مواد اولیه ساخت لاستیک می تواند مواد طبیعی و یا شیمیایی باشد. لاستیکهای طبیعی مقاومتی در برابر عوامل شیمیایی ندارند از این رو امروزه در صنعت بیشتر از لاستیکهای مصنوعی استفاده می شود. این مواد مقاومت بالایی در برابر حرارت، شرایط آب و هوایی و مواد شیمیایی دارند. امروزه لاستیکها کاربردهای بسیاری در صنعت تایر دوچرخه، اتومبیل و هواپیما، شیلنگ، کمربند درایو، کفپوش، تسمه و تجهیزات پزشکی دارند. در ادامه به بررسی انواع مواد اولیه ساخت لاستیک خواهیم پرداخت.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
آشنایی با مواد اولیه ساخت لاستیک
مواد اولیه ساخت لاستیک بیش از 200 نوع ماده می باشد. ترکیبات ساخت لاستیکها مواد معدنی، طبیعی و یا شیمیایی هستند. ترکیبات استفاده شده بستگی به کاربرد و نوع لاستیک دارد که ما دو نوع لاستیک طبیعی و لاستیک مصنوعی داریم. لاستیکهای طبیعی در دمای 180 درجه سانتیگراد ذوب می شوند از این رو امروزه بیشتر از لاستیکهای مصنوعی در صنعت استفاده می شود. لاستیکهای مصنوعی مقاومت بسیار بالایی در برابر درجه حرارت و شرایط آب و هوایی دارند. اصلی ترین مواد ساخت لاستیکها اتیلن پروپیلن دی ان مونومر، کلروپرن رابر، اکریلونیتریل- بوتادین رابر، اکریلونیتریل- بوتادین رابر- پی وی سی، FKM- VITON و غیره می باشد. در ادامه مواد اولیه در لاستیک سازی را به تفکیک شرح می دهیم.
اتیلن پروپیلن دی ان مونومر در لاستیک سازی
ماده اولیه ساخت لاستیک اتیلن پروپیلن دی ان مونومر، که استفاده از این ماده در لاستیکها خاصیت کشسانی ایجاد می کند. اتیلن پروپیلن دی ان مونومر مقاومت بالایی در برابر سیالهای قطبی دارد که از این رو برای تولید لاستیکها بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. از این ماده مهندسان برای قطعاتی که در تماس زیادی با آب هستند استفاده می کنند. کاربردهای اتیلن پروپیلن دی ان مونومر عبارتند از: برای تولید قطعات ماشین مانند نوارهای آب بند، لاستیکها، شلنگهای آب، اورینگها، گستک و دسته موتور از این ماده استفاده می شود. در تولید قطعات صنعتی مانند ضربه گیرها، شلنگهای صنعتی، نوار نقاله و روان کننده انواع روغن و گریس مورد استفاده قرار می گیرد. در صنعت برای بهبود خاصیت ضربه پذیری وبرای ساخت روکش کابل و سیمها مورد استفاده قرار می گیرد.
کلروپرن رابر در ساخت لاستیک
کلروپرن رابر به علت داشتن خواص مکانیکی پایدار، مقاومت زیاد در برابر خستگی مکانیکی، مقاوم در برابر ازون، مقاوم در برابر حرارت و روغن، مقاوم در برابر چسبندگی در تهیه لاستیکها استفاده می شود. ماده کلروپرن رابر در قطعات جلوبندی خودرو، انواع تسمه ها، مانند تسمه تایم، تسمه نقاله، روکش سیم و کابل، لباس و پوشاک غواصی، صنایع چسب کاربرد دارد.
اکریلونیتریل – بوتادین رابر در تهیه لاستیک
اکریلونیتریل- بوتادین رابر در ساخت لاستیکها باعث می شود تا قطعات در برابر انواع روغنها بسیار مقاوم شوند. مقاومت بسیار این ماده در برابر روغنها باعث شده در صنعت خودروسازی بسیار مورد استفاده قرار گیرد. برای ساخت قطعات خودرویی مانند اورینگ، انواع واشرها و شلنگ مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین کاربردهای NBR در صنایع خودروسازی (تولید انواع واشر، اورینگ، شلنگ)، ساخت زیره کفش، روکش غلطک و تسمه نقاله، همچنین در آلیاژسازی، لاینرهای مخازن نفت و گاز، فومهای عایق می باشد.
اپی کلرو هیدرین رابر در لاستیکها
مواد اولیه اپی کلرو هیدرین رابر در برابر روغن بسیار مقاوم است و در دماهای پایین بسیار انعطاف پذیر است. اپی کلرو هیدرین رابر پایداری خوبی در برابر شرایط جوی، تابش اوزون و گازهای مختلف دارد. برای استفاده از این ماده در ساخت لاستیکها باید دقت کافی انجام شود. در ادامه این ماده را باید با مواد دیگر مخلوط کرد چرا که تماس این ماده با فلز باعث خوردگی فلز می شود. کاربرد این ماده در تولید واشر، تولید اورینگ، روکش کابلهای خاص، تسمه های خاص می باشد.
اکریلیک رابر در لاستیک سازی
اکریلیک رابر در تولید قطعاتی مورد استفاده قرار می گیرد که باید مقاومت بالایی به روغن حتی در دما بالا داشته باشند. این ماده از خانواده الاستومرهای اکریلیکی است و ویژگیهای مثبت آن پایداری حرارتی، مقاوم در برابر انواع روغن، مقاومت در برابر شرایط جوی و اکسیداسیون است. کاربرد اکریلیک رابر در تولید واشر، تولید اورینگ، قطعات مقاوم به حرارت و روغن، قابلیت جایگزینی با رابرهای گران قیمت است.
FKM- VITON در لاستیکها
FKM- VITON در تولید لاستیکهایی استفاده می شود که باید مقاومت بالایی در برابر دما و محیطهایی شیمیایی داشته باشند. این ترکیب مقاومت بالایی در برابر روغنها، گریس، حلالهای آروماتیک، حلالهای آلیفاتیک، سیالات هیدروکربنی، انواع سوختها مانند گازوئیل و بنزین، روغنهای سیلیکونی و غیره دارد. مهمترین کاربردهای FKM عبارتند از: ساخت انواع گسکت، اورینگ، واشرهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی مختلف، شلنگها، لوله های سوخت
ساخت لاستیک با کیفیت بالا
همانطور که بالاتر گفته شد، مواد اولیه ساخت لاستیک معمولاً مواد شیمیایی می باشد و این مواد متناسب با سختی لاستیک مورد استفاده قرار می گیرد. برای ساخت لاستیک با کیفیت باید به هدف ساخت آن توجه شود. باید ترکیبات به صورتی انجام شود که در تابستان و یا زمستان مقاومت بالایی داشته باشد و مشکلی را ایجاد نکند. برای ساخت لاستیکها فرآیند پیچیده ای در آزمایشگاه ها انجام می گیرد و ساخت لاستیکها و کاربرد آنها منحصر به فرد می باشد. در تهیه لاستیکها مواد طبیعی و شیمیایی به کار می رود و هر لاستیک فرمول شیمیایی خاص خود را دارد در نتیجه در ترکیب این مواد برای ساخت لاستیک با کیفیت باید دقت زیادی صورت گیرد.
سوالات متداول مواد اولیه ساخت لاستیک
1- مواد اولیه ساخت لاستیک خودرو چیست؟
لاستیک خودرو از مواد زیادی از قبیل کائوچو، پرکننده ها و تقویت کننده های لاستیک، عناصر شیمیایی در ترکیبات لاستیک و محافظت کننده ها ساخته می شود.
2- پرکننده ها و تقویت کننده های لاستیک شامل چه موادی می شوند؟
پرکننده ها و تقویت کننده های لاستیک شامل کربن سیاه، سیلیس یا سیلیکا و دوده می شود.
3- عناصر شیمیایی در ترکیبات لاستیک خودرو چیست؟
عناصر شیمیایی در ترکیبات لاستیک شامل گوگرد، سایر عوامل شیمیایی، تقویت کننده های فلزی (سیم) و تقویت کننده های پارچه ای (نخ) می باشد.
4- برای جلوگیری از تخریب اجزای لاستیک خودرو از چه موادی استفاده می شود؟
اکسیژن باعث از بین رفتن اجزای لاستیک خودرو می شود از این رو از موادی نظیر مومها، ضد ازونانتها و مواد شیمیایی مانند اکسیدانتها در ساخت لاستیک استفاده می شود.
5- کائوچو در ساخت لاستیک خودرو از چه چیزی به دست می آید؟
دو نوع کائوچو طبیعی و مصنوعی داریم. کائوچو طبیعی از پوست درختان تهیه می شود. کائوچو مصنوعی از مشتقات نفتی به دست می آید.
