اگر که شما نیز کنجکاو هستید و قصد دارید که فرق فرمالین و فرمالدهید چیست و همچنین این تفاوت چه تاثیراتی دارد، این متن کوتاه و مفید را از دست ندهید. در این مقاله سعی داریم تا بطور مختصر و مفید به توضیح نکات مهمی در رابطه با فرمالین و فرمالدهید و نیز تفاوت آنها بپردازیم.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
آشنایی با ماهیت و کاربردهای فرمالین و فرمالدهید
پیش از بررسی فرق فرمالین و فرمالدهید، بهتر است تا با ماهیت و کاربردهای فرمالین و فرمالدهید آشنا شویم. فرمالدهید با نام آیوپاک متانال دارای فرمول شیمیایی CH2O می باشد. حلالیت آن در آب (20 درجه سانتیگراد)، اتانول و استون تقریبا 100 گرم در 100 میلی لیتر است و در اتر، بنزن و سایر حل کننده های آلی نیز حلالیت خوبی دارد. دمای ذوب و جوش آن به ترتیب 117 درجه زیر صفر و 3/19 درجه سانتیگراد است. این آلدهید کوچک گازی شکل، دارای بوی تند و زننده است و به آسانی از سوخت ناقص ترکیبات کربن دار مثل چوب درختان و سوختهای فسیلی به دست می آید.
به علت ناچیز بودن فرق فرمالین و فرمالدهید، در بسیاری از صنایع می توان از این دو ماده به جای یکدیگر نیز استفاده کرد. فرمالدهید به شکل گازی و فرمالین به شکل مایع وجود دارد. به همین علت است که ساختار فیزیکی آنها سبب ایجاد تفاوتهای کاربردی این دو ماده می گردد. از موارد مصرف این مواد می توان به استفاده در صنایع چوب، ساخت انواع رنگها و محصولات مراقبتی مو، ساخت ضد عفونی کننده، صنایع چسب سازی، ساخت فیکساتیو برای آماده سازی نمونه های بافتی، تشریح آناتومیک اشاره کرد.
بررسی تفاوتهای فرمالین و فرمالدهید
ممکن است این سوال مهم پیش بیاید که تفاوت فرمالین و فرمالدئید در چیست؟ هر دو ترکیب فرمالین و فرمالدهید از نظر شیمیایی یکی هستند. تنها وجه تمایز موجود در میان این مواد، مربوط به فرمولاسیون آنها می باشد. فرمالدهید ترکیب اصلی است و در دمای اتاق به شکل گاز وجود دارد. در حالی که فرمالین همان فرمالدهید است اما به علت تغییرات شیمیایی که روی آن انجام شده است به صورت مایع و محلول آبی دیده می شود. در واقع هر دو این مواد از هیدراته کردن متانال که یک آلدهید ساده است، بدست می آیند. همین تفاوت کوچک میان فرمالین و فرمالدهید با متانول سبب می شود که از فرمالین به عنوان ضد عفونی کننده استفاده شود. حال آنکه متانال به عنوان ماده اساسی بسیاری از واکنشهای مهم شیمیایی کاربرد دارد. چرا که میل ترکیبی بالایی برای واکنش با بسیاری مواد از خود نشان می دهد.
فرمالین، محلول آبی 40% حجمی و یا 37% وزنی فرمالدهید می باشد. فرآیندی که سبب تولید فرمالدهید می گردد، واکنش اکسیداسیون کاتالیزوری متانول و اکسیژن در حضور کاتالیزورهای فلزی مانند نقره، اکسیدهای وانادیم یا مخلوطی از آهن و مولیبدن در دمای 400-250 درجه سانتیگراد است. پس از ساخت فرمالین، اغلب آن را به صورت پودر پارافرمالدهید در می آورند و با حل کردن این پودر در آب، فرمالدهید را می سازند. جالب است بدانید برای اینکه فرمالین به فرمالدهید پلیمریزه نشود، 10-4% متانول به آن می افزایند. حتی افزودن متانول به فرمالدهید نیز از تبدیل آن به فرمالین جلوگیری می کند. نکته شگفت انگیز اینجاست که این واکنش برگشت پذیر با میل ترکیبی بالایی به پیشرفت به دو سمت واکنش صورت می گیرد.
نكات ايمنی كار با فرمالین و فرمالدهید
با توجه به آنچه که تا این بخش درباره تشابه و فرق فرمالین و فرمالدهید بیان شد، کاربرد و مصرف هر دو ماده مذکور خطراتی را به دنبال دارد. برای آنکه بتوانید از میزان این خسارات کم کنید، بهتر است نکات ایمنی خاصی را رعایت فرمایید. به عنوان مثال؛ هنگام كار با فرمالین و یا فرمالدهید از تجهيزات محافظت شخصی، ماسک مخصوص بخار، دستکش کار با مواد شیمیایی، عينک محافظ، لباس كار و كفش مناسب استفاده كنيد. در صورت استنشاق ناگهانی، به فضایی باز با هوای آزاد بروید و در صورت وجود علائم جدی به پزشك مراجعه نمایید.
در صورت بلع اتفاقی، سریعاً به پزشک مراجعه کنید و از ایجاد تحریک استفراغ برای خارج نمودن مواد بلعیده شده، جلوگیری نمایید. هنگام تماس با پوست، موضع مورد نظر را به مدت 10 دقیقه با آب معمولی و جاری شستشو دهید تا بتوانید سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر مواد مذکور با چشم تماس پیدا کردند، به مدت 10 دقیقه چشم خود را با آب معمولی و روان بشویید و سریعا به پزشک مراجعه نمایید. در صورت استفاده از لنزهای تماسی فورا آن را خارج کنید.
سوالات متداول فرق فرمالین و فرمالدهید
1- وجود فرمالدهید و فرمالین در محصولات مختلف چه خطراتی را برای انسان به دنبال دارد؟
این مواد پس از گذر زمان به آرامی در محیط منتشر می شوند و سبب آلودگی هوای خانه می گردند. غلظت بالای این مواد در محیط کار یا خانه می تواند اثرات جبران ناپذیری از جمله سر درد، آسیب غشا مخاطی، سختی در تنفس و احساس سوزش در نای شود.
2- آیا فرمالدهید یا فرمالین می توانند سبب مرگ افراد شوند؟
در پی خوردن، آشامیدن و استشمام این مواد و ورود آنها به بدن، به اسید فرمیک تبدیل می شوند. سپس با نفوذ در خون، اسیدوز(اسیدی شدن بدن) رخ می دهد که در موارد حاد می تواند منجر به مرگ افراد و حتی حیوانات خانگی شود.
3- چرا در صنعت رنگ و رزین استفاده از فرمالدهید به عنوان نگهدارنده آنچنان ایده آل نیست؟
علت این امر مقاومت حرارتی پایین فرمالدهید به حرارت است. زیرا که با گذشت زمان و حتی در دمای محیط تبخیر می شود و رنگ یا رزین فاقد نگهدارنده خواهد شد. به همین علت کار با آن کمی دشوار است.
4- آیا فرمالین و فرمالدهید سرطان زا هستند؟
متاسفانه به علت وجود مقادیر اندک متانول و همچنین توانایی بالقوه این مواد، حتی بخارات حاصل از آنها نیز سمی است. به همین علت نهاد بینالمللی تحقیقات بر روی سرطان، از این مواد به عنوان موادی سرطان زا یاد می کند.
5- چرا استفاده از نرم کننده، کراتینه کننده و صاف کننده مو خطرناک است؟
تمامی مواد نامبرده دارای فرمالدهید هستند. معمولا برای چسبیدن این مواد به مو باید از اتو یا سشوار استفاده کرد که همین حرارت سبب آزاد شدن گاز فرمالدهید و ایجاد خطرات ناشی از استنشاق آن می شود. حتی این مواد می توانند از طریق مو نیز جذب بدن شوند.
