مونوپتاسیم فسفات در غذایی به عنوان یک افزودنی و مکمل غذایی کاربرد دارد. این ماده منبعی از پتاسیم و فسفر است که این دو ماده معدنی برای عملکرد مناسب سلولها، بافتها و اندامهای بدن ضروری هستند. لیست بلندی از محصولات غذایی وجود دارد كه مونوپتاسیم فسفات در ترکیبات آنها وجود دارد. حداکثر مقدار مجاز مونوپتاسیم فسفات در غذایی 70 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن است. استفاده از فسفات پتاسیم در تولید غذای کودک مجاز است. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد مونوپتاسیم فسفات در صنعت مواد غذایی خواهیم پرداخت.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
مونوپتاسیم فسفات چیست؟
مونوپتاسیم فسفات یا دی هیدروژن فسفات پتاسیم مایع شفاف و بی رنگ، با فرمول KH2PO4 که به اختصار KDP نام دارد. این نمک از یونهای فسفات و پتاسیم تشکیل شده است كه به عنوان کود، افزودنی غذایی (E340 i) و قارچ کش كاربرد دارد. مصرف عمده مونو پتاسیم فسفات، در تهیه کودهای شیمیایی است. این ماده را بیشتر به عنوان كود می شناسیم تا افزودنی غذایی. این كود منبع تغذیه ضروری برای میوه های شیرین است. محتوای قند آنها را افزایش می دهد و منجر به برداشت میوه های رسیده و خوشمزه می شود. مونوپتاسیم فسفات در غذایی از مخلوط کردن مقدار مناسب اسید فسفریک با محلول هیدروکسید پتاسیم یا کربنات پتاسیم تهیه می شود. این ماده به صورت کریستالهای چهارضلعی سفید، بی بو و رطوبت گیر است.
کاربرد مونوپتاسیم فسفات در مواد غذایی
مونوپتاسیم فسفات در غذایی به عنوان تنظیم کننده pH، عامل بافر و امولسیفایر استفاده می شود. همچنین در محصولات غذایی مونو پتاسیم فسفات برای بهبود بافت، پایداری محصول نهایی و جلوگیری از ایجاد طعمهای نامطلوب كاربرد دارد. مونو پتاسیم فسفات در غذایی در محصولات نانوایی، محصولات لبنی و پنیرهای فرآوری شده، گوشتهای فرآوری، سوسیس، ژامبون، محصولات پخته شده، سبزیجات کنسرو شده و خشک، در نوشیدنیها، کنسرو ماهی، آدامس، در شیرینی و فرآورده های قنادی، خامه های قهوه، محصولات شکلاتی، پودینگ، غلات صبحانه، آب نبات، پاستا، جایگزینهای نمک و سایر چاشنیها، سوپها و توفو استفاده می شود.
کاربرد مونوپتاسیم فسفات در نوشیدنیها
مونوپتاسیم فسفات در انواع نوشیدنیها نظير نوشابه، شیر تغلیظ شده، نوشیدنیهای الکلی، نوشیدنیهای ورزشی، نوشیدنیهای انرژی زا و آبمیوه ها مصرف می شود. مقدار فسفر در این نوشیدنیها معمولاً کمتر از 10٪ مقدار توصیه شده روزانه (%DV) است. مونوپتاسیم فسفات در نوشیدنیهای ورزشی به عنوان عامل نگهدارنده و هم به عنوان منبع تامین پتاسیم و فسفات كاربرد دارد. مونوپتاسیم فسفات در نوشیدنیهای ورزشی برای ورزشكاران به ویژه برای بدنسازان مناسب است. همچنین مونو پتاسیم فسفات در نوشیدنیهای ورزشی، موجب کاهش درد عضلانی بعد از تمرین و بهبود حمل و نقل اکسیژن در بدن می شود. در نوشابه مونو پتاسیم فسفات برای ایجاد طعم خاص و در شیر‌های فرآورده شده برای عدم ترش شدن و نگهداری بلند مدت به ترکیبات این محصول اضافه می شود.
خواص مونوپتاسیم فسفات در مواد غذایی
مونوپتاسیم فسفات در غذایی افزودنی چند منظوره، با خواص اسیدی، جداکننده (عامل کلات)، تثبیت کننده، نرم کننده، بافر کننده و خنثی کننده و آنتی اکسیدان با منشا معدنی است. از خواص مونو پتاسیم فسفات در صنعت غذایی برای جدا كردن فلزات سنگین بهره می برند. این ماده فلزات سنگین را در مواد غذایی به هم وصل می کند و کلاتها را تشکیل می دهد و از عملکرد کاتالیزوری این عناصر جلوگیری می کند. این ماده با داشتن خواص بافر و خنثی کننده در محصولات غذایی pH آنها را ثابت نگه می دارد.
چرا مونوپتاسیم فسفات در مواد غذایی کاربرد دارد؟
مونوپتاسیم فسفات در غذایی با توجه به نوع محصولات، برای اهداف خاصی به آنها افزوده می شود. این ماده شیمیایی در گوشتهای فرآوری شده، سوسیس و ژامبون، برای بهبود طعم و رنگ، جلوگیری از رشد باکتریها در ترکیبات این محصولات اضافه می شود. مونو پتاسیم فسفات در محصولات حاوی چربی یا روغنهای امولسیون شده، با جداسازی یونهای فلزی (مس، آهن، سرب)، از عملکرد پرواکسیدانی این عناصر جلوگیری می کند. در نتیجه مانع واکنشهای ترشیدگی چربیها (روغن، کره و غیره) می شود. همچنین مونوپتاسیم فسفات در غذایی باعث ماندگاری بیشتر و حفظ طعم محصولات حاوی چربی (شیرینی و فرآورده های قنادی) می شود.
خرید مونوپتاسیم فسفات
خرید مونوپتاسیم فسفات در فروشگاه های مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی امکان پذیر است. همچنین این ماده در فروشگاه های اینترنتی مواد شیمیایی اولیه به فروش می رسد. انتظار می رود بازار مونو پتاسیم فسفات در بلند مدت روندهای رشد نوسانی را ثبت کند. تولید کنندگان عمده مونوپتاسیم فسفات هندوستان، آمریکا و چین هستند. در ایران نیز صنایع شیمیایی متعدد مونوپتاسیم فسفات را تولید می کنند اما خرید مونو پتاسیم فسفات برای تامین نیازهای کشور از چین نیز وارد می شود. برای خرید مونوپتاسیم فسفات میتوانید از طریق شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات که یکی از واردکنندگان این محصول پرکاربرد است، اقدام کنید.
سوالات متداول مونوپتاسیم فسفات در مواد غذایی
1- نامهای دیگر افزودنی مونوپتاسیم فسفات در صنعت غذایی چیست؟
افزودنی E340I دارای نامهای دیگری نظیر فسفات پتاسیم مونوبازیک، مونوفسفات مونوپتاسیم، فسفات پتاسیم اسید، ارتو فسفات پتاسیم، پتاسیم دی هیدروژن فسفات، مونو پتاسیم دی هیدروژن ارتو فسفات یا مونو پتاسیم دی هیدروژن مونو فسفات است.
2- آیا مونو پتاسیم فسفات در غذایی عوارضی دارد؟
مصرف بیش از حد فسفات می تواند از جذب مواد معدنی دیگر در بدن جلوگیری کند. در دراز مدت تعادل طبیعی کلسیم و فسفر بدن را کاهش می دهد. همچنین مصرف بیش از اندازه فسفات باعث بیش فعالی و مشکلات گوارشی می شود.
3- آیا مونو پتاسیم فسفات در نوشیدنیها بی خطر است؟
سطوح فسفر در تمام نوشیدنیهای در محدوده میزان مصرف روزانه مرجع (% DV) تعیین شده توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) قرار دارد و برای مصرف افراد در هر سنی بی خطر است.
4- انواع فسفات پتاسیم درجه غذایی چیست؟
فسفات پتاسیم درجه غذایی شامل ارتو فسفات پتاسیم، پیروفسفات تترا پتاسیم، تری پلی فسفات پتاسیم و پلی فسفات پتاسیم می باشد. این تركیبات به ترتیب از یونهای پتاسیم (K+) و دی هیدروژن فسفات (H2PO4-)، هیدروژن فسفات (HPO42-) و ارتو فسفات (PO43-) ساخته شده است.
5- کاربردهای دارویی فسفات پتاسیم چیست؟
فسفات پتاسیم برای درمان یا پیشگیری از هیپوفسفاتمی (سطح پایین فسفر خون) كاربرد دارد. همچنین در مایعات داخل وریدی (IV) به افرادی که نمی توانند چیزی بخورند یا بنوشند، افزوده می شود. فسفات پتاسیم به کنترل میزان کلسیم در بدن و ادرار نیز کمک می کند.
