لیگنوسولفونات در رنگرزی

قطعا می توان گفت که امروزه لیگنوسولفونات در رنگرزی نقشی بسیار کلیدی دارد؛ چرا که کیفیت رنگ آمیزی محصول نهایی را بسیار بالا خواهد برد. رنگرزی یکی از مراحل مهم در صنعت نساجی و تولید انواع البسه و پوشاک است. این مرحله می تواند تفاوت قابل توجهی میان پارچه و البسه که از یک جنس ساخته می شوند اما روش رنگ آمیزی متفاوتی دارند، ایجاد نماید. به همین خاطر علاوه بر کیفیت و نوع رنگی که در فرآیند رنگرزی استفاده می گردد، مواد زیستی و شیمیایی که در این زمینه جهت بهبود پروسه رنگ آمیزی بکار می روند بسیار حائز اهمیت هستند. ما در این مقاله قصد داریم لیگنوسولفونات را به عنوان یکی از مواد تعیین کننده که می تواند در فرآیند رنگرزی نقش برجسته ای ایفا نماید و به نوعی بازی را تغییر دهد به شما معرفی نماییم.

لیگنوسولفونات چیست؟

نام لیگنوسولفونات با پلیمر زیستی  لیگنین همراه است که لیگنین همان ماده ای است که در گیاهان چوبی موجب چوبی شدن بافتهای این گیاهان و سخت شدن آنها می گردد. به خاطر خواصی که این ماده از خود نشان می دهد، استخراج لیگنین و استفاده از آن در صنایع مختلف روبه گسترش است. در این بین یکی از مهمترین استفاده ها به کارگیری لیگنوسولفونات در رنگرزی است. به طور خلاصه طی استخراج این ماده ترکیبی با نام لیگنوسولفونات (lignosulfonates) تولید می گردد.

خواص فیزیکوشیمیایی لیگنوسولفونات

از لحاظ شیمیایی لیگنوسولفوناتها را به‌ عنوان پلی‌الکترولیتهای پلی آروماتیک دارای شاخه ‌های تصادفی در نظر می گیرند که ویژگیهایی شبیه سورفکتانت از خود نشان می دهند.

وزن مولکولی لیگنو سولفونات: بسته به درصد سولفور آن متفاوت است و می تواند کمتر از 1000 گرم بر مول تا بیش از 400000 گرم بر مول باشد (با محتوای گوگرد بالا، معمولاً 3 تا 8 درصد).

فرمول شیمیایی لیگنو سولفونات: با توجه به مشتقات آن کمی متفاوت است اما رایج ترین شکل آن به صورت  C20H24Na2O10S2 می باشد. در واقع لیگنوسولفونات یک ترکیب آلی و پلیمری می باشد که به صورت پودر قهوه ای رنگ وجود دارد. نقطه ذوب این محصول 993 درجه سانتیگراد می باشد.

کاربرد لیگنوسولفونات در رنگرزی

استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی به چندین دلیل مهم صورت می گیرد که در ادامه به بررسی مهمترین آنها می پردازیم:

پخش کردن رنگ

می توان گفت اولین دلیل استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی توانایی این ماده در پخش کردن و یکنواخت سازی مولکولهای رنگ در حمام رنگ (محلول رنگ) است. این موضوع در رنگرزی خیلی با اهمیت است؛ چرا که حاصل کار یک رنگ آمیزی یک دست است. بدون نوحی پررنگ یا کم رنگ که در اثر تجمع رنگدانه ها به وجود می آیند.

نفوذ دهنده رنگ

اهمیت دیگر لیگنو سولفونات در رنگرزی بالا بردن راندمان و کارایی فرآیند رنگرزی آن هم با تسهیل در نفوذ مولکولهای رنگ به بافت پارچه، نخ و… است. این موضوع در کل موجب جذب بیشتر و حفظ و تثبیت مولکولهای رنگ می گردد.

ثابت نگه داشتن pH

دلیل دیگر استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی قابلیت این ماده در تثبیت کنندگی pH محلول رنگی در طی فرآیند رنگ آمیزی است. ثابت نگه داشتن پی اچ در یک محدوده دلخواه می تواند به شدت راندمان رنگ آمیزی پارچه و نخ را افزایش دهد.

پایداری حرارتی بالا

بسیاری از مواد شیمیایی و ترکیباتی که به منظور پراکندگی رنگدانه ها و افزایش نفوذ و تثبیت رنگ استفاده می گردند، به دمای بالا مقاوم نیستند و با افزایش دما عملکرد آنها به شدت پایین می آید. با این وجود لیگنوسولفونات به خوبی ساختار و عملکرد خود را در دماهای بالا حفظ می نماید.

مزایای استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی

جدا از کاربرد چند وجهی لیگنوسولفونات در رنگرزی، استفاده از این ماده چندین مزیت قابل توجه دیگر نیز دارد. در وهله اول می توان به کاهش هدر رفت و ایجاد ضایعات در طول فرآیند رنگ آمیزی اشاره نمود. دلیل این امر بالا بردن کارایی کلی پروسه رنگ آمیزی است که در نتیجه کاهش هزینه ها را نیز به دنبال دارد. مزیت دیگر استفاده لیگنو سولفونات در رنگرزی، سازگاری لیگنو سولفونات با محیط زیست است. این تجدید پذیر بودن در کنار  نداشتن سمیت و خورنده نبودن، لیگنوسولفونات را به یک گزینه ایده آل برای استفاده در رنگرزی تبدیل می کند.

اهمیت لیگنوسولفونات در رنگرزی

در فضای رقابتی موجود شاخصهای جدید و نوآورانه که بتواند مقبولیت عمومی و جهانی را کسب نماید نقش کلیدی در بازار فروش محصولات مختلف دارد. به کارگیری لیگنوسولفونات در رنگرزی می تواند همین نقش را ایفا کند. چرا که این ماده محصول نهایی را از چندین جهت قابل رقابت می نماید، از جمله: کاهش هزینه ها، داشتن منشا زیستی (در نتیجه سازگاری آن با پوست افراد مختلف و طبیعت)، کیفیت بالای محصول نهایی (یک دستی و ثبات رنگ). از طرف دیگر استفاده از مواد شیمیایی در فرآیند رنگرزی به غیر از قیمت نهایی بالا، به دلیل داشتن مشکلات زیست محیطی، ایجاد بیماریهای پوستی و کیفیت پایین محصول نهایی مقبولیت دهه های گذشته را ندارد.

سوالات متداول لیگنوسولفونات در رنگرزی

1- لیگنوسولفونات در چه صنایعی به کار می رود؟

جدا از به کارگیری لیگنو سولفونات در رنگرزی این ماده در صنعت کود و کشاورزی، باتری سازی، تولید کربن سیاه، سرامیک سازی، صنعت ساختمان سازی، کنترل ریزگردها، داروسازی، حفاری نفت و گاز و… برای تولید محصولات مختلف استفاده می شود.

2- انواع مختلف لیگنوسولفونات کدامند؟
لیگنوسولفونات با ترکیبهای مختلفی تولید می گردد که هر کدام می توانند خصوصیات ویژه تری را ارائه دهند. مهمترین انواع این ماده شامل لیگنو سولفونات سدیم، لیگنو سولفونات منیزیم، لیگنو سولفونات آمونیوم و لیگنو سولفونات کلسیم می شود. برای خرید انواع لیگنو سولفونات می توانید با شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات در تماس باشید.

3- لیگنوسولفونات در چه موادی قابل حل است؟

یکی از دلایل مهم استفاده لیگنوسولفونات در رنگرزی قابلیت انحلال فوق العاده بالای این ماده در آب است. علاوه بر آب، لیگنوسولفونات در محلولهایی مانند اتیلن گلیکول، پروپیلن گلیکول، دی متیل سولفوکسید (DMSO)، مخلوط متانول-آب و دی اکسان-آب به خوبی قابل حل است.

4- بهترین سیستم رنگ آمیزی برای استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی کدام است؟

یکی از مزیتهای لیگنو سولفونات سازگاری خوب آن با بسیاری از سیستمهای رنگ آمیزی است. به دلیل قابلیت انحلال بسیار عالی این ماده در آب می توان به راحتی لیگنوسولفونات را برای ساخت انواع حمام رنگ به کار برد.

5- اصول و فاکتورهای تاثیرگذار برای استفاده از لیگنوسولفونات در رنگرزی کدامند؟

برای دستیابی به بهترین نتیجه در استفاده از لیگنو سولفونات در رنگرزی باید چندین عامل را در نظر بگیریم، از جمله: نوع رنگ، نوع پارچه (یا الیاف)، شرایط حمام رنگ و الزامات خاص و تکنیکهای رنگرزی. بهترین دوز و روش استفاده باید یا از طریق آزمایش و یا دستورالعملهای سازنده به دست بیاید.