آیا می دانید کاربرد تیوسولفات سدیم در صنایع چیست؟ تیوسولفات سدیم یک ترکیب معدنی با فرمول Na2S2O3·xH2O است. معمولاً به صورت پنتاهیدرات سفید یا بی رنگ، Na2S2O3·5H2O در دسترس است. یک ماده جامد کریستالی است که به خوبی در آب حل می شود. تیوسولفات در استخراج طلا، تصفیه آب، شیمی تحلیلی، ساخت فیلمهای عکاسی و چاپ بر پایه نقره و پزشکی استفاده می شود. کاربردهای پزشکی این ماده شامل درمان مسمومیت با سیانور و پیتریازیس است. در ادامه بیشتر با اهمیت و کاربردهای تیوسولفات سدیم آشنا خواهیم شد.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
کاربردهای تیوسولفات سدیم در صنایع
تیوسولفات سدیم عمدتا در صنعت استفاده می شود. به عنوان مثال برای سفید کردن پشم، پنبه، ابریشم، … صابون، چسب، خاک رس، ماسه، بوکسیت و… روغنهای خوراکی، چربیهای خوراکی و ژلاتین استفاده می شود.
کاربردهای پزشکی
یک کاربرد تیوسولفات سدیم در صنایع، استفاده در پزشکی برای درمان مسمومیت با سیانور است. تیوسولفات به عنوان بستری برای آنزیم روداناز عمل می کند، که تبدیل سیانید را به تیوسیانات بسیار کم سمی کاتالیز می کند که در ادرار دفع می شود. کاربردهای دیگر آن در پزشکی عبارتند از درمان موضعی کرم حلقوی و کچلی، درمان برخی عوارض جانبی همودیالیز و شیمی درمانی. این ماده ممکن است برای کاهش برخی از عوارض جانبی سیس پلاتین (یک داروی سرطان) استفاده شود. این دارو در مدیریت ورمهای خون در طول شیمی درمانی به کار می رود. تیوسولفات همچنین به عنوان درمانی برای کلسی فیلاکسی در افرادی که تحت همودیالیز با بیماری کلیوی در مرحله پایانی هستند، استفاده می شود. ظاهراً پدیده ای وجود دارد که در آن باعث اسیدوز متابولیک شدید در برخی از بیماران می شود.
تیوسولفات سدیم در پردازش عکس
این یکی دیگر از کاربردهای تیوسولفات سدیم در صنایع است. هالیدهای نقره، به عنوان مثال AgBr، اجزای معمول امولسیونهای عکاسی، پس از درمان با تیوسولفات آبی حل می شوند. این ماده به عنوان یک تثبیت کننده عکاسی به کار می رود.
خنثی کردن کلر آب
برای کلر زدایی آب لوله کشی از جمله کاهش سطح کلر برای استفاده در آکواریومها، استخرها و اسپاها (به عنوان مثال، پس از سوپرکلره) و در کارخانه های تصفیه آب استفاده می شود. در آزمایش pH مواد سفید کننده، تیوسولفات سدیم اثرات رنگ برنده سفیدکننده را خنثی می‌کند و به فرد اجازه می‌دهد تا pH محلولهای سفیدکننده را با نشانگرهای مایع آزمایش کند. واکنش مربوطه مشابه واکنش ید است: تیوسولفات هیپوکلریت (ماده فعال سفید کننده) را کاهش می دهد و در نتیجه به سولفات اکسید می شود. واکنش کامل این است:
4NaClO + Na2S2O3 + 2NaOH → 4NaCl + 2Na2SO4 + H2O
به طور مشابه، تیوسولفات سدیم با برم واکنش می دهد و برم آزاد را از محلول خارج می کند.
یدومتری
تیوسولفات سدیم به صورت استوکیومتری با ید واکنش می دهد و بر اساس واکنش یدید می دهد. این خاصیت باعث می شود که این ترکیب به عنوان یک تیترانت در تعیین ید مورد استفاده قرار گیرد. این کاربرد خاص را می توان برای اندازه گیری محتوای اکسیژن آب از طریق یک سری واکنشهای طولانی در آزمایش وینکلر برای اکسیژن محلول ایجاد کرد. همچنین در تخمین حجمی غلظت برخی از ترکیبات در محلول (مثلا پراکسید هیدروژن) و در تخمین میزان کلر در پودر سفید کننده تجاری و آب استفاده می شود.