری کند! اما استفاده بی‌رویه از آنها نیز عواقبی به دنبال خواهد داشت. ازآنجایی‌که این مواد میکروارگانیسم‌ها را مورد هدف قرار می‌دهند، ما نیز به‌عنوان یک موجود پرسلولی می‌توانیم مورد هدف آنها قرار بگیریم و دچار آسیب شویم. از جمله مشکلاتی که در پی استفاده بی‌رویه از ضد عفونی کننده‌ها به وجود می‌آید، تحریکات شدید پوستی و حتی سوختگی‌های شیمیایی است. فرسایش‌های پوستی که به سبب تماس با این ضد عفونی کننده‌ها ایجاد می‌گردد، می‌تواند زخم، وزیکول و اسکار ایجاد کند. افرادی که به هر گونه آلرژی دچار هستند پس از تماس با ضد عفونی کننده‌ها دچار واکنش‌های شدید آلرژیک، درماتیت تماسی، شوک آنافیلاکسی و حتی مرگ می‌شوند. در برخی از موارد حتی افراد سالم نیز پس از استفاده طولانی‌مدت از این مواد دچار واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.

سوالات متداول چطور در خانه ضد عفونی کننده طبیعی بسازیم؟

۱- چند نکته ایمنی برای استفاده از انواع ضد عفونی کننده را بیان کنید؟

از چند ضدعفونی‌کننده به‌صورت هم‌زمان استفاده نکنید. از این مواد بر روی زخم‌های باز استفاده نکنید و تنها اطراف زخم را استریل کنید. همچنین از ضد عفونی کننده‌های پوستی در زمان تزریق واکسن استفاده نکنید.

۲- به چه علت یک ضد عفونی کننده اثربخشی خود را از دست می‌دهد؟

هر ضد عفونی کننده برای اثربخشی بهتر به دما و غلظت مناسبی احتیاج دارد. علاوه بر این، ضد عفونی‌کننده‌هایی که به علت نگهداری غلط یا پایان‌یافتن تاریخ انقضا دچار خرابی شده‌اند نیز نمی‌توانند به‌صورت مؤثری عمل کنند.

۳- قبل از استفاده از ضد عفونی کننده‌ها باید چه نکاتی را رعایت کرد؟

در برخی ضد عفونی کننده‌ها نیاز است تا سطح موردنظر را کمی مرطوب کنید. به تاریخ انقضای محصول توجه نمایید. پیش از استفاده حتماً دستکش، ماسک و در صورت نیاز عینک مخصوص تهیه کنید.

۴- در هنگام تهیه ضد عفونی کننده‌های طبیعی به چه نکاتی باید توجه کرد؟

از ظروف و ابزارآلات استریل استفاده کنید. دقت اندازه‌گیری ابزارآلات خود را چک نمایید. پیش از مخلوط‌کردن مواد اولیه دمای ذوب و جوش، شرایط بهینه فعالیت و آستانه تحمل این مواد را مطالعه کنید.

۵- نکات مهم تهیه ضد عفونی کننده‌های طبیعی با پایه الکل را بیان کنید؟

به‌هیچ‌عنوان از الکل صنعتی و سایر الکلهای بی‌کیفیت استفاده نکنید. متانول اگرچه نوعی الکل است؛ اما موجب نابینایی و مرگ می‌شود. به همین علت الکل‌هایی با بوی ماهی به سبب وجود متانول گزینه‌های بسیار خطرناکی برای ساخت ضدعفونی‌کننده در منزل هستند.