مالئیک اسید چیست؟

مالئیک اسید جامدی پودری می باشد که حلالیت مناسبی در آب دارد. مالئیک اسید به علت برخی خواص و ویژگی های خود، کاربردهای مختلفی در صنایع دارد. این ماده در صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و کود و کشاورزی کاربرد دارد و از آن برای تولید نگهدارنده ها، سفید کننده ها و آفت کش استفاده می شود. تولید این ماده در صنعت بسیار آسان و کم هزینه است. با توجه به خواص این محصول بررسی ویژگی ها و کاربردهای آن از اهمیت برخوردار است.

خواص و ویژگی مالئیک اسید

مالئیک اسید یک ترکیب آلی و شکل سیس ایزومر اسید بوتندیوئیک است. ساختار این ماده از دو گروه کربوکسیل تشکیل شده است. این اسید یک جامد سفید رنگ است و به عنوان پیش ساز فوماریک اسید به حساب می آید. نقطه ذوب مالئیک اسید 135 درجه سانتیگراد و گرمای احتراق آن 1335 کیلوژول بر مول می باشد. جرم مولکولی این ترکیب 116 گرم بر مول است.

مالئيک اسيد جزو گروه کربوکسيل اسيد مي باشد و پيوند دوگانه آن بسيار واکنش پذير است. مالئيک اسید تحت تاثير همه واکنشهاي طبيعي کربوکسيليک مانند استرينگ و آميد شدن قرار مي گيرد اما کلريد اسيد را تشکيل نمي دهد. در دمای بالاتر از صد درجه آب از آن حذف خواهد شد و تبديل به انیدرید مالئيک می شود. این ماده یک جامد سفید با چگالی 1.59 گرم بر سانتیمتر مکعب است که در صنعت از انیدرید مالئیک تولید می شود. اهمیت مالئیک اسید به خاطر کاربرد آن در صنایع مختلف و تولید آسان آن می باشد.

کاربردهای مالئیک اسید

مالئیک اسید یا سیس-بوتندیوئیک اسید در صنعت، از هیدرولیز انیدرید مالئیک به دست می آید. این اسید یک ماده خام صنعتی برای تولید اسید گلیوکسیلیک است. از این اسید همچنین به عنوان یک تقویت کننده چسبندگی برای زیرلایه های مختلف مانند فلزات با پوشش نایلون و در چسبهای مبتنی بر متیل متاکریلات استفاده می شود. عمده ترین کاربرد صنعتی این ترکیب تبدیل آن به اسید فوماریک است. این تبدیل در نتیجه  ایزومریزاسیون توسط انواع معرفها مانند اسیدهای معدنی و تیوره کاتالیز می شود.

مالئیک اسید همچنین به عنوان یک چسب در دندانپزشکی و به عنوان یک ماده معطر و تنظیم کننده pH در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی و دارویی در غلظت های کم بکار می رود. این ترکیب ممکن است برای تشکیل نمک و تولید داروها استفاده شود. بسیاری از داروهایی که حاوی آمین هستند به عنوان نمک اسید مالئات ارائه می شوند؛ مانند کارفنازین، کلرفنیرامین، پیریلامین، متیل ارگونووین و تی اتیل پرازین.

مالئیک اسید از واسطه های شیمیایی بسیار مهم به حساب می آید و در قسمتهای مختلف صنعت کاربرد دارد. این اسید به عنوان یک ماده خام مهم در ساخت روان کننده، رزینهای پلی استر غیر اشباع، پوششهای سطحی، نرم کننده، پلیمر و مواد شیمیایی کشاورزی استفاده می شود. در صنایع غذایی از این ماده برای به تاخیر انداختن فساد چربی و روغنها بهره می برند. بطوری که می گویند ماندگاری روغنها را تا سه برابر افزایش می دهد. همچنین این ترکیب در رنگرزی و تولید پشم، پنبه و ابریشم نیز کاربرد دارد. بنابراین می توان گفت کاربردهای مالئیک اسید در صنعت زیاد است و این ماده از اهمیت بسیاری در صنایع مختلف برخوردار است.

نکات ایمنی مالئیک اسید

استفاده از هر ماده شیمیایی از جمله مالئیک اسید ممکن است با عوارضی همراه باشد. بنابراین در هنگام استفاده باید به نکات ایمنی مربوط به آن توجه کرد. در رابطه با این ماده شیمیایی باید گفت که این ترکیب بسیار محرک پوست و چشم می باشد. بنابراین بی توجهی در این زمینه باعث آسیب جدی به چشم و پوست می شود. حتی غلظتهای بالای مالئیک اسید می تواند باعث خوردگی پوست شود.

از طرف دیگر عدم رعایت نکات ایمنی باعث تحریک غشا و مخاط بدن می شود. استنشاق انیدرید مالئیک در هنگام تولید مالئیک اسید، ریه ها را تحریک می کند. در نتیجه تنگی نفس می آورد و می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه و حالت تهوع شود. این ماده می تواند باعث کاهش فشار خون نیز گردد. اگر در معرض این ماده شیمیایی قرار گرفتید و این امر باعث تحریک چشم و پوست شد بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. مالئیک اسید غالبا از انیدرید مالئیک تولید می شود. مالئیک انیدرید با بعضی از مواد به خصوص هیدروکسید سدیم و هیدروکسید پتاسیم به شدت واکنش می دهد. مواد اولیه تولید این ترکیب، قابلیت اشتعال بالایی نیز دارند. بنابراین در هنگام استفاده از این ترکیب نکات ایمنی مالئیک اسید باید رعایت شود.

سوالات متداول در مورد مالئیک اسید

1- مالئیک اسید را به طور طبیعی در کجا می توان یافت؟

این اسید را در طبیعت و در میوه هایی مانند زردآلو، شاه توت، گیلاس، انگور، هلو، گلابی و آلو می توان یافت.

2- تفاوت و شباهت مالئیک اسید و اسید مالیک در چیست؟

هر دو اسید دارای دو گروه کربوکسیل در دو انتها هستند. فرمول مالئیک اسید یک ایزومر سیس از یک ترکیب آلی به نام اسید بوتندیوئیک است. در حالی که اسید مالیک یک ترکیب آلی به نام اسید 2-هیدروکسی بوتاندیوئیک است.

3- مالئیک اسید چگونه تولید می شود؟

مالئیک اسید از طریق آب دهی به انیدرید مالئیک تولید می شود و این واکنش زیاد پیچیده نیست. بنابراین تولید آن آسان است؛ هر چند که کاربردهای فراوانی دارد.

4- خرید و فروش مالئیک اسید چگونه است؟

این ماده در بازار مواد شیمیایی توسط شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات عرضه می شود. برای استعلام قیمت و خرید مالئیک اسید و سایر مواد شیمیایی مورد نظر خود، کافی است تا با کارشناسان واحد فروش شرکت کیمیا تجارت تات در ارتباط باشید.

5- آیا مالئیک اسید یک اسید قوی است؟

این ترکیب به صورت پودر است اما در صورت ترکیب با آب محلول اسیدی قوی تشکیل می دهد. بنابراین می تواند با خاصیت اسیدی خود برای سلامتی خطراتی را ایجاد کند.