سولفات پتاسیم در صنایع غذایی

سولفات پتاسیم ترکیبی است که قرنهاست به دلیل کاربردهای متنوع آن مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده در صنایع مختلف از جمله کشاورزی، داروسازی و مواد غذایی کاربرد دارد. سولفات پتاسیم در صنعت مواد غذایی نقش مهمی در بهبود یا برجسته کردن طعم مواد غذایی دارد. در این محتوا به معرفی، خواص و ویژگیها سولفات پتاسیم می پردازیم و در ادامه، كاربرد سولفات پتاسیم را در غذایی و نقش آن در مواد غذایی و مزایای سولفات پتاسیم را در صنعت غذایی بررسی می کنیم.

معرفی سولفات پتاسیم

سولفات پتاسیم در صنعت مواد غذایی که با کد E515 شناخته می شود، در تولید مواد غذایی به عنوان یک افزودنی غذایی و یک جزء در تکنیکهای خاص فرآوری مواد غذایی کاربرد دارد. اضافه شدن آن به محصولات غذایی برای اهداف مختلفی نظیر افزایش بافت، بهبود پایداری و به عنوان یک نگهدارنده می باشد. توانایی این ماده در تعامل با پروتئینها و اصلاح ساختار آنها، آن را در کاربردهای فرآوری مواد غذایی از جمله پنیرسازی و گوشتهای فرآوری شده ارزشمند می کند.

سولفات پتاسیم چیست؟

سولفات پتاسیم با نام سولفات دی پتاسیم یا سولفات پتاس، ترکیب معدنی است كه از یک اتم گوگرد، چهار اتم اکسیژن و دو اتم پتاسیم تشکیل شده است. بطوریكه چهار اتم اکسیژن متصل به اتم گوگرد، دو اتم با پیوندهای دوگانه و دو اتم باقی مانده با پیوندهای منفرد به هم متصل هستند. فرمول شیمیایی یا مولکولی این ماده K2SO4 است. این ماده به طور گسترده در کودهای کشاورزی برای تامین پتاس و گوگرد گیاهان استفاده می شود. این ماده را می توان به طور طبیعی از مواد معدنی موجود در نمک استاسفورت تهیه کرد.

خواص و ویژگیهای سولفات پتاسیم

سولفات پتاسیم به شكل دانه های بی رنگ یا سفید ويا پودر تولید می شود. این ماده بی بو، طعم تلخ و شوری دارد. سولفات پتاسیم در آب محلول است اما در اتانول نامحلول است. نقطه ذوب آن، 1072 درجه سانتیگراد است و نمک کریستالی غیرقابل اشتعال است. ترکیب شیمیایی آن شامل یونهای پتاسیم (K+) و یونهای سولفات (SO42-) است که به خواص و عملکردهای منحصر به فرد این ماده کمک می ‌کند. وجود یونهای پتاسیم به توانایی این ترکیب برای تنظیم سطح هیدراتاسیون در بدن و حمایت از عملکرد مناسب عضلات و اعصاب کمک می‌ کند.

روش تولید سولفات پتاسیم

سولفات پتاسیم به صورت خالص در طبیعت وجود ندارد. این ماده به شکل نمکهای دو یا سه گانه در کانیهای مختلف مانند لانگ بینیت، شونیت، پلی هالیت و کاینیت وجود دارد. مواد معدنی موجود در معادن پتاس و یا از تبخیر دریاچه های نمک را می توان با عملیات انحلال- جداسازی- بلورسازی استخراج نمود. همچنین می توان این ماده را با تبدیل کلرید پتاسیم با استفاده از سایر سولفاتها عمدتاً سدیم، با استفاده از عملیات انحلال- جداسازی- تبلور به دست آورد. در نهایت، این ماده با واکنش، بین کلرید پتاسیم و اسید سولفوریک در دمای حدود 800 درجه سانتیگراد سنتز می شود.

كاربرد سولفات پتاسیم در صنایع غذایی

سولفات پتاسیم در غذایی به عنوان یک مکمل غذایی برای منبع پتاسیم، عامل سفت و غلیظ کننده، تقویت کننده طعم و طعم دهنده، اصلاح کننده اسیدیته با منشاء مصنوعی و عامل کنترل pH و تثبیت کننده و قوام دهنده استفاده می شود. سولفات پتاسیم عمدتاً در صنایع غذایی آرد، سبزیجات کنسرو شده، جایگزینهای نمک، محصولات کم سدیم، محصولات لبنی، میوه های شیرین شده، پودینگها، بستنی، سسها، غلات صبحانه، نوشیدنیهای شیرین، نوشیدنیهای الکلی به ویژه آبجو مصرف می شود.

این ماده در غذاهای فرآوری شده مانند کنسرو سبزیجات برای حفظ بافت و مواد مغذی سبزیجات استفاده می شود. همچنین به عنوان نرم کننده خمیر در نانها و سایر محصولات پخته شده برای کمک به بهبود بافت و ماندگاری آنها به كار می رود. علاوه بر این، از آن به عنوان نگهدارنده در برخی از گوشتهای فرآوری شده برای جلوگیری از فساد و ایجاد طعم شور دهنده مصرف می شود. سولفات پتاسیم دارای pH خنثی تا کمی اسیدی است و بنابراین تنظیم کننده اسیدیته ایده آل است. در محصولاتی مانند لیموناد یا قهوه فوری می توان مقدار pH را با افزودن این ماده به طور بهینه تنظیم کرد.

مزایای سولفات پتاسیم در صنعت غذایی

سولفات پتاسیم افزودنی طبیعی در صنایع غذایی است. این ماده به دلیل دو ویژگی اصلی از جمله پایداری شیمیایی قابل توجه و مقاومت در برابر حرارت در صنایع غذایی به عنوان یک افزودنی غذایی مصرف می شود. همچنین به شکل پودر و محلول در آب تهیه می شود. به دلیل حلالیت آسان آن، برای استفاده در محصولات مایع ایده آل است. سولفات پتاسیم دارای چهار طعم اصلی شیرینی، تلخی، اسیدی و شوری است. شوری، اسیدیته و تلخی با غلظت سولفات پتاسیم افزایش می یابد، در حالی که شیرینی آن کاهش می یابد. برای بهره مندی از انواع طعم آن در صنایع غذایی به طور گسترده در نوشیدنیها مصرف می شود.

سوالات متداول سولفات پتاسیم در صنایع غذایی

1- سایر کاربردهای سولفات پتاسیم چیست؟

سولفات پتاسیم در لوازم آرایشی، مواد شیمیایی، رنگها، قارچ کشها، حشره کشها، در صنعت شیشه، کاغذسازی، عطرسازی، رنگرزی، داروسازی، مکمل در خوراک دام، به عنوان ساینده، روان کننده، كود و غیره كاربرد دارد. مصرف عمده آن در تولید کودهای پتاس دار است.

2- آیا سولفات پتاسیم در غذایی بی خطر است؟

سولفات پتاسیم به عنوان یک مشتق از اسید سولفوریک هیچ خطری برای سلامتی به عنوان یک افزودنی غذایی ندارد. این ماده در افزودنیهای بی خطر طبقه بندی می شود. اختلالات گوارشی و اسهال به دلیل مصرف دوزهای بالای این ماده است.

3- سولفات پتاسیم در پزشکی چه کاربردی دارد؟

این ماده معدنی مکمل غذایی برای درمان کمبود پتاسیم در بدن است. همچنین از این ترکیب برای درمان فشار خون بالا، بیماریهای قلبی و بیماری کلیوی استفاده می شود. به صورت دارو به فرم قرص، کپسول و مایع تولید می شود.

4- سولفات پتاسیم برای چه گیاهانی مصرف می شود؟

این كود اغلب برای محصولات سیب زمینی، تنباکو، بادام، گردو و مرکبات مصرف می شوند. مقاومت به تنش بی آبی و خشكسالی را در گياهان بالا می برد و مانع سرمازدگی گياهان می شود. همچنين در زمان گلدهی مانع ريزش شكوفه ها می شود.

5- مزایای کود سولفات پتاسیم چیست؟

سولفات پتاسیم کود محلول در آب است كه برای تامين گوگرد و پتاسیم گياهان به كار می ‌رود. این كود برای آبیاری قطره ای و محلول پاشی کود مناسب است. بزرگترین عیب این كود، گران بودن كود است.