ترازوها در آزمایشگاه یک جزء جدا نشدنی محسوب می شوند و وجود آن از ضرورت بالایی برخوردار است. اهمیت این وسیله در آزمایشگاه های شیمی بسیار بیشتر است، چرا که جرم مواد نتیجه واکنشهای شیمیایی را تحت تاثیر قرار می دهد. در نتیجه، در میان دنیای متنوع تراوزها، فقط دقیق ترین، حساس ترین و کامل ترین ترازوها در آزمایشگاه ها کارایی دارند.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
کاربرد ترازو در آزمایشگاهها چیست؟
کار در آزمایشگاه ها همواره دقت بالایی را می طلبد و نیازمند تجهیزات خاصی است. در این میان، ترازوها و از جمله انواع ترازوی آزمایشگاهی به عنوان نوعی وسیله ضروری باید در این محیط حضور داشته باشند. همه ما با کاربرد ترازو آشنا هستیم، اما یک ترازوی پیشرفته آزمایشگاهی می تواند کاربردهای دیگری علاوه بر سنجش جرم و وزن داشته باشد. به عنوان مثال، یک ترازو می تواند تعداد اجسام روی کفه را نیز بسنجد. به علاوه، سنجش رطوبت مواد، پرینت گیری از داده ها، اتصال به کامپیوتر و انتقال داده ها و … نیز برای برخی ترازوها ممکن است. با این حال، وظیفه اصلی ترازو در آزمایشگاه اندازه گیری جرم است. اگرچه امروزه ترازوها بسیار متنوع تولید می شوند، اما فقط یک ترازوی ایده آل و بسیار پیشرفته می تواند دقیقترین اندازه گیری را انجام داده و داده ها را در اختیار قرار دهد.
انواع برندهای معتبر ترازوهای آزمایشگاه
صحت عملکرد و کیفیت یک وسیله و از جمله یک ترازوی آزمایشگاهی را تا حدودی با توجه به برند آن می توان تشخیص داد. به عبارت دیگر، معتبر بودن برند ترازو می تواند یک معیار مناسب برای انتخاب ترازوها واقع گردد. امروزه تولید ترازوهای آزمایشگاهی محدود به شرکت خاصی نیست، بلکه تولیدات آنها در شرکتهای گوناگون مورد توجه بوده و با برندهای زیادی از آنها روبرو هستیم. با این حال، برندهای معتبر و معروف انگشت شمار هستند.
در حیطه برندهای ترازوی آزمایشگاهی دو برند معتبر radwag ساخت کشور لهستان و AND ساخت کشور ژاپن، آشناتر هستند. این دو از نوع ترازوهای دیجیتالی با آپشنهای منحصر به فرد می باشند. هر دو مدل گفته شده قابل شارژ بوده و باتری خور هم هستند. قابلیت اتصال به کامپیوتر، وزن کشی با بالاترین دقت ممکن و مجهز بودن به صفحات نمایش با کیفیت از دیگر خصوصیات مشترک این دو ترازو هستند. به علاوه، ترازوی رادواگ قابلیت اتصال به اینترنت را نیز داشته و رطوبت سنج نیز می باشد. در نتیجه، هر کدام از این دو می توانند گزینه های مناسبی برای آزمایشگاهها باشند.
انواع ترازوهای آزمایشگاههای شیمی
هرگاه کمیت وزن و جرم یک محصول اهمیت پیدا می کند، به یک ترازوی دقیق نیاز حتمی وجود دارد. چرا که اندازه گیری جرم محصولات آزمایشگاه همواره مورد توجه بوده و این کار را فقط با یک ترازوی دقیق می توان به درستی انجام داد. کاربرد ترازو در آزمایشگاه و حوزه استفاده از این وسیله گسترده است. از این رو، این وسیله با تنوع بیشتر نسبت به قبل تولید می گردد. بسته به حیطه کاربرد ترازو در آزمایشگاه، ممکن است دقت متفاوتی از وسیله مورد نیاز باشد، بنابراین انواع ترازو در آزمایشگاه بیشتر بر اساس دقت قابل دسته بندی هستند. به طور مثال، ترازوهای یک دهم، یک صدم، یک هزارم و … با دقتهای متفاوت محصولات را اندازه می گیرند.
در آزمایشگاه های شیمی که وزن محصولات همیشه اهمیت دارد، نیاز به ترازوی آزمایشگاهی نیز بیشتر است. یک ترازو آزمایشگاهی دقیق و بدون خطا همواره باید در دسترس باشد تا بتوان مقدار دقیق محصولات را سنجید. اما فقط بحث سنجش جرم نیست، بلکه ترازوها قابلیتهای دیگری نیز دارند. در نتیجه تنها با شناخت ترازوها است که بهترین انتخاب را از میان آنها می توان داشت.
اگر بخواهیم یک دید کلی نسبت به انواع ترازو آزمایشگاهی داشته باشیم، می توانیم آنها را در دو دسته ترازوی آزمایشگاهی دیجیتالی و مکانیکی قرار دهیم. هر کدام از این ترازوها دسته بندیهای بیشتری را شامل می شوند. معمولاً ترازوهای آزمایشگاهی دیجیتالی تنها از لحاظ دقت با یکدیگر تفاوت دارند. اما، ترازوهای آزمایشگاهی مکانیکی هم به لحاظ ساختاری و هم از نظر چگونگی عملکرد متفاوت هستند و نامگذاریهای مختلف دارند.
ترازو با وزنه لغزشی، ترازوی فنری، ترازوی آنالیتیک، ترازو با صفحه فوقانی و ترازوی یک کفه ای چند نمونه معروف از ترازوهای مکانیکی هستند. در آزمایشگاه های شیمی معمولاً همه ترازوها مورد توجه نیستند، بلکه تعداد محدودی از آنها که دقت بالا، کاربری آسان و ظرفیت کافی دارند، کارایی بیشتری دارند. به عبارت دیگر، بسیار اهمیت دارد که در آزمایشگاههای شیمی حتی تا میکروگرم هم اندازه گیری شود. از این رو ترازوهای آنالیتیکال، دوکفه ای، یک کفه ای، پرتابل و رطوبتی در این آزمایشگاهها شناخته شده تر هستند.
روش کار با ترازوها در آزمایشگاه
روش کار با ترازو در آزمایشگاه را با توجه به نوع ترازو و امکانات در نظر می گیرند که برای آن می تواند راحت یا دشوار باشد. با این حال، ممکن است روش استفاده از یک ترازو با توجه به تکنولوژی موجود در آن کاملاً منحصر به فرد باشد. به طور مثال روش کار با انواع ترازوی آزمایشگاهی دیجیتالی کاملاً متفاوت با روش کار با ترازوهای مکانیکی است. بهترین روش کار با ترازو در آزمایشگاه این است که ابتدا اطلاعات کافی در خصوص ترازوی مورد نظر در اختیار داشته باشیم. آشنایی با نحوه کالیبره کردن ترازوها می تواند تضمین کننده استفاده درست از ترازوی مورد نظر باشد. به این منظور، قسمت بعد در همین مقاله که مرتبط با نحوه کالیبره کردن ترازوهای آزمایشگاهی است را از دست ندهید.
برای آنکه دقیق ترین و صحیح ترین اطلاعات را از یک ترازو به دست آوریم، بسیار اهمیت دارد که روش کار کردن با آن را بدانیم. به این منظور ضمن آنکه می توان از دستورات ارائه شده توسط شرکت سازنده در دفترچه راهنمای وسیله استفاده کرد، اینترنت را نیز به عنوان یک منبع راهنما می توان در نظر داشت. با این حال، بهترین روش برای یادگیری روش کار با ترازو در آزمایشگاهها استفاده از
نحوه کالیبره کردن ترازوها در آزمایشگاه
کالیبراسیون ترازو در آزمایشگاه امری تخصصی در خصوص ترازوهای آزمایشگاهی می باشد که در اینجا می خواهیم به آن بپردازیم. کالیبراسیون ترازو در آزمایشگاه در حالت کلی یعنی سنجش میزان صحت عملکرد ترازوی آزمایشگاهی مورد نظر. برای این کار لازم است با کمک ترازو مجددا وزن یک جسم که وزن دقیق آن از قبل مشخص است، را به دست آوریم. از این طریق مشخص می شود که ترازوی مورد نظر درست کار می کند یا نه. برای کالیبراسیون ترازو در آزمایشگاه با توجه به نوع ترازو، به یک وزنه استاندارد نیاز است. بر اساس قوانین کالیبره کردن، وزنه استاندارد مورد نظر باید وزنی بیشتر از یک سوم ظرفیت ترازوی مورد نظر داشته باشد.
کالیبراسیون ترازو در آزمایشگاه در دو مرحله صورت می پذیرد. ابتدا لازم است ترازو وزن صفر را به درستی نشان دهد. به این منظور مادامی که هیچ وسیله ای روی ترازو قرار ندارد، نمایشگر باید عدد صفر را نشان دهد. در مرحله بعد، لازم است ترازو وزنه استاندارد مورد نظر را به درستی اندازه‌گیری کند. روند کالیبره کردن ترازو در آزمایشگاه به این صورت است که ابتدا ترازو را در حالت Mode قرارمی دهند و وزن صفر را به آن معرفی می کنیم. در مرحله بعد و به همین ترتیب وزن استاندارد مربوط به وزن مورد نظر را به آن معرفی می کنیم. در این حالت ترازو کالیبره شده است.
سوالات متداول ترازوها در آزمایشگاه
1- آیا ترازوها همیشه به کالیبره کردن نیاز دارند؟
خیر. کالیبره کردن ترازوهای آزمایشگاه ممکن است به صورت اتوماتیک انجام پذیرد و نیاز به اقدام خاصی نباشد. با این حال، اغلب ترازوهای آزمایشگاه در قسمت اتوماتیک و مکانیکی ممکن است نیاز به کالیبره کردن داشته باشند.
2- آیا ترازوها دقت مشابه دارند و بیشترین دقت برای یک ترازو چقدر است؟
با توجه به اینکه ترازوها با اهداف مختلف تولید می شوند، میزان دقت آنها نیز با یکدیگر تفاوت دارد. ترازوهای آزمایشگاهی می توانند دقت یک دهم تا 16 واحد وزنی داشته باشند.
3- چگونه می توان از صحت عملکرد ترازو مطلع شد؟
با استفاده از یک وزنه استاندارد مشخص که وزن دقیق آن توسط شرکت سازنده از قبل بیان شده است، می توان این کار را انجام داد. اگر ترازو وزنه را به درستی اندازه گیری کند، می توان از صحت عملکرد آن به اطمینان رسید.
4- چه عواملی می توانند عملکرد ترازو را تحت تاثیر قرار دهند؟
بر اساس تجارب می توان گفت که عوامل متعددی و از جمله دما، ارتعاشات و لرزشها، جریان هوا و میدان مغناطیسی هر کدام به نوبه خود می توانند بر عملکرد ترازو تاثیرگذار باشند. وجود این عوامل می تواند در دقت وسیله و نتایج نهایی تاثیرات چشمگیر داشته باشد.
5- ترازوها را بر اساس دقت به چند دسته می توان تقسیم نمود؟
تقسیم بندی ترازوها بر اساس دقت یک تقسیم بندی بین المللی است و در این صورت ترازوها چهار دسته را شامل می شوند. از جمله: ترازوهای با دقت ویژه، ترازوهای با دقت بالا، ترازوهای دارای دقت متوسط و ترازوهای دارایدقت معمولی.
